Мавзу: Мантиқ фани ривожланишининг асосий босқичлари

• Мавзу: Мантиқ фани ривожланишининг асоси босқичлари.

Мавзу: Мантиқ фани ривожланишининг асосий босқичлари.

• РЕЖА:
• Қадимги дунёда мантиқ илмининг шаклланиши ва ривожланиши.
• Ўрта асрлада мантиқ илмининг тараққиёти.
• Янги ва энг янги даврда мантиқ илми.
• ХХ асрда ноанъанавий мантиқнинг йўналишлар.

• Биз нега тарихий қадриятларимизга, буюк бобокалонларимизга бу қадар эътибор бердик? Уларни халқимизга қайтаришга, танишишга ҳаракат қилдик? Мақсад шу эдики, ҳар бир инсон ўз умрини ана шу табаррук зотлар кечирган ибратли ҳаёт билан таққослар экан, кўнглидан мен ана шу салафларимизга муносиб ворисманми, деган савол ўтсин. Улар шу қадар буюк мерос қолдирибди, мендан нима қолади, деган туйғу билан ўз фаолиятини баҳоласин.
• И.А.Каримов

• Қадимги ҳинд мантиқшунослари

• Дигнага

• Дихармакирти

• Демокрит мантиғи

• Индукция ва аналогияни ўрганишга эътибор берган

• Ҳукм субъект ва предикатнинг ўзаро алоқасидан иборат

• Етарли асос қонунини онтлогик асосда тушунтиради

СОКРАТ МАНТИҒИ

• БИЛИМЛАРНИНГ МОҲИЯТИНИ БИЛИБ БЎЛМАЙДИ

• БИЛИМ УМУМИЙЛИК ТЎҒРИСИДАГИ ТУШУНЧАДИР

• ҲАҚИҚАТНИ АНГЛАШДА ЎЗИГА ХОС УСУЛ КЕРАК

• ИНДУКЦИЯ

• ДЕФИНИЦИЯ

• “МАЙЕВТИКА”

• 2

• Платон ҳукмини қуйидагича таҳлил этган:

• Тасдиқ

• Инкор

• Аристотел

• Мантиқнинг вазифаси чин фикрни, яъни ҳақиқатни аниқлашдир

• Билимларимизнинг воқейликка мос келиши - ҳақиқатдир

• Тафаккурнинг қонунлари ва шаклларини онтологик ва гносеологик нуқтаи назаридан таърифлайди

• Аристотелнинг мантиққа оид асарлари

• Категориялар

• Топика

• Талқин ҳақида

• Биринчи аналитика

• Иккинчи аналитика

• Софистик раддиялар

• Риторика

• Поэтика

• Метафизика

• Руҳ ҳақида

• “логика”

• Стоя мактаби

• Риторика

• Диалектика

• ФОРОБИЙ (873 (Сирдарё)-950 (Дамашқ))

• Мантиқ санъати интелектнинг мукаммаллашувига олиб келувчи ва инсонни ҳақиқат томон йўналтирувчи қонунларнинг мажмуасини ўрганади.

• Фалсафий масалаларни асослашдан аввал силлогизмларни, яъни мантиқий хулоса чиқариш усулларни билиш зарурдир.

• Граматика одамлар нутқини тўғрилагани каби, логика илми ҳам хато келиб чиқиши мумкин бўлган жойда тафаккурни тўғри йўлдан олиб бориш учун ақлни тўғрилаб туради.

• Фалсафа ва мантиқ бир бири билан узвий боғлиқдир.

• Форобийнинг мантиққа оид асарлари

• Исоғувчи

• Мақулот

• Ибора

• Қиёс

• Сафсата

• Ақл ҳақида

• Илмлар таснифи

• Хитоба

• Мантиқ илмига кириш

• Жадал

• Мураккаб қўшувчи ҳукм 3 шаклга эга

• Унда бир неча мантиқий эга ва бир мантиқий кесимдан иборат

• Унда бир мантиқий эга
• ва бир неча мантиқий
• кесимлардан иборат

• Мураккаб ҳукм бир неча мантиқий эга
• ва бир неча мантиқий
• кесимлардан иборат.