Suyuqlikni hajim kengayishi koffitsentini aniqlash


Download 146.8 Kb.
bet1/4
Sana15.06.2023
Hajmi146.8 Kb.
#1485063
  1   2   3   4
Bog'liq
SUYUQLIKNI HAJIM KENGAYISHI KOFFITSENTINI ANIQLASH


SUYUQLIKNI HAJIM KENGAYISHI KOFFITSENTINI ANIQLASH
Reja
1 Suyuqlikni hajim kengayishi koffitsentini haqida tushuncha
2.Suyuqlikni hajim kengayishi koffitsentini hajmini hisoblash

Qattiq va suyuqlik qizdirilganda ularning harorati ko'tariladi. Bu ma'lum darajada, ularning hajmi har bir daraja harorat ortishi bilan ortib borishiga olib keladi. Harorat va hajm o'rtasidagi munosabatni tavsiflovchi xususiyat kengayish koeffitsienti deb ataladi. Turli moddalar uchun koeffitsient boshqa qiymatga ega, u qanday haroratga ega bo'lganiga qarab bir modda uchun ham o'zgarishi mumkin. Bu printsip termometrlar va haroratni o'lchash uchun ishlatiladigan boshqa asboblarning ishlashida qo'llaniladi.



Termal kengayish nima?
Jismlarning qizdirilganda kengayish qobiliyati termal kengayish deb hisoblanadi. Bu shuni anglatadiki, harorat oshishi bilan ularning chiziqli va hajmli o'lchamlari o'zgaradi. Tana sovutilganda, jarayon teskari bo'ladi - hajm kamayadi.
Bu nisbat nima uchun?
Issiqlik kengayish koeffitsienti ob'ektning harorati ko'tarilganda uning hajmi qanday o'zgarishini tavsiflaydi. Muayyan foydalanishga qarab, kengayish koeffitsienti chiziqli yoki hajmli bo'lishi mumkin. Agar tana qattiq bo'lsa, siz uning uzunligi yoki ma'lum bir hududdagi o'zgarishlarni bilishni xohlaysiz, shuning uchun chiziqli kengayish koeffitsienti qo'llaniladi. Suyuqliklar va gazlar uchun faqat termal kengayish qo'llaniladi, chiziqli termal kengayish koeffitsienti ular uchun mos emas, chunki ular joylashgan idish shaklini oladi.

Volumetrik termal kengayish koeffitsienti doimiy bosimdagi jism hajmining nisbiy o'zgarishi va uning harorati 1 darajaga o'zgarishini ko'rsatadi. Formula bilan ifodalanadi:

Chiziqli termal kengayish koeffitsienti qizdirilganda tananing uzunligining nisbiy o'zgarishini ko'rsatadi.
Formula bilan ifodalanadi:

Chiziqli termal kengayish koeffitsienti o'lchov yo'nalishlari boshqacha bo'lsa, turli qiymatlarga ega bo'lishi mumkin.
Nazariy jihatdan, hajmli kengayish koeffitsientini (a V ≈ 3 a L) bilib, chiziqli hajm koeffitsientini hisoblash mumkin.
Ba'zi materiallar qizdirilganda kengayishdan ko'ra qisqaradi. Ularning kengayish koeffitsienti (chiziqli) salbiy qiymatga ega bo'ladi, masalan, suv (0-3,984 ° S haroratda salbiy qiymatga ega kengayish koeffitsienti).

Download 146.8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling