Tasmali uzatmalar. Uzatmani hisoblashning nazariy asoslari. Tasmaga tushadigan kuchlarni hisoblash. Tasmali uzatmalarni geometriyasini hisoblash tartibi. Reja

Tasmali uzatmalar. Uzatmani hisoblashning nazariy asoslari. Tasmaga tushadigan kuchlarni hisoblash. Tasmali uzatmalarni geometriyasini hisoblash tartibi.


Reja:

1. 
   Tasmali uzatmaning mohiyati.
   
2. 
   Uzatmani hisoblashning nazariy asoslari.
   
3. 
   Tasmaga tushadigan kuchlarning hisobi.
   
4. 
   Tasmali uzatmalarni geometrik hisoblsh tartibi.
   
5. 
   Ponasimon tasmali uzatmalar.
   

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Tojiboyev R.N., Jurayev A.J. “Mashina detallari” T.: O`qituvchi,

2002 y.
2. Tojiboyev R.N., Shukurov M.M. “Mashina detallari kursidan masalalar to`plami” T.: O`qituvchi, 1992 y.
3. Tojiboyev R.N., Shukurov M.M. “Mashina detallarini loyihalash” T.: Fan, 1997 y.
4. Sulaymonov I. “Mashina detallari” T.: O`qituvchi, 1981 y.
5. Timofeyev S.I. “Detali mashin”: Uchebnoe posobie dlya vuz. Rostovna – Donu, Feniks, 2007. – 416 s.
6. Ivanov M.N. “Detali mashin” M.: Visshaya shkola, 1991 g.
1. Tasmali uzatmaning mohiyati.
Mexanikaviy uzatmalar ikki turga bo`linadi:

1. 
   ish qalanish hisobiga ishlaydigan uzatmalar (friktsion va tas­mali uzatmalar);
   
2. 
   ilashish hisobiga ishlaydigan uzatmalar (tishli, chervyakli va zanjirli uzatmalar).
   

Tasmali uzatmalar eng oddiy uzatmalardir; ular etaklovchi va etaklanuvchi shkivlardan hamda tarang tortilgan tasmadan ibo­rat. Tasmali uzatmalar ish qalanish hisobiga kuchni uzatadi. Tasma­ning tarangligi, qamrov burchagi hamda ish qalanish koeffisienti qan­chalik katta bo`lsa, tasmali uzatmaga shuncha kuchli yuklanish qo`ysa bo`ladi. Tasmali uzatmani sirpanmasdan ishlashi uchun qamrov burcha­gini katta qilib olish kerak, buning uchun taranglovchi roliklar ishlatiladi.
Tasmali uzatmaning afzalligi:
1) xarakatni nisbatan uzo q masofaga uzatish imkonini beradi;
2) shov qinsiz va ravon ishlaydi;

3. 
   yuklanish qiymati to`satdan oshib qolsa, mashinaning qismlari sinishdan sa qlanadi (sirpanish asosida);
   

4) oddiy tuzilgan;
5) narxi arzon.
Kamchiliklari:
1) tashqi o`lchamlari katta;
2) tasma shkivlaridagi sirpanish uzatishlar sonini o`zgarib tu­rishiga sabab bo`ladi;
3) val va tayanchga katta zo`ri qish tushadi;
4) tasmani turgunligi kichik (1000-1500 s);
5) odatda tasmali uzatmalar quvvati 50 kVt gacha bo`lgan xol­da ishlatiladi.
Agar quvvat 1000....1500 kVT bo`lsa uzatmani F.I.K. kamayadi, hamda o`lchamlari kattalashadi;
6) u = 2 - 4 gacha bo`ladi u_max = 15; = 25 m/s;