Mаvzu. Talab va taklif asoslari, bozor muvozanatlari. Reja Asosiy tushunchalar

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot
Texnologiyalari Universiteti Fargʻona filyali
Kompyuter injenering fakulteti 616-21-guruh talabasi Olimjonov Ilxomjonning Ehtimollar va statistika fanidan yozgan

Mustaqil ishi


Mаvzu. Talab va taklif asoslari, bozor muvozanatlari.

Reja
1.Asosiy tushunchalar.
2.Bozor muvozanati.
3.Masalalar.
4.Quyidagi jadvalda ayrim to’lovlarning chiziqli funktsiyasi keltirilgan.

Asosiy tushunchalar:
Taklif (supply) – bu ishlab chiqaruvchilar va sotuvchilar tomonidan berilgan narxlarda sotilishi mumkin bo’lgan tovarlar miqdori.
Talab (demand) – berilgan narxlarda xaridorlar tomonidan sotib olinishi mumkin bo’lgan tovarlar miqdori.
Taklif qonuni – to’g’ridan-to’g’ri narx o’zgarishi bilan bog’liq holda taklifning o’zgarishi.
Talab qonuni – narxdan boshqa omillar o’zgarmaganda talab miqdori bilan narx o’rtasidagi bog’liqlik.
Iste’molchi ortiqchaligi (yutug’i) – iste’molchi tovarlar uchun to’lashi mumkin bo’lgan narxlar bilan tovarlarga bozorda haqiqiy to’langan narxlar ayirmalarining yig’indisi.
Ishlab chiqaruvchi ortiqchaligi (yutug’i) – tovarlarnig haqiqiy narxlaridan chekli (bir birlik qo’shimcha tovar ishlab chiqarishga ketgan) xarajatlarni ayirmalari yig’indisiga teng.
1.1- rasm.
P_e – muvozanat narx
Q_e – muvozanat mahsulot miqdori
B uchburchak yuzi - ishlab chiqaruvchi ortiqchaligini ifodalaydi va u quyidagicha hisoblanadi:

A uchburchak yuzi – iste’molchi ortiqchaligini ifodalaydi va uni quyidagi formula bo’yicha hisoblash mumkin:

Bu erda: P_max – talabni nolga tenglashtiruvchi narx
Taklif chizig’i (supply curve) – tovar narxi bilan taklif qilinadigan ushbu tovar miqdori o’rtasidagi bog’liqlikni ifodalovchi egri chiziq.