Mavzu: Aylanish va oldinga siljish. O’q atrofida harakatlanish Reja: Aylanish va oldinga siljish. O’q atrofida harakatlanish

Mavzu:Aylanish va oldinga siljish.O’q atrofida harakatlanish
Reja:
1.Aylanish va oldinga siljish.
2.O’q atrofida harakatlanish
3.Biomexaniga haqida

Oʼq atrofida aylanish
Harakatning dinamik aylanishi
1. Аylanish harakatining mexanizmi. Tana qismining oʼq atrofidagi harakati markazga yoʼnaltirilgan tezlashish orqali yuzaga keladi.
Egri chiziq harakatida tezlikning boshqa tananing harakati orqli mavjud boʼlgan markaz tomoniga yoʼnaltirilgan tezlikning oʼzgarishi, egri chiziq traektoriyalarni taʼriflashga majbur qiladi. Shuning uchun u toʼxtatish tanasi deb ataladi. Pay va boʼgʼin apparati markazga yoʼnaltirilgan kuch boʼlib xizmat qiladi. Markazdan qochirma kuch sifatida aylanish qismi aks taʼsir reaktsiyasini keltirib chiqadi. U markazga yoʼnaltirilgan kuchga qarama qarshi yoʼnaltirilgan va u uning miqdoriga va toʼxtatish qismiga teng.
Markazga yoʼnaltirilgan tezlikning miqdori tezlik va oʼq atrofida aylanish masofasiga bogʼliq.
Markazga intilgan kuch chiziq tezligining qism nuqtalarining yoʼnalishiga perpendekulyar, shuning uchun ularning miqdorini oʼzgarishi
ijobiy va salbiy tangentsional tezligi orqali kelib chiqadi. Uni faqat radiusga perpendekulyar kuch keltirib chiqarishi mumkin.
Radius tomoniga yoʼnaltirilgan kuch traektriyasini egri qiladi, lekin radiusga perpendekulyar boʼlgan kuch aylanishning tezligini oshiradi va kamaytiradi.
2. Аylanish harakat qismini oʼzgarishi. Аylanish harakat qismi vaqt kuchi orqali oʼzgaradi. Tortish kuchi natijasida xar doim xar bir jismga toʼxtatish kuchi taʼsir qiladi. Harakatning oʼzgarishi payt toʼxtatgich kuch ayrimasi orqali vujudga keladi.
Tashqi kuchlar payti xalqaga oʼzaro birlashtirilib, oʼqaylanishiga qarab inertsiya xalqasi qarama-qarshi proportsional paytda burchak tezlashishiga olib keladi.
M (F) – tashqi kuch payti, J – inertsiya payti, Ye – xalqaning burchak qisqarishi. Xalqaning tashqi kuchi boʼlib ogʼirlik kuchi, unga birlashtirilgan reaktsiya qoʼshni xalqasi va unga qoʼshilgan kuch inson tanasi uchun tashqi koʼrinish boʼlishi mumkin.
Kuch impulьsi xalqaning burchak tezligini oʼzgarishiga olib keladi. Qattiq xalqaning inertsiya payti doimiydir, shuning uchun berilgan tezlik harakatda boʼladigan va toʼxtaydigan kuch va ular uchun ketadigan vaqtning oʼzgarishiga olib keladi.