Tema: Shaxstıń sezim-erklilik tárepı. Jobası

---

Tema: Shaxstıń sezim-erklilik tárepı.
Jobası:
1. Shaxs haqqında túsinik.
2. Shaxstıń qáliplesiwine tásir etiwshi faktorlar.
3. Sezim hám emociya haqqında túsinik.
4. Sezim hám emocional ja
ǵdaylardıń fiziologiyalıq negizleri.
5.Adam hám haywan emociyaları.
Paydalanilatuǵin adabiyatlar
1.
Ivanov I., Zufarova M. “Umumiy psixologiya”. Óz.FMJ., 2008.
2. Davletshin M.G., Mavlonov M.M, TÓychieva S.M “ Yosh va pedagogic psixologiya”
T. TDPU, 2009
3. N.S.Safayev, N.A.Mirashirova, N.G.Odilova Umumiy psixologiya nazariyasi va
amaliyoti: o’quv qo’llanma. – T.: Nizomiy nomidagi TDPU, 2013. Rubinshteyn S.L.
Osnovı obshey psixologii. SPb: Piter, 2007.
4. Xaydarov F.I., Xalilova N. “Umumiy psixologiya”. T.: “Fan va texnologiyalar”
markazining bosmaxonasi : 2009.
1. Shaxs haqqında túsinik. Ulıwma psixologiya páninde shaxs túsinigi usı
tarawdıń eń tiykar
ǵı kategoriyası sıpatında kóp qollanılıp kelmekte. Bul túsinikke
jaqın bol
ǵan qaraqalpaq tilinde qánige wákilleri jeke adam degen túsinikte
qollanıladı. Kópshilik psixologlardan tısqarı bol
ǵan biziń tilimizde jeke adam
degen sózligi bar degen pikirlerdi bildiredi. Biraq jeke adam túsinigi shaxs
túsinigin tolıq mazmunın ashıp bere almaytu
ǵının aytıp ótkimiz keledi. Keliń, endi
jeke adam túsinigin táriypleytu
ǵın bolsaq tek bir adamǵa tiyisli bolǵan basqalardan
jekkelengen, jal
ǵız qalǵan adamdı kóz aldımızǵa keltiremiz. Shaxs degen túsinikke
keletu
ǵın bolsaq, sociallıq múnásibetlerdiń aktiv qatnasıwshısı belgili bir topardıń
wákili, óz átirapımda
ǵı menen sanalı múnásibet ornata alatuǵın sanalı iskerlik
penen shu
ǵıllanıwshı ózine tán individual hám sociallıq ózgesheliklerge iye bolǵan
adamdı aycaq boladı. Usı táriplerden kelip shı
ǵatuǵın bolsaq shaxs túsinigi jeke
adam túsinigin óziniń ishine qamtı
ǵan tolıq mazmundaǵı juwmaqqa kelsek tuwrı
boladı dep oylaymız. Jáne de shaxs haqqında
ǵı túsinikler dep basqa «Individ»,

---

«Adam», individuallıq túsiniklerinde túsindirme berip ócek maqsetke muwapıq
bolar edi. Sebebi adam dúnya
ǵa individ sıpatında keledi. Tayar sociallıq ortalıq
tásirinde ol shaxsqa aylanadı. Individ (latın endiviol – ajıralmas, óz aldına
bólinbeytu
ǵın degen maǵananı ańlatadı) qanday da bir tutas nárseniń birden bir
wákili retindegi ya
ǵnıy adamzat násiliniń wákili sıpatında dúnyaǵa kelgen adamdı
balanı aycaq boladı. Individ – biologiyalıq túrge kiriwshi óz aldına tiri organizm.
Shaxstıń xarakterli belgileri onıń individuallı
ǵında kórinedi. Individuallıq shaxstıń
psixologiyalıq ózine tán ózgesheliklerin, tákirarlanbaytu
ǵınlıǵı menen sol adamdı
basqalardan ajıratıp turatu
ǵın ayırmashılıqqa iye shaxstı aycaq boladı.
Shaxs – bul adam belgili dárejede psixologiyalıq hám sociallıq rawajlanıw
ǵa
erisken adam dep, onda ol óz aldına turmıslıq áhmiyetke iye maqsetler qoyıw hám
o
ǵan erisiw uqıbına iye bolǵan: onda óziniń kózqarasları baylanısları, óziniń ádep
– ikramlılıq talapları jáne pikirleri payda bol
ǵanda bular adamdı bir qansha turaqlı
hám dógerek átiraptan tásir jasaytu
ǵın jat kózqaraslarǵa tótepki beretuǵın etedi.
Shaxs bolıw ushın ol aktivlikke de iye bolıwı kerek. Sebebi iskerliktegi aktivlik
shaxstıń eń tiykar
ǵı belgilerinen biri. Aktivlik insannıń ómirindegi awhalın hám
jámiyette óz ornın iyelewge poziciyasın belgilew, jaqsı jasaw
ǵa, jámiyetti
rawajlandırıw ushın aktivlik kórsetedi, bul onıń sapalı ekenligin bildiredi. Aktivlik
shaxstıń minez – qulqın, qarım – qatnas motivlerinde ustanovkalarında ámeliy
kónlikpelerinde kózge taslanadı. Shaxstıń sociallıq tájiriybeni ózlestiriw procesi
adamnıń ózinshe ámelge asırıp atır
ǵan iskerligi hám onıń qanday maqsette
ekenligin onıń ruwxıy dúnyası arqalı payda boladı.