Стьюдент ва Пирсоннинг χ

3.2. Тадқиқот ишининг якуний босқичи ва самарадорлик даражаси.
Педагогик йўналишда олиб борилаётган илмий-тадқиқот ишларининг муваффақияти илмий, назарий ғояларнинг амалий фаолиятдаги самарадорлик даражаси билан белгиланади. Шу мазкур тадқиқотлар жараёнида тажриба-синов ишларини ташкил этишнинг мукаммал ва самарали методикасини ишлаб чиқиш, метод ҳамда воситаларини аниқлаб олиш, босқичларини белгилаш ва улар ўртасида изчиллик ҳамда узвийликни таъминлаш, барча босқичларда асосий мақсадни ижобий ҳал этишга эътибор қаратилди.
Стьюдент ва Пирсоннинг χ² математик-статистика методи ёрдамида таҳлил этдик.
Юқоридаги жадваллар асосида талабаларнинг тажриба ва назорат гуруҳларида ўзлаштиришлари самарадорлигини кўрсатувчи гипотеза ва унга зид бўлган гипотеза танланади.
Бухорода таълим - тарбия тизимини ўрганиш жараёнини давр талаблари асосида таъминлаш учун ўтказилган тажриба-синов натижалари тажриба-синов охирида (3.2.2-жадвал) қуйидагича кўринишни олди.
3.2.2-жадвал.
Ўтказилган тажриба-синов натижалари

Талабаларнинг ўзлаштириш даражалари	Тажриба гуруҳида 314		Назорат гуруҳида 301
	Тажриба бошида	Тажриба охирида	Тажриба бошида	Тажриба охирида
Юқори	95 (30,3%)	123 (39 %)	60 (20%)	70 (23,3%)
Ўрта	109 (34,7%)	143 (45,7%)	107 (35,6%)	128 (42,5%)
Қуйи	110 (35%)	48 (15,3%)	134 (44,4%)	103 (34,2%)

Ўтказилган тажриба-синов натижаларига асосланган ҳолда талабаларда XIX аср охири XX аср биринчи чорагида Бухорода таълим - тарбия тизимини ўрганиш жараёнини давр талаблари асосида таъминлаш самарадорлигини аниқлаш юзасидан ўтказилган тажриба-синов натижалари бўйича тажриба ва назорат гуруҳларидаги ўртача ўзлаштиришларини Стьюдент критерийси ёрдамида таҳлил этдик. Тажриба-синовда жами 615 нафар талабалар қатнашди. Шундан, тажриба гуруҳида 314 нафар талаба иштирок этган бўлса, назорат гуруҳидада 301 нафар талаба иштирок этди.
Масаланинг қисқача моҳияти қуйидагилардан иборат: иккита танланма тўплам берилган бўлсин. Бири тажриба гуруҳидаги талабалар билимининг ўртача баллари, иккинчиси эса назорат гуруҳи талабалари билимининг ўртача баллари.
Талабаларнинг тажриба ва назорат гуруҳларидаги ўзлаштиришлари кўрсаткичлари бир хил деган тасдиқдан иборат гипотеза ва унга зид бўлган гипотеза танланади.
Тажрибадан олдинги назорат гуруҳидаги натижаларни қуйидаги жадвалда акс эттирамиз: