Oraliq iste’mol ko’rsatkichini hisoblash

Oraliq iste’mol ko’rsatkichini hisoblash
Yalpi ishlab chiqarish tarkibida xarajat sifatida sarflangan tovar va xizmatlar qiymati bor. Buni MHT da oraliq iste’mol(OI), deb ataladi. Uning tarkibi quyidagi elementlar yig’indisidan iborat:

• 
  moddiy xomashyo xarajatlari;
  
• 
  nomoddiy xizmatlar haqi (chetdan ko’rsatilgan xizmatlar uchun to’langan haq);
  
• 
  safar (yo’l-transport va mehmonxona haqlari) xarajatlari;
  
• 
  boshqa ishlab chiqarish xarajatlari
  

Moddiy xarajatlar quyidagilardan iborat:

• 
  xomashyo elementlari;
  
• 
  yoqilg’ining barcha turlari;
  
• 
  energiyaning barcha turlari;
  
• 
  yarimfabrikatlar;
  
• 
  ishlab chiqarish jarayonida boshqa xarajatlar;
  
• 
  korxonalarning ko’rsatgan xizmatlari;
  
• 
  mahsulotlarni tashishda transport xizmati;
  

• 
  mehmonxona, restoran va kafelarning sotib olgan oziq-ovqat mahsulotlari tamaki va ichimlik mahsulotlari.
  

Nomoddiy xizmatlar haqi tashkil topadi:

• 
  mahsulotning sifatini nazorat qilib turish haqi;
  
• 
  ilmiy –tekshirish va tajriba ishlari haqi;
  
• 
  imorat, mashina va asbob-uskunalarning ijara xizmatlari haqi;
  
• 
  malakali ishchilarni tayyorlash uchun o’quv yurtlariga to’lovlar;
  
• 
  moliyaviy vositachilik xizmatlariga xarajatlar;
  
• 
  kommunal xizmatlarga sarflar;
  
• 
  reklama va marketing xarajatlari;
  
• 
  yuridik xizmatlarga sarflar;
  
• 
  o’t o’chiruvchilar va qo’riqchilar xizmatlariga sarflar;
  
• 
  tovarlarni litsenziyalash va sertifikatsiyalash uchun to’lovlar.
  

Safar xarajatlari:

• 
  mehmonxonada yashaganligi uchun to’lov haqi;
  
• 
  yo’l transport uchun to’lov haqi (kundalik ovqatlanish uchun to’lov haqi safar xarajatiga kirmaydi).