Tana fikrlash. Ijodiy bosim

TANA FIKRLASH. IJODIY BOSIM
Tana orqali fi krlash va uning ahamiyati.
Ijodiy bosim (bosim ostida fi krlash) va uning elementlari.
Ijodiy bosimni (bosim ostida fi krlashni) takomillashtirish usullari.
Mavzuni o‘zlashtirish jarayonida talaba: • tana orqali fi krlash, uning mazmun-mohiyati; bosim ostida fi krlash va uning elementlari, shuningdek, aqliy hujumdan samarali foydalanish qoidalari va usullari haqida tasavvur va bilimga; • tana orqali fi krlash jarayonini amalga oshirish, bosim ostida fi krlash va uning elementlarini tahlil qilish, bosim ostida fi krlashda ishchi holatga qarab eng ma’qul usulni tanlash ko‘nikmalariga; • tana orqali fi krlash jarayonini samarali qo‘llash, bosim ostida samarali fi krlashni tashkil etish, vaziyat va muhitga qarab bosim ostida fi krlash elementini tanlash, bosim ostida fi krlashni takomillashtirishning samarali usullardan foydalanish malakasiga ega bo‘ladi.
TANA ORQALI FIKRLASH VA UNING AHAMIYATI
S iz o‘ylayotganingizda tanangizga nima bo‘ladi? Javob berish uchun bu oddiy savol deb o‘ylashingiz mumkin: bu fi kr sizning miyangizdagi biron bir narsani. Bir qarashda, ehtimol siz fi krni o‘zingiz aytadigan narsa deb o‘ylaysiz. Masalan, bugun ertalab divanda yotganingizda “Men turmoqchi emasman” degan fi kr paydo bo‘lishi mumkin edi. Keling, bir muncha vaqt o‘tib, nima ekanligini aniqlab olish uchun o‘ylab ko‘ring. “Men yotoqdan turishni istamayman” degan fi kr sizning o‘zo‘zidan paydo bo‘lgan narsa emasmi? Yoki bunga biron narsa sabab bo‘lganmi? Bu shunchaki miyangizning jismoniy jarayoni yoki tasavvuri, ruh yoki boshqa mavjudot kabi chuqurroq narsaning namoyon bo‘lishimi? Bu jiddiy o‘ylab ko‘rish kerak bo‘lgan narsa. Olimlar reduksionistik nazariyani qo‘llashi va fi krlar shunchaki miyadagi kimyoviy o‘zgarishlar bilan tushuntirilishi mumkin bo‘lgan jismoniy qismlar ekanligini taxmin qilishlari mumkin bo‘lsa-da, qilishga majbur qiladigan so‘zlardir, to‘g‘rimi? Aslida, bu savol olimlarni o‘nlab yillar davomida qiynab kelgan va aniq javob hali ham tadqiqot mavzusi bo‘lib qolayotgan narsadir. Shu sababli, bu sxemasi shaklida aniq ta’rifl anadigan narsa emas. Fikr nima? Fikrlash paytida tanangizda sodir bo‘ladigan voqealarni tasvirlashning birinchi muammosi shundaki, fi krni tashkil etadigan narsalarga hamma ham qo‘shilavermaydifaylasufl ar yoki boshqa nazariyotchilar sizning ongingiz tanangizdan ajralib turadi va sizning fi krlaringiz jismoniy qismlar emas degan dualistik nazariyani ilgari surishlari mumkin. Buning hammasi, agar biz o‘ylayotganimizda tanamizda (yoki aniqrog‘i miyamizda) nima sodir bo‘lishini ko‘rib chiqmoqchi bo‘lsak, unda hech bo‘lmaganda fi krlarimiz tanamizga ta’sir qilishi mumkinligini tan olishimiz kerak. Fikrlar miyamizga va tanamizga ta’sir qilishi mumkinligini bilganimiz sababli, keling, ularning buni qanday amalga oshirayotganini va ong ostida nima bo‘layotganini aniq ko‘rib chiqaylik. Fikrning anatomiyasi Keling, o‘sha tongga qaytaylik: “Men yotoqdan turishni xohlamayman”, degan fikir
.