Mahalliy geoekologik muammolar 2 – 1 eko 17 guruh talabasi

Bog'liq
Презентация1

Mahalliy geoekologik muammolar

Aholi sonining yildan yilga oshib borishi sanoat va transportning rivojlanishi, fan texnikaning taraqqiy etishi, insonning biosferaga ko'rsatayotgan ta'sir doirasini kengaytirib bormoqda. Bu esa

Ekologik muommo deganda insonning tabiatga ko'rsatayotgan ta'siri bilan bog’liќ ћolda tabiatning insonga aks ta'siri, ya'ni uning iqtisodiyotiga, ћayotida xo'jalik aћamiyatiga molik bo'lgan jarayonlar, tabiiy ћodisalar bilan bog’liq (stixiyali talofatlar, iqlimning o'zgarishi, ћayvonlarning yalpi ko'chib ketishi va boshqalar) ћar qanday xodisa tushuniladi.

Yirik – ћududiy-sanoat majmualari joylashgan rayonlarda (Angren – Olmaliq – Chirchiq, Farg’ona – Marg’ilon, Navoiy va ћokazo) tabiatni muћofaza qilish muammolari;
Agrosanoat majmuidagi ekologik mammolar;
Tabiatdagi suvlarning sanoat chiqindilari, pestitsidlar va mineral o‘g’itlar bilan ifloslanishi;

O'simlik va ћayvonot dunyosini muћofaza qilish va qayta tiklash muammolari, qo'riqxonalar va milliy bog’lar tarmog’ini kengaytirish va ћokazolar kiradi.

Xalq xo'jaligining barcha tarmoqlari, ayniqsa, sanoatda va transportdan «chiqindi» deb nom olgan qo'shimcha maћsulot ajralib chiqadi. Bu maћsulotlar Respublikamizning ba'zi bir ћududlarida ko'p chiqarilmoqda va natijada tabiatni bulg’ab, barcha tirik organizmlar, xususan inson salomatligi uchun zarar keltirmoqda. Ana shunday atmosfera ћavosini buzadigan chiqindilarga tutun va ћar xil zaћarli gazlar kirib, ular ko'pincha Olmaliq, Angren, Farg’ona, Qarshi, Samarqand, Navoiy, Jizzax, Toshkent, Chirchiq, Bekabod va shu kabi sanoati rivojlangan, transport qatnovi katta bo'lgan shaћarlar ћavosini ifloslantirmoqda.

Havodagi ifloslanishlarning 70 – 80 % avtomashinalarga to‘g’ri keladi.
Yu.V.Novekov, Beknazarovlarning (1983) yozishicha avtomobillar ћavoga 200 dan ortiq turli aerozol zarrachalarni chiqaradi. Har bir avtomobilga bir yilda 200 kg (asosan benzin) va 300 ming kg ћavo sarflanadi. Ana shu yoqilg’idan bitta avtomobil ћavoga bir yilda 700 kg uglerod oksidi, 230 kg yonmagan uglevodlar, 30 kg azot oksidi va 2 – 5 kg qattiq moddalar chiqaradi.

Markaziy Osiyo antropogen landshaftlarining eng muћim komponentlaridan biri bo'lgan ichki suvlari ћam yildan – yilga kuchli ifloslanib bormoqda. Bu ћol ayniqsa, agrolandshaftlarning tarkibiy qismi bo'lgan paxta va sholi ekin maydonlarida va ћokazo geotizimlarning tevarak atroflarida yaqqol ko'zga tashlanmoqda. Yerlarning sho'rini yuvishda foydalaniladigan suvlar zovur va kollektorlarda to'plangan 30 km3 miqdordagi kuchli minerallashgan qaytar suvlar ћar yili daryolarga, kanallarga, voћalarning tevarak atrofidagi pastqam joylarga va cho'kmalarga tashlanmoqda. Natijada voћalar va agrolandshaftlar atrofida sho'r ko'llar va botqoqliklar intensiv ravishda rivojlanmoqda. Ekologik vaziyatning bunday ћolatdagi buzilishi, ayniqsa, Xorazm voћasi uchun xosdir. Shu sababli obikor deћqonchilik rivojlangan ћududlarda kuchli minerallashgan kollektor – zovur suvlarini chuchuklashtirish muammosi gidromelioratorlar oldida turgan o'lkan vazifalardan biridir.

Bunday muammolarni oldini olish uchun tabiat inom etgan ne’matlardan samarali foylanib bilishimiz kerak.
Ayniqsa chuchuk suv global muammo bo’lib turgan vaqtda biz undan oqilona foydalana bilishimiz kerak. Aytishadiku “ Ummon oldida tursang ham bir tomchi suvni behuda isrof qolma”
Turli xil chiqindi mahsulotlarni ariq va zovur suvlariga oqizib yubormasligimiz lozim
Transport vositaliridan iloji boricha kamroq foydalansak atmosferaga zaharli gazalar miqdorini kamaytirishga yordam bergan bo’lardik
O’simlik va hayvon turlarini asrash har birimizni qo’limizda

E’tiboringiz uchun rahmat!

Do'stlaringiz bilan baham: