Mavzuning dolzarbligi: Vertikal planirovka qilish loyihasi general

---

- 1 - 

---

- 2 - 

---

- 3 - 
KIRISH 
Mavzuning dolzarbligi: Vertikal planirovka qilish loyihasi general 
planning asosiy qismlaridan biri hisoblanadi. Odatda, tabiiy rel’ef loyihalanadigan 
inshootlarni bevosita unda joylashtirish uchun yaroqli bo‘lmaydi, shuning uchun 
vertikal planirovka qilishga oid maxsus loyiha asosida yer qazish ishlarini bajarib 
rel’efning shakli o‘zgartiriladi. 
Vertikal planirovka qilish loyihasini ishlab chiqishda yuza nivelirlash 
natijasida tuzilgan topografik plan eng yaxshi asos bo‘ladi. Uncha aniq 
ko‘rinmaydigan joy rel’efini s’yomka qilishda yuza nivelirlashdan foydalaniladi. 
Nivelirlash yo‘li bilan qilingan s’yomkaning mohiyati joyda nuqtalar to‘ri yasash, 
ularning planaviy holatini aniqlash va shu nuqtalar balandliklarini topish uchun 
geometrik nivelirlash o‘tkazishdan iboratdir. 
Keyingi yillarda suv zahiralarining kamayib ketganligi, orol dengizining 
qurishi, vertikal planirovka ishlarini bajarishni zarurligini taqozo qiladi. Shu tariqa 
suv sarfini kamaytirishga, uni tejab ishlatish kurs loyihasi mavzusining dolzarbligi 
hisoblanadi.
Kurs loyihasining maqsadi: Yer qazish ishlari hajmini aniqlash - vertikal 
planirovka qilish loyihasining bir qismi bo‘lib, u loyihaning texnika-iqtisodiy 
tomoni haqida, ishlarni tashkil qilish va ularning bahosi to‘g‘risida fikr yuritish 
uchun zarur bo‘ladi.
Kvadratlar usuli blan yer qazish ishlari hajmini hisoblashda topografik 
plandan foydalaniladi. Unda yuza nivelirlash yoki gorizontallar bo‘yicha 
interpolyasiya qilish natijasida olingan qora otmetkalar to‘ldiruvchi kvadratlar 
uchlariga chiqarib yozilgan nivelir to‘ri ko‘rsatilgan bo‘ladi. Shunday ekan vertikal 
planirovka qilishni zamonaviy usullarda bajarishni takomillashtirish kurs 
loyihasining maqsadidir.