Mol va molyar massa haqida ma’lumot Atom massasi (nisbiy atom massasi) molekulyar massa, molekulyar og'irlik

Mavzu: Mol va Molyar massa

Reja:

1. 
   Mol va molyar massa haqida ma’lumot
   
2. 
   Atom massasi (nisbiy atom massasi)
   
3. 
   molekulyar massa, molekulyar og'irlik
   

Mol — bu moddalarning 0,012 kg uglerod izotopi ^l2C da nechta atom bo‘lsa, tarkibida shuncha struktura birliklar (molekula, atom, ion, elektron va boshqalar) boiadigan miqdoridir.
Bitta uglerod atomining massasini (1,993 • 10_26kg) bilgan holda 0,012 kg ugleroddagi atomlar soni NA ni hisoblab topish mumkin:
0,012kg/mol , A~ .„23
N a = —---------------------— =6,02-10 g/mol.
1,993-10 k
Bu son Avogadro doimiysi deyiladi (belgisi NA, o'lchovi g/mol) va istalgan moddaning bir molidagi struktura birliklari sonini ko‘rsatadi.
Molyar massa — modda massasining moddaning miqdoriga nisbatiga teng kattalik.
Uning o‘lchovi kg/mol yoki g/mol; odatda u M harfi bilan
belgilanadi.Molekulaning massasini bilgan holda moddaning molyar
massasini oson hisoblab topish mumkin. Masalan, agar suv mole¬
kulasining massasi 2,99 • 10-26 kg ga teng bo‘lsa, u holda molyar
massasi Mr(H20)—2,99 • 10~26 kg • 6,02 • 1023 g/mol = 0,018 kg/mol,
ya’ni 18 g/mol. Umumiy holda moddaning g/mol da ifodalangan
molyar massasi shu moddaning nisbiy atom yoki nisbiy moleku¬
lar massasiga son jihatdan teng bo‘ladi. Masalan, C, Fe,02, H20
larning nisbiy atom va molekular massalari tegishlicha 12, 56, 32, 18
ga teng, ularning molyar massalari esa tegishlicha 12 g/mol, 56 g/mol,
32 g/mol, 18 g/mol bo‘ladi.Molekular massani molekular holatdagi moddalar uchun
ham, atomar holatdagi moddalar uchun ham hisoblab topish
mumkin. Masalan, vodorodning nisbiy molekular massasi
M. (H7) =2, vodorodning nisbiy atom massasi A.(H)=1. IkkalaГ гholda ham moddaning struktura birliklari soni (NA) bilan aniqlan-
gan miqdori bir xil — 1 mol. Lekin molekular vodorodning molyar
massasi 2 g/mol, atomar vodorodning molyar massasi esa 1 g/mol.
Bir mol atom, molekula yoki ionlardagi zarrachalar soni Avogadro
doimiysiga teng bo‘ladi, masalan:1 mol l2C atomlari= 6,02 • 1023 atom ^l2C1 mol H20 molekulalari^ 6,02 • 1023 molekula H201 mol S04 ionlari = 6,02 • 1023 S04 ionlariMassa bilan modda miqdori - liar xil tushun-
c h a 1 a r d i r. Massa kilogrammlarda (grammlarda), modda miq¬
dori esa mollarda ifodalanadi. Moddaning massasi (m, g), mod¬
daning miqdori (n, mol) va molyar massa (M, g/mol) orasida
oddiy nisbatlar bor:
m = n