4-савол. Интерполяция - Динамика қаторлари оралиғидаги номаълум даражани ҳисоблашга интерполяция дейилади ва унда қуйидаги усуллардан фойдаланиш мумкин:
- - номаълум даражанинг икки ёнидаги рақамларининг ўртачаси асосида аниқлаш;
- - қўшимча ёки ўртача қўшимча мутлақ ўсиш кўрсаткичлари асосида аниқлаш;
- - қўшимча ёки ўртача қўшимча ўсиш суръатлари кўрсаткичлари асосида аниқлаш.
4-савол. Интерполяция - У ёки бу усулни қўллаш, динамика қаторларининг тавсифига боғлиқ. Масалан, юқоридаги (пахта етиштиришдаги) мисолимизда фараз қилайлик 2005 йилдаги маълумот (985,0 т.) номаълум бўлсин. Агар шу номаълум сонини унинг икки ёнида жойлашган рақамларга асосланган ҳолда ҳисобламоқчи бўлсак, бу рақам 987,7 ни ташкил қилади.
- Бу эса ҳақиқий 985 т. даражадан (-0,3%) га фарқланади.
4-савол. Интерполяция - Оралиқда тушиб қолган натижани ўртача қўшимча мутлақ ўсиш кўрсаткичларини ҳисоблаш асосида ҳам олишимиз мумкин.
- 2006 йил даражасига қўйиб, ҳисоблаймиз.
- 2005 йил учун:
- 995,0+(-7,5)=987,5 т ни ташкил этади.
4-савол. Интерполяция - Номаълум даражани ўртача ўсиш даражасини ҳисоблаш асосида ҳам аниқлаш мумкин.
- Ушбу натижани 2004 йил натижасига кўпайтириб оламиз, яъни 2005 йил учун:
- 980,0х1,0115=991,2 т. ташкил этади.
- Бу ҳисобланган кўрсаткич ҳақиқий даражадан – 0,62% га фарқланади.
4-савол. Экстрополяция - Экстрополяция - динамика қаторларининг бўлажак давр учун даражаларини аниқлаш.
- Бу усул икки турда амалга оширилади:
- 1. Перспектив (истиқбол) экстрополяция, яъни булажак номаълум даврлар даражаларини аниқлаш.
- 2. Ретроспектив (ўтмишга каратилган) экстрополяция, яъни олдинги, ўтган даврлар даражаларини текшириш.
4-савол. Экстрополяция 4-савол. Экстрополяция - Агар, кузатилган даврлар бўйича аниқланган умумий йўналиш бўлажак даврлар учун татбиқ қилинса, у ҳолда бундай экстрополяция ўртача ўсиш ёки ўртача қўшимча ўсиш суръатлари асосида бажарилган бўлади. Бирон-бир «А» - ҳудуд бўйича ўтказилган танлама кузатиш натижалари бошқа «В» - ҳудуддаги мос тўпламга тарқатилса, у ҳолда бундай экстрополяция танлама усуллари асосида бажарилган бўлади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
