Ta`lim jarayonida o`quv motivatsiyasi va uni boshqarish muammosi O‘quv faoliyati motivlari Ta'lim motivatsiyasi muammosi

Ta`lim jarayonida o`quv motivatsiyasi va uni boshqarish muammosi
O‘quv faoliyati motivlari
Ta'lim motivatsiyasi muammosi
o'quv motivatsiyasi usullari
Reja:
MOTIVATSIYA
Motivatsiya - o'quvchilarni samarali bilim faoliyatiga, ta'lim mazmunini faol rivojlantirishga undash jarayonining umumiy nomi. O'qituvchini nazarda tutgan holda, bu o'rganish motivatsiyasi haqida. O'quvchi nuqtai nazaridan, biz o'rganish motivatsiyasi haqida gapiramiz. Motivatsiya - bu shaxsning faolligini keltirib chiqaradigan va uning yo'nalishini belgilaydigan, ayniqsa o'quv jarayonida zarur bo'lgan rag'batlantirish.
Motivatsiya o'quvchilarning o'quv jarayoniga qiziqish darajasini oshirishga imkon beradigan, shaxsiy ilmiy, ijodiy salohiyatini oshiradigan asosiy vositadir.
Ular o'rganish motivlari haqida gapiradilar, motivlarni ularning yo'nalishi va mazmuniga ko'ra tasniflash mumkin
· ijtimoiy— (burch, mas'uliyat, ta'limning butun jamiyat uchun ahamiyatini tushunish);
· kognitiv- (ko'proq bilish, bilimdon bo'lish istagi);
· professional qiymat(istiqbolli olish imkoniyatlarini kengaytirish va qiziqarli ish);
· estetik(o'rganish - zavq, odamning yashirin qobiliyatlari va qobiliyatlari ochiladi);
· kommunikativ(intellektual darajangizni oshirish va yangi tanishlar orttirish orqali ijtimoiy doirangizni kengaytirish imkoniyati),
· status-pozitsion(o'qitish yoki ijtimoiy faoliyat orqali istak jamiyatda tasdiqlanadi);
· an'anaviy - tarixiy(jamiyatda paydo bo'lgan va vaqt o'tishi bilan mustahkamlangan stereotiplar o'rnatilgan);
· utilitar - kognitiv(alohida qiziqish mavzusini o'rganish va o'z-o'zini tarbiyalashni o'rganish istagi);
· ongsiz motivlar(qabul qilingan ma'lumotlarning ma'nosini to'liq noto'g'ri tushunish va kognitiv jarayonga to'liq qiziqish yo'qligi asosida).
Ushbu motivlar o'rganish uchun umumiy motivatsiyani shakllantirish uchun birlashishi mumkin.
Psixologik ma’lumotlarga ko‘ra, har qanday faoliyat muayyan motivlar ta’sirida vujudga keladi va yetarli shart-sharoitlar yaratilgandagina amalga oshadi. Shuning uchun ham ta’lim jarayonida o‘zlashtirish, egallash va o‘rganishni amalga oshirishni ta’minlash uchun o‘quvchilarda o‘quv motivlari mavjud bo‘lishi shart.
Bilish motivlari
Bilish motivlari shaxsning (sub’ektning) gnoseologik maqsad sari, ya’ni bilish maqsadini qaror toptirishga, bilim va ko‘nikmalarni egallashga yo‘naltiriladi. Odatda bunday turdosh va jinsdosh motivlar nazariy ma’lumotlarning ko‘rsatishicha, tashqi va ichki nomlar bilan atalib, muayyan toifani yuzaga keltiradi.
Tashqi Motivlar
Tashqi motivlar jazolash va taqdirlash, xavf-xatar va talab qilish, guruhiy tazyiq, ezgu niyat, orzu-istak kabi qo‘zg‘atuvchilar ta’sirida vujudga keladi. Bularning barchasi bevosita o‘quv maqsadga nisbatan tashqi omillar, sabablar bo‘lib hisoblanadi. Mazkur holatda bilimlar va malakalar o‘ta muhimroq boshqa, hukmron (etakchi) maqsadlarni amalga oshirishni ta’minlash vazifasini bajaradi
Bu turdagi yoki jinsdagi tashqi motivlar ta’sirida ta’lim jarayonida bilim va ko‘nikmalarni egallash (o‘zlashtirish)da qiyinchiliklar kelib chiqadi va ular asosiy maqsadni amalga oshirishga to‘sqinlik qiladi. Masalan, kichik maktab yoshidagi o‘quvchilarning asosiy maqsadi o‘qish emas, balki ko‘proq o‘yin faoliyatiga moyillikdir. Mazkur vaziyatda o‘qituvchining o‘qishga ularni jalb qilish niyati o‘quvchilarning o‘yin maqsadining ushalishiga halaqit berishi mumkin, lekin izoh talab dalillar yetishmaydi.
Ichki motivlar
Motivlarning navbatdagi toifasiga, ya’ni ichki motivlar turkumiga individual xususiyatli motivlar kiradiki, ular o‘quvchi shaxsida o‘qishga nisbatan individual maqsadni ro‘yobga chiqaruvchi qo‘zg‘alish negizida paydo bo‘ladi. Chunonchi, bilishga nisbatan qiziqishning vujudga kelishi shaxsning ma’naviy (madaniy) darajasini oshirish uchun undagi intilishlarning yetilishidir. Bunga o‘xshash motivlarning ta’sirida o‘quv jarayonida nizoli, ziddiyatli holatlar (vaziyatlar) yuzaga kelmaydi.
2
3
4
5
· Fiziologik ehtiyojlar
ular oziq-ovqat, suv, jinsiy ehtiyojlarni qondirish bilan bog'liq ...
Aid bo'lish va sevgiga bo'lgan ehtiyoj
u ijtimoiy guruhga mansub bo'lgan muloqot qilish istagini o'z ichiga oladi
Tan olish zarurati
· Xavfsizlik zarurati 
xavfsizlik, barqarorlik, himoya, tuzilma va tartib zarurati;
O'z-o'zini amalga oshirish zarurati 
1
Amerikalik psixolog A.Maslovning motivatsiyaning ijobiy holistik-dinamik nazariyasi beshta asosiy ehtiyojni belgilaydi:
u yutuq tushunchasi bilan ko'proq bog'liq bo'lgan intilishni o'z ichiga oladi - boshqalarga hurmat va o'zini hurmat qilish
Shaxsning o'zini o'zi gavdalantirishga bo'lgan intilishi, uning potentsialini aktuallashtirish.
MOTIVATSIYANI SHAKLLANTIRISH
Motivatsiyani shakllantirish - bu o'quvchiga nisbatan ijobiy yoki salbiy munosabatning oddiy kuchayishi emas, balki motivatsion soha tuzilishining murakkablashishi, unga kiritilgan motivlar, yangi, yanada etuk, ba'zan qarama-qarshi munosabatlarning paydo bo'lishi. ular o'rtasida.nafaqat ustun turtki (motiv), balki shaxsning motivatsion sohasining butun tuzilishini hisobga olgan holda.Shu nuqtai nazardan qaraganda motivatsion soha yoki so'zning keng ma'nosida motivatsiya asosiy sifatida tushuniladi.
Thank you for listening