Mavzu: Python dasturlash tilida matematik modul yaratish Bajardi: Mardonova T. Tekshirdi: Nazarov F. Barcha dasturlash tillari kabi Python

SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
INTELEKTUAL TIZIMLAR VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FAKULTETI
404-GURUH TALABASI MARDONOVA TOZAGUL
DASTURLASH TEXNOLOGIYALARINI O`QITISH FANIDAN
MUSTAQIL ISHI

Mavzu:Python dasturlash tilida matematik modul yaratish

Bajardi: Mardonova T.

Tekshirdi: Nazarov F.

Barcha dasturlash tillari kabi Python dasturlash tilida ham matematik ifodalar ma`lum bir stand standartlar asosida yoziladi. Ifodalar tarkibidagi matematik funksiyalar Python tilida standart fuksiyalar yordamida yoziladi, agar ifoda tarkibidagi funksiya standart funksiya tarkibida bo‘lmasa, alohida funksiya yaratib olish kerak.

Python dasturlash tilida matematik funksiyalardan foydalanish uchun albatta python tili tarkibidagi matematik funksiyalar kutubxonasiga murojat qilish kerak. Matematik funksiyalar kutubxonasiga murojat qilish quyidagicha. from math import*
Python dasturlash tilida matematik modul yaratamiz. Bunda to`g`ri burchakli uchburchak mos holda barcha parametrlarini aniqlovchi dastur tuzamiz.
Misol : To`g`ri burchakli uchburchakning a va b katetlari berilgan. Barcha parametrlarini aniqlovchi dastur tuzing.
Dastur tuzishdan avval dasturning madelini yaratib olamiz. Buning uchun dasturda matematik kutub xonani chaqirib olamiz. Uchburchakning berilgan 2 ta katetini int ya`ni butun son sifatida kiritamiz
from math import*
a=int(input('To`g`ri burchakli uchburchakning birinchi kateti:'))
b=int(input('To`g`ri burchakli uchburchakning ikkinchi kateti:'))
if a<0 or b<0:
print('manfiy son qabul qilmaydi')
else:

Dasturni kerakli parametrlarini matematik formulalarini python dasturlash tilida kiritib olamiz.
c=(a**2+b**2)**0.5
P=a+b+c
p=P/2
S=(p*(p-a)*(p-b)*(p-c))**0.5
m=(2*(a**2+b**2)-(c**2))**0.5/2
R=c/2
s=3.14*((c/2)**2)
h=2*S/a
yuqorida to`g`ri burchakli uchburchakning gipotenuzasi, peremetri, yarim peremetri, yuzi, medianasi, tashqi chizilgan aylana radiusi, tashqi chizilgan doira yuzini toppish formulalarini toppish formulalarini kiritdik.
Ushbu formulalarni hisoblab ekranga chiqarish uchun print buyrug`ini beramiz:
print('gipotenuzasi:' ,c)
print('Perimetri:' ,P)
print('yarim perimetri:' ,p)
print('Yuzsi:' ,S)
print('Medianasi:' ,m)
print('Balandligi:' ,h)
print('Tashqi chizilgan aylana radiusi:' ,R)
print('Tashqi chizilga doira yuzi:' ,s)
Dastur kodining umumiy ko`rinishi:
from math import*
a=int(input('To`g`ri burchakli uchburchakning birinchi kateti:'))
b=int(input('To`g`ri burchakli uchburchakning ikkinchi kateti:'))
if a<0 or b<0:
print('manfiy son qabul qilmaydi')
else:
c=(a**2+b**2)**0.5
P=a+b+c
p=P/2
S=(p*(p-a)*(p-b)*(p-c))**0.5
m=(2*(a**2+b**2)-(c**2))**0.5/2
R=c/2
s=3.14*((c/2)**2)
h=2*S/a
print('gipotenuzasi:' ,c)
print('Perimetri:' ,P)
print('yarim perimetri:' ,p)
print('Yuzsi:' ,S)
print('Medianasi:' ,m)
print('Balandligi:' ,h)
print('Tashqi chizilgan aylana radiusi:' ,R)
print('Tashqi chizilga doira yuzi:' ,s)

Endi dasturni ishga tushuramiz:


Uchburchakning 2 ta katetlariga ixtiyoriy son kiritamiz va dastur uchburchakning barcha parametrlarini hisoblab beradi:

Manfiy son kiritganda dastur ishlamaydi

Matematik modelda shu kabi bir nechta parametrlarni aniqlab beruvchi dastur tuzishda foydalanishimiz mumkin.


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1.Eric Matthes. Python Crash Course Paperback.England 2015.205p.
2.Krishna Rungta. Learn Python in 1 Day: Complete Python Guide with Examples. India 2016. -182 p.
3.Narasimha Karumanchi. Data Structure and Algorithmic Thinking with Python Paperback. India 2015. 170p.
4.Сысоева М.В., Сысоев И. В. Программирование для
«нормальных» с нуля на языке Python Москва. 2018. -180с.
5.Федоров Д. Ю.Основы программирования на примере языка Python. Санкт-Петербург 2018. -167 c.
6. Eshtemirov S. Nazarov F. Algoritmlash va dasturlash asoslari. O‘quv qo‘llanma. Samarqand 2019. -208
7.Nazarov F. C++ tilida dasturlash asoslari. Uslubiy qo‘llanma. Samarqand 2017. -208 b.