Mavzu: Elektronika asoslari yarim o`tkazgichli asboblar 13 (Amaliy mashgulot) Elektroni tog’irlagichlar va kuchaytirgichlar. Tekislovchi filtrlar Asosiy formula va tenglamalar

Mavzu: Elektronika asoslari yarim o`tkazgichli asboblar
13 - (Amaliy mashgulot)
Elektroni tog’irlagichlar va kuchaytirgichlar .Tekislovchi filtrlar
Asosiy formula va tenglamalar
O`zgarmas tokda diodning qarshiligi:

bunda U_a – to`g’ri yo`nalishdagi diod kuchlanishi, V; I_a – to`g’ri yo`nalishdagi diod orqali o`tuvchi tok, A.
Diodning o`zgaruvchan tokka qarshiligi:

bunda - o`zgaruvchan tokning o`zgarishi, V; - o`zgarmas kuchlanish ta`sirida o`zgaruvchan tokning o`zgarishi, A.
Diodning tik vol’tamper xarakteristikasi:

Diod anodidagi quvvat isrofi:

Tranzistorning o`zgaruvchan tokka kirish qarshiligi:

bu erda - kirish kuchlanishining o`zgarishi, V; - kirish tokining kirish kuchlanish ta`siridagi o`zgarishi, A.
Koeffitsientlar
Umumiy emitter sxemasida baza tokining kuchayishi:

Umumiy baza sxemasida emitter tokining uzatilishi:

bunda - kollektor, baza va emitter toklarining o`zgarishi.
Baza toki kuchaytirish koeffitsienti va emitter toki uzatish koeffitsienti orasidagi bog’lanish:
Kollektordagi quvvat isrofi:

bunda: I_k – kollektor toki, A; U_k – kollektordagi kuchlanish, V.


1.-Masala(namuna) 1.1.-rasmda keltirilgan yarimo’tkazgich diodning volt-amper I(U) tavsiyasidan foydalanib diodga U_tug’= 0.6V va U_tes=100V kuchlanishlar berilganda uning statik qarshiligi R_st aniqlansin.
I_to’g’, mA

U_tes,V

I_tes, mA

1.1. – rasm


1.1-rasmda keltirilgan yarimo’tkazgich diodning volt-amper tavsifidan berilgan to’g’ri va teskari kuchlanishlar qiymatlari uchun to’g’ri va teskari toklarning qiymatlarini aniqlaymiz. U_to’g’=0.6V uchun I_to’g’=6mA, U_tes=100V uchun I_tes=0,065 mA. To’g’ri va teckari statik qarshiliklarning qiymatlarini aniqlaymiz:
R_{st to’g’}= _{ } ; R_{st tes}= _{ } ;
R_{st to’g’}= _{ };
R_{st tes}= _{ }
Javob: R_{st to’g’} = 0,1 kOm; R_{st tes}=1538kOm
Masalalar
10.1-masala.
KT315A tranzistor sxema bo`yicha umumiy emitterga ulangan, baza toki 0,1 mA ga o`zgaradi. Baza tokidagi uzatish koeffitsienti bo`lsa, emitter tokining o`zgarishini aniqlang.
10.2-masala.
Bir yarim davrli to`g’rilagich sxemasida (10.1-rasm) diod orqali to`g’rilangan tok o`tadi. Agar transformator ikkilamchi cho`lg’amidagi kuchlanish amplitudasi bo`lsa, Yuklama qarshiligi R_n ni aniqlang.

10.3-masala.

Ikki yarim davrli to`g’rilagichning sxemasida transformator ikkilamchi cho`lg’amidagi kuchlanish amplitudasi (10.2-rasm). Agar Yuklama qarshiligi bo`lsa, har bir dioddan o`tayotgan to`g’rilangan tokni I<sub>0</sub> aniqlang.
10.4-masala.
Q arshiligi bo`lgan Yuklama bitta yarim davrli to`g’rilagich va transformator orqali sinusoidal o`zgaruvchan kuchlanishga ulangan (10.3-rasm). Agar bo`lsa, to`g’rilangan tokning o`rtacha qiymati hisoblansin. (Ventilning ichki qarshiligi va transformator cho`lg’amlari qarshiligi hisobga olinmasin).
10.5-masala.
Uch fazali transformatorning ikkilamchi cho`lg’amini to`g’rilagich sxemasida ishlatish mo`ljallanmoqda (10.4-rasm). Nominal miqdorlari: Cho`lg’amlarni ulash sxemasi ∆/ʏ Tarmoqning liniya kuchlanishi . Ventillardagi teskari kuchlanishning maksimal qiymati va berilgan to`g’rilagichdan olinishi mumkin bo`lgan to`g’rilangan kuchlanish va tok aniqlansin. Ventillarning ichki qarshiliklari hisobga olinmasin.

10.6-masala.

Ikkita va bitta yarim davrli to`g’rilash sxemasi uchun kuchlanishning pulsatsiya koeffitsienti aniqlansin.