Mavzu. Kommunal infratuzilma xo‘jaligida tannarx, foyda va rentabellik

Qurilish Fakulteti ShQXKITEB Yo’nalishi 6-20 Guruh Talabalari G`anijonov A. Turdiyev X. Qo`ldashev N. larning “Kommunal infratuzilmalarni tashkil etish va boshqarish “ fanidan taqdimoti

Mavzu. Kommunal infratuzilma xo‘jaligida tannarx, foyda va rentabellik

Reja
1. Qiymat va tannarx nazariyasi, ishlab chiqarish sarflarini kamaytirishning ilmiy asoslari
2. Maxsulot ishlab chiqarish tannarxini hosil qiluvchi harajatlarni guruxlash..
3. Foyda va uni maksimallashtirish
4. Rentabellik va uni oshirish yo`llari

Iqtisodiyot nazariyasida qiymat va tannarx masalasi aloxida ahamiyat kasb etadi. Jumladan, qiymat tushunchasi borasida bir qator munozarali fikrlar mavjud. Ayrim iqtisodchi olimlar tovarning qiymatini uning natijaliligi bilan bog`lasalar, ayrimlari tovar qiymati – tovar ishlab chiqaruvchilarning tovarda gavdalangan va unda moddiylashgan ijtimoiy mehnati, deb hisoblaydilar. Boshqalari esa tovarning qiymatini ushbu tovarga bo`lgan talab va taklif, ya’ni tovarning noyobligi belgilaydi, deb hisoblaydilar.

• Iqtisodiyot nazariyasida qiymat va tannarx masalasi aloxida ahamiyat kasb etadi. Jumladan, qiymat tushunchasi borasida bir qator munozarali fikrlar mavjud. Ayrim iqtisodchi olimlar tovarning qiymatini uning natijaliligi bilan bog`lasalar, ayrimlari tovar qiymati – tovar ishlab chiqaruvchilarning tovarda gavdalangan va unda moddiylashgan ijtimoiy mehnati, deb hisoblaydilar. Boshqalari esa tovarning qiymatini ushbu tovarga bo`lgan talab va taklif, ya’ni tovarning noyobligi belgilaydi, deb hisoblaydilar.

Umuman olganda, tovarning qiymati uning boshqa tovarga ayirboshlana olish darajasini aniqlash uchun zarurdir. Narx (baho) va qiymat tushunchalari orasida deyarli farq yo`q. Faqatgina narx (baho) – bu tovar qiymatining puldani ifodasidir xolos.

• Umuman olganda, tovarning qiymati uning boshqa tovarga ayirboshlana olish darajasini aniqlash uchun zarurdir. Narx (baho) va qiymat tushunchalari orasida deyarli farq yo`q. Faqatgina narx (baho) – bu tovar qiymatining puldani ifodasidir xolos.
• Iqtisodiyotda maxsulot ishlab chiqarish tannarxi kategoriyasidan ham keng foydalaniladi. Qiymat va ishlab chiqarish tannarxi o`rtasidani tafovut ishlab chiqarish sub’ektining daromadi yoki foydasi hisoblanadi.
• Maxsulot ishlab chiqarish tannarxi – maxsulotni ishlab chiqarish bilan bevosita bog`liq bo`lgan, ya’ni ishlab chiqarish texnologiyasi bilan boqliq bo`lgan harajatlarning puldani ifodasidir.