Узбекистан Республикаси электр станциялари ва тармокларини техник эксплуатация килиш қоидалари буйича саволнома


Download 148.48 Kb.
bet1/4
Sana13.05.2023
Hajmi148.48 Kb.
#1457785
  1   2   3   4
Bog'liq
savol javob (2)


Узбекистан Республикаси электр станциялари ва тармокларини техник эксплуатация килиш қоидалари буйича саволнома:

  1. Узбекистан Республикаси электр станциялари ва тармокларини техник эксплуатация килиш коидалари кимларга мажбурий дисобланади?

ЖАВОБ: Мазкур қоидалар, идоравий буйсиниши ва мулкчилик шаклларидан катьий назар энергетика объектларига кулланиладиган ишларни бажарувчи барча иссиклик ва гидроэлектро станциялари, козонхоналар, электр ва иссикдик тармоклари, илмий-тадкикот ва лойиха институтлари, курилишмонтаж, таъмирлаш ва созлаш ташкилотлари учун мажбурий хисобланади

  1. Узбекистан Республикаси электр станциялари ва тармокларини техник эксплуатация килиш коидалари кайси станцияларга нисбатан татбик этилмайди?

ЖАВОБ: Мазкур қоидалар стационар ва кучма дизель электр станцияларига нисбатан тадбик этилмайди.

  1. Соха ходимларининг асосий мажбуриятларига нималар киради?

ЖАВОБ: Соха ходимларининг асосий мажбуриятлари:истеъмолчилар энергия таъминотининг шартномавий шартларига риоя килиш;кузатиладиган энергиянинг нормал сифатини - электр токининг меъёрланган частотаси ва кучлапйшини, иссикдик элтувчининг босими ва хароратини саклаб туриш;
тезкор-диспетчерлик интизомига риоя килиш;
ускуиалар, бинолар ва иншоотларни эксплуатация килишга тайёр хрлатда сакдаш;
-энергия ишлаб чикаришнинг максимал тежамкорлиги ва ишончлилигини таъминлаш;ускуналар ва иншоотларни эксплуатация килишда саноат ва ёнгин хавфсизлиги талабларига риоя килиш;
мехнат мухрфазаси талабларини бажариш;
табиатни мухофаза килиш конунларинииг талабларини бажариш;
ишлаб чидаришиинг одамлар ва атроф-муҳитга зарарли таъсирини камайтириш;
энергетика объектларининг тежамкорлиги, ишончлилиги, хавфсизлигини ошириш, экологик хрлатини яхшилаш максадида илмий техник тараккиёт ютукдаридан фойдаланиш.
Сохадаги хар бир хизматчи энергия ишлаб чикаришнинг узига хос хусусиятлари хакида аник тасаввурга эга булиши, меҳнат ва технологик интизомга, иш тартиби коидаларига катъий риоя килиши, уз иш жойини тоза ва саранжом сакдаши шарт.

  1. Энергетика объектини (ишга тушириш мажмуасини) эксплуатацияга кабул килишдан олдин кандай ишлар утказилиши шарт?

ЖАВОБ: Энергетика объектини (ишга тушириш мажмуасини) эксплуатацияга Кабул килишдан олдин куйидаги ишлар утказилиши шарт:
ускуналарнинг индивидуал синовлари ва асосий ва ёрдамчи ускуналарни синов тарзида ишга туширилиши билан тугайдиган энергоблоклар учун алохида тизимларнинг функционал синовлари; ускуналарнинг комплекс синаб курилиши. Бинолар ва иншоотларни куриш ва монтаж килиш вактида ускуналар ва иншоотларнинг тугунлари, шу жумладан беркитилган ишлар оралиқ кабул килиниши шарт.

  1. Кандай шароитда комплекс синаб куриш тугалланган хисобланади?

ЖАВОБ: Ускуналар, бинолар ва иншоотларни нуксонлар ва камчиликлар билан эксплуатацияга кабул килиш такикданади.
Комплекс синаб куриш утказилганидан ва аникданган нуксонлар ва камчиликлар бартараф этилганидан кейин, кабул комиссияси ускуналарни ва уларга тааллукди бинолар ва иншоотлар билан бирга эксплуатацияга кабул килиш далолатномасини расмийлаштириши шарт. К,абул комиссияси серияли ускуналарни узлаштириш даврининг давомийлигини белгилаб беради, ушбу давр ичида зарур синовлар, созлаш ва тугаллаш ишлари утказилиши ва ускуналар лойихадаги курсаткичлар билан эксплуатация килиниши лозим.
Ускуналарнинг бош намуналари учун узлаштириш муддати буюртмачи (инвесторлар) томонидан ушбу ускуналарни тугаллаш, созлаш ва узлаштириш ишларининг мувофикдаштирувчи режасига мувофик белгиланади.

  1. Энергетика объектларида ишлашга кимларга ижозат берилади? ЖАВОБ - Энергетика объектларида ишлавдга махсус.. маълумотга эга ва эгаллаган лавозимининг талаблари хажмида тайёргарликдан утган шахсларга ижозат берилади

  2. Кдйси ходимлар тиббий курикдан угишлари шарт?

ЖАВОБ: Огир ишларда ва зарарли ёки хавфли мехнат шарсштдари билан боглик ишларда банд булган хизматчилар, зиммаларига топширилган ишларга лойиклигини аниклаш ва касбий касалликларнинг олдини олиш максадида мажбурий равишда дастлабки (ишга кириш вактида) ва даврий (мехнат фаодцяти давомида) тиббий курикдан утишлари шарт

  1. Хизматчиларнинг тоифасига караб ходимлар билан ишлашнинг канака шакллари урнатилган?

ЖАВОБ: Хизматчиларнинг тоифасига караб ходимлар билан ишлашнинг куйидаги шакллари урнатилади:
иш жойида укитиш (стажировка) билан янги лавозим (касб) буйича тайёрлаш;
техник эксплуатация, мехнат мухофазаси, саноат ва ёнгин хавфсизлиги буйича коидалар, меъёрлар ва йурикномалар буйича билимларини текшириш;
дублерлик;
аварияга карши ва ёнгинга карши назорат машкдари;
XT 'ва ЁХ буйича дастлабки, бирламчи, даврий, навбатдан ташкари, максадли йурикномалар;махсус тайёргарлик;
малакани ошириш учун узлуксиз касбий укитиш.
- Ходимларнинг тоифасига боглик равишда ходимлар билан ишлаш шакллари амалдаги «Энергетика ишлаб чикариш корхоналарида ходимлар билан ишлашни ташкил этиш коидалари»га мувофик белгиланади.

  1. Энергетика содасида асосий техник-идтисодий курсаткичлар нималардан иборат?

ЖАВОБ: Энергетика сохасида асосий техник-иктисодий курсаткичлар сифатида куйидагилар Урнатилган:
ишлаб чикарилган ва узатилган электр ва иссикдик энергиясининг микдори;
ишчи электр куввати ва урнатилган кувватдан фойдаланиш самарадорлигининг курсаткичлари;
авариялар, ишламай колишгача булган ишлаш муддати;
электр ва иссиклик энергиясининг таннархи;
энергетика тизими буйича фойда;
узатилган электр ва иссиклик энергияси учун шартли ёкилгининг солиштирма сарфи;
ГЭС томонидан узатилган электр энергияси учун сувнинг солиштирма сарфи ва сув окимидан фойдаланиш коэффициента;
электр энергияси ишлаб чикариш ва иссикдик энергиясини узатишга алохида хисобланган электр станциянинг уз эхтаёжлари учун электр энергияси сарфи;
электр энергиясини электр тармокларига узатиш буйича технологик сарфи;
иссиклик тармокдаридаги иссиклик энергияси йукотишлари;
энергетика тизимлари орасида электр энергиясининг узаро окиб утиши;
ишлаб чикариш ходимларининг солиштирма сони ва хизмат курсатиш коэффициент.

  1. Техник ва технологик назорат буйича ходим вазифалари кайси йуналишлар буйича тасдикланиши шарт?

ЖАВОБ: Техник ва технологик назорат буйича ходим тайинланиши ва унинг лавозим вазифалари куйидаги йуналишлар буйича тасдикланищи шарт:
технологик жараёнларни бошкариш;
ускуналар, бинолар ва иншоотларнинг техник холати устидан назоратни ташкил этиш;
объектнинг хавфсиз ва тежамкорлик билан эксплуатация килинишини таъминловчи чора-тадбирларнинг ишлаб чикилиши, ташкил этилиши ва хиссбга олиниши;
эксплуатациядаги барча бузилишларни текшириш ва хисобга олиш;
эксплуатация килиш, таъмирлаш ва созлаш буйича норматив хужжатлар талабларига риоя этилишини назорат килиш.
Энергетика тизими таркибида электр ва иссиклик энергияси ишлаб чикариш, узгартириш, узатиш ва таксимлашни амалга оширувчи барча энергетика объектлари махсус ваколатли орган томонидан идоравий техник ва технологик назорат килиниши лозим.

  1. Техник шаходатлашнинг вазифаси нималардан иборат?

ЖАВОБ: Техник шаходатлашнинг вазифаси энергетика курилмаларининг холатини бахолаш, эксплуатация муддатларини ва шартларини белгилаш, шунингдек энергетик курилманинг белгиланган ресурсини таъминлаш учун зарур булган чораларни аникдашдан иборатдир.

  1. Ускуналар, бинолар ва иншоотларнинг эксплуатация килиниши устидан техник ва технологик назоратни амалга оширувчи энергетика объектининг ходимлари нималарни бажариши шарт?

ЖАВОБ: ускуналар ва иншоотларни эксплуатация килишдаги бузилишларни Хисобга олиши ва текширишни ташкил этиши;
ускуналар ишйдаги авариялар ва технологии бузилишлар хисобини олиб бориши;
техник хужжатларнинг холата ва юритилишини назорат килиши;
аварияга карши ва ёнгинга карши профилакгик чора-тадбирларнинг бажарилиши хисобини олиб бориши; ходимлар билан ишлашни ташкил кцлишда иштирок этиши

  1. Гидроагрегатларни капитал (урта) таъмирлашни якунлаш Кайси ваКт хисобланади? Ёки таъмирлаш ишлари кАйси вакдда якунланган хисобланади?

ЖАВОБ: Гидроагрегатлар ва трансформаторлар учуй - генераторни (трансформаторни) тармокка улаш вакти;

  1. Хар бир энергетика объектида кдндай хужжатлар булиши шарт?

ЖАВОБ: Х,ар бир энергетика объектида куйидаги хужжатлар булиши шарт: ер участкаларини ажратиш далолатномалари;
участканинг баш режаси, унда бинолар ва иншоотлар, шу жумладан ер ости хужалиги киритилган, хамда санитар-химоя худуди курсатилган бул и ши шарт;
худуд хакидаги геологик, гидрогеологик ва бошка маълумотлар, уларда тупрок синовлари ва ер ости сувларининг тахлил натижалари булиши шарт;
шурфлар кесимлари билан пойдеворларни урнатиш далолатномалари;
бекитилган ишларни кабул килиш далолатномалари;
бинолар, иншоотларнинг ва ускуналар остида пойдеворларнинг чукиши хакидаги бирламчи далолатномалар;
иншоотларнинг портлаш хавфсизлиги, ёнгин хавфсизлиги, яшиндан химоя ва коррозияга карши химояни таъминловчи курилмаларни синаш буйича бирламчи далолатномалар;
ички ва ташки сув таъминоти, ёнгин Учириш сув кувурлари, канализация, газ таъминоти, иссикдик таъминоти, иситищ ва вентиляция тизимларини синаш буйича бирламчи далолатномалар;
ускуналар ва технологии кувурларни индивидуал ишлатиб куриш ва синашлар буйича бирламчи далолатномалар;
давлат ва ишчи кабул комиссияларининг далолатномалари;
тасдикданган лойиха хужжатлари, уларга кейинчалик киритилган барча узгартиришлар билан;
бинолар, иншоотлар, технологик тугунлар ва ускуналарнинг техник' иаспортлари;
ускуналар ва иншоотларнинг ишчи ижро чизмалари, бутун ер ости хужалигининг чизмалари;
бирламчи ва иккиламчи электр уланмаларнинг ишчи ижро схемалари;
технологик ишчи ижро схемалари;
ускуналарга эхтиёт кисмларнинг чизмалари;
ёнгинни учиришнинг тезкор режаси;

  1. Давлат назорати органларининг талабларига мувофик Канада хужжатлар булиши шарт?

ЖАВОБ: Давлат назорати органларининг талабларига мувофик хужжатлар;
ускуналар, бинолар ва иншоотларнинг эксплуатацияси буйича йурикномалар, барча тоифадаги мутахассислар ва навбатчи ходимлар жумласига кирувчи ишчилар учун лавозим йурикномаларининг комплекта;
мехнат мухофазаси буйича йурикномалар комплекта;
атроф-мухитга курсатиладиган таъсирни бахолаш хужжатлари буйича давлат экологик экспертизасининг хулосаси; экологик меъёрлар

  1. Технологик схемалар (чизмалар) неча йилда текширилиши керак?

ЖАВОБ: Технологик схемалар (чизмалар) камида 2 йилда бир марта хакикий эксплуатация маълумотларига мувофихлиги буйича текширилиши ва текширув хахида уларга белги куйилиши шарт.
Х,удди шу муддатларда йурихномалар ва технологик схемалар ва керакли йурикцомаларнинг руйхати хайта к^риб чйкилади

  1. Эксплуатация кцлиш буйича йуридномаларга х,ар бир курилмага дойр нималар киритилган булиши шарт?

ЖАВОБ: Эксплуатация килиш буйича йурикномаларга хар бир курилма буйича куйидагилар киритилган булиши шарт;
ускуналар, бинолар ва иншоотларнинг кискача характеристикаси;
курилма ёки курилмалар комплексининг хавфсиз холати ва ишлаш режимларининг мезонлари ва чегаралари;
ишга туширишии тайёрлаш тартиби;
ускунани ишга тушириш, тухтатиш ва унга хизмат курсатиш тартиби, нормзл эксплуатация килиш ва ишдаги бузилишлар вактида бино ва иншоотларни соз холатда саклаш тартиби;
ускуналар, бинолар ва иншоотларни курикдан утказиш, таъмирлаш ва синашга ижозат бериш тартиби;
мехнат хавфсизлиги, портлаш ва ёнтин хавфсизлиги буйича мазкур курилма учун узига хос талаблар.

  1. Хар бир иш жойи буйича лавозим йурикцомаларида нималар курсатилган булиши шарт?

ЖАВОБ: мазкур лавозимдаги хизматчиларнинг билиши мажбурий булган, ускуналарга хизмат курсатиш буйича йурикномалар, ускуналар ва курилмалар схемаларининг руйхати;
ходимнинг хукуклари, мажбуриятлари ва жавобгарлиги;
иш буйича боглик булган юкори турувчи, буйсинувчи ва бошка ходимларнинг узаро муносабатлари.

  1. Мехнат мухофазаси буйича йуридномада нималар курсатилган булиши шарт?

ЖАВОБ: Умумий хавфсизлик талаблари;
ишни бошлашдан олдин, иш давомида ва ишни тугатишдан кейин хавфсизлик талаблари;
авария вазиятларида хавфсизлик талаблари

  1. Йурицномалар нечи йилда бир марта қайта куриб чикилиши шарт?

ЖАВОБ - Йурикномалар камида 3 йилда бир марта кайта куриб чикилиши шарт.

  1. Канака алмашлаб улашлар бланклари буйича бажарилиши шарт?

ЖАВОБ - Мураккаб алмашлаб улашлар, шунингдек блокировка курилмат билан жихозланмаган ёки носоз блокировка курилмаларига эга булган эле курилмалари алмашлаб улаш дастурлари, бланклари буйича бажарилиши шарт.

  1. Мураккаб алмашлаб улашларга нималар киради?

ЖАВОБ- Коммутация аппаратлари, ерга улайдиган ажратгичлар: ва рел химоя, аварияга карши ва режим автоматикаси курилмалари би операцияларнинг каткий кетма-кетлигини талаб килувчи алмашлаб улаш мураккаб алмашлаб улашларга киради.

  1. Намунавий бланклардан дачон фойдаланилади?

ЖАВОБ - Такрорланадиган мураккаб алмашлаб улашлар учун намунав дастурлар, алмашлаб улашлар бланкларидан фойдаланилиши шарт.

  1. Намунавий бланклар билан данака алмашлаб улашлар бажарилади?

ЖАВОБ - Алмашлаб улашларни бевосита бажарувчи тезкор-диспетчер ходимлар алмашлаб улаш бланкларидан (намунавий бланклардан) фойдаланишлари шарт.
Алмашлаб улаш дастурларини (намунавий дастурларни) тезкор рахбарлар турли бошкарув даражаларидаги ва турли энергетика объектларидагй электр курилмаларида алмашлаб улашларни бажаришда куллашлари шарт.


  1. Тезкор алмашлаб улашлар бажарилиш тартибини тушунтиринг.

ЖАВОБ - Алмашлаб улашларнинг ижрочисига битта максадли операциями уз ичип олган тезкор алмашлаб улашларни утказиш буйича бир вакдда биттадан орти1 булмаган топширид берилиши лозим.

  1. РХА хизмати ходимларидан булган учинчи шахс качон алмашлаб улашларга жалб дилинади?

ЖАВОБ - Мураккаб алмашлаб улашларда РК.А занжирларидаги операцияларни амалга ошириш учун РХ.А хизмати ходимларидан булган учинчи шахснИ жалб килишга ижозат берилади. Ушбу ходим алмашлаб улашларнинг бланки билан олдиндан танишиб чидишй.. ва уни имзолашидан сунг, кар бир операцияни алмашлаб улашларни бажарувчи шахенинг фармойиши буйича амалга ошириши шарт.

  1. Деблокировка кай тартибда бажарилади?

ЖАВОБ - Блокировкадан чидариш зарур булган такдирда алмашлаб улашлар бланки тулдирилади ва унга блокировкадан чидариш буйича операциялар киритилади.

  1. Қайси холатда алмашлаб улашлар бланксиз бажарилади?

  2. Ёнгин учиритттнинг тезкор режаси нималарни уз ичига олади?

ЖАВОБ - Ёнгин учиришнинг тезкор режаси, ёнгин пайдо булган вактда энергетика объекти ходимларининг харакатларини, кучланиш остидаги электр курилма- ларида ёнгинни учириш тарТибини, келадиган ёнгин учириш булинмаларининг шахсий таркиби билан биргаликда харакат килиш тартибини, хамда ёнгин учиришнинг бошка кучлари ва воситаларини белгилаб берувчи асосий хужжат булиши шарт.

  1. Биринчи ёнгин учириш булинмаси етиб келишига дадар ёнгин учиришнинг радбари ким хисобланади?

ЖАВОБ - Сменадаги катта ходим (электр станциясининг смена бошлиги, подстанциянинг навбатчи мухандиси) ёки энергетика объектининг рахбари энергетика объектига биринчи ёнгин учириш булинмаси етиб келишига кадар ёнгин учиришнинг рахбари булиб хисобланади

  1. Энергетика объектларини нормал эксплуатация кцлиш учуй ким жавобгар хисобланади?

ЖАВОБ - Энергетика объектларини нормал эксплуатация килиш учун мулк и пси (энергетика объектининг рахбари) жавобгар хисобланади. хар бир шергетика объектида тузилмавий булинма тугрисидаги низом ва рахбарнинг цуйруги билан ускуналар, бинолар, иншоотлар ва коммуникацияларга хизмат кУрсатиш буйича вазифалар ишлаб чикариш булинмалари (цехлар, туманлар, учясткалар, лабораториялар ва х-) уртасида таксимланган, энергетика курилмаларининг барча элементларининг холата ва хавфеиз эксплуатация килиниши учун жавобгар шахслар тайинланган булиши, хамда . барча ходимларнинг лавозим вазифалари белгилаб берилиши шарт.

  1. Электр станцияларда ер ости сувларининг режими, назорат кудукдаридаги (пьезометрлардаги) сувнинг сатхи устидан дачон назорат утказилиши керак?

ЖАВОБ - Электр станцияларда ер ости сувларининг режими, назорат кудукларидаги (пьезометрлардаги) сувнияг сатх,и устидан назорат куйидагича: биринчи эксплуатация йилида - бир ойда камида 1 марта, кейинги йилларда - ер ости сувлари сатхининг узгаришига кдраб, аммо чоракда камида 1 марта утказилиши шарт. Карстли зоналарда ер ости сувларининг режими устидан назорат махсус дастурлар буйича махалли й йурикномада кузда тутилган муддатларда ташкил цилини ши шарт. Сув хароратини улчаш ва кимёвий тахдил учун кудукдардан сувнинг намунасини олиш мацаллий йурикномага мувофик бажарилиши шарт. Кузатишлар натижалари махсус журналга киритилиши шарт.

  1. Куприклар, ёгоч куприклар нечи йилда 1 марта текширилиши, зарурият булганда синалиши шарт?

ЖАВОБ - Бундан гашцари, капитал куприклар 10 йилда 1 марта, ёгоч куприклар эса 5 йилда 1 марта текширилиши, зарурият булганда синалиши шарт.
Куприкни дастлаб текширмасдан туриб, уни синаш мая этилади. Яхлит цийвандланган, яхлит парчин-михланган, шунингдек Бундан гашцари, капитал куприклар 10 йилда 1 марта, ёгоч куприклар эса 5 йилда 1 марта текширилиши, зарурият булганда синалиши шар

  1. Тупродли тугонлар ва дамбаларг ТЭК талабларини санаб утинг.

ЖАВОБ - Тупрокди тугонлар ва дамбалар киргокдан сувнинг тошиши ва ювиб кетилишидан мухофаза килиниши зарур. Кдяликларни мустахкамловчи тусикдар, дренажлар ва жалани утказиш тармокдари ишга ярокди холда сакданиши шарт. Тупрокди иншоотлар, айникса тукилмалардаги ва сув Утказувчаи тупрокдардаги каналлар, тугонлар ва дамбалар хайвонлар томонидан бузилишдан сакданиши шарт.

  1. Дренаж тизимларига ТЭД талабларини санаб утинг.

ЖАВОБ -Фильтрланган сувларни чикарувчи дренаж тизимлари ишга яродли мшатда булиши шарт; улар сувнинг микдорини улчовчи курилмалар билан пн.минланган булиши шарт.
Дренаж тизимларидан чидаётган сув инщоотдан тухтовсиз олиб чнцилиши шарт. Фильтрланаётган сувнинг таркибида тупрод заррачалари |фиса, сув билан тупрок чидишини т?хтатиш чоралари курилиши шарт

  1. Нима сабабдан сув омборлари, хавзалари, каналларни ва босимли дувурларни тулдириш ва бушатиш, шунингдек, сув сатхларини узгартириш аста- секинлик билан бажарилиши шарт?

ЖАВОБ - Сув омборлари, давзалари, каналларни ва босимли дувурларни гУлдириш ва бушатиш, шунингдек сув сатдларини узгартириш аста-секин, шшюотларнипг допламаси ордасида ташдарида йул дуйиб булмайдиган катта (юсим пайдо булиши, диялидларни кучиши, сув дувурларида вакуум ва гидравлик зарб досил булишини истисно диладиган тезлик билан амалга оширилиши шарт, Бушатиш ва тУлдиришдаги рухсат этилган тезликлар махаллий йурикномада курсатилган булиши- шарт.

  1. Босимли сув дувурларини эксплуатация дилишда нималар бажарилиши шарт?

ЖАВОБ - Босимли сув кувурларини эксплуатация килишда куйидагилар бажарилиши шарт:
таянчларнинг, деформация чоклари зичлагичларининг нормал ишлашини таъминлаш;
компенсатор курилмаларининг ишончли ишлаши;
Крбигда юкори вибрациянинг булмаслиги;
коррозия ва абразив ишкаланишдан сакланишни таъминлаш;
пулат-бетон, пулат-темирбетонли сув кувурлардагц бетон юзасидаги дарзларни 0,3 мм дан ортик очилишига йул куймаслик;
курикдан утказиш ва хизмат курсатиш учун имкониятни таъминлаш;
компенсаторлардан чиккан сувлар ва оралик хамда анкер таянчлар ерларидан фильтрланган сувларни чикиб кетишини таъминлаш (таянчларда тартиб раками белгиланган, компенсаторда хизмат курсатиш учун майдонча урнатилган булиши шарт);
сув кувурлари шикастланганда' (ёрилганда) ГЭС биносини сув тошкинидан химоя килишни таъминлаш.
Кувурпар ёрилганда ишлаш учун мулжалланган автоматик равишда ишловчи химоя курилмаси ишлаш учун доимо тайёр булиши шарт.

  1. Босимли сув кувурларидаги аэрацион тузилмалар нима вазифани бажаради?

ЖАВОБ -

  1. Гидротехника иншоотларининг хавфсизлиги устидан назорат дайси хужжатларга мувофих амалга оширилади?

ЖАВОБ - Гидротехника иишоотларининг хавфсизлиги устидан назорат Узбекистан Республикасининг «Гидротехника иишоотларининг хавфсизлиги гугрисида»ги Конунга, «Электр станцияларнинг гидротехника иншоотлари хавфсизлиги устидан тармок назорат тизими тугрисида Низомлга, «Узбекистан Республикасида гидротехника иишоотларининг техник холатини марказлаштирилган холла текшириш ва бахолаш тугрисида Низом»га мувофик амалга оширилиши шарт.


  1. Махаллий йурицномалар билан белгиланган муддатларда ва уларда кузда тутилган хджмда барча гидротехника иншоотларида нималар устидан кузатишлар олиб борилиши шарт?

ЖАВОБ - иншоотлар ва уларнинг пойдеворлари чукиши ва силжиши;
иншоотлар ва копламалари деформацияси, улардаги ёрикдар, деформацион ва курилиш чокларининг холати, тупрокди тугонлар, ддмб'алар, каналлар ва чукурчалар кияликлари мустахкамлагичларининг холати, босимли сув кувурларининг холати;
гидроузел бьефларининг сатхлари режимлари, тупрокди ва бетонли ишпоотлар пойдеворида ва ичида хамда киргокуа ёндошган жойларда фильтрлаш режими, дренаж ва фильтрациялашга карши курилмаларнинг ншлаши, иншоотлар зонасида ер ости сувлари режими;
сув ок,имиНИнг иншоотга, хусусан сув урилишида рисберма, сув туби ва киргокдарнинг ювилишига таъсири;
допламаларнинг емирилиши ва коррозияси, каналлар ва сув хпнзаларининг чукиши, кучиши, лойкаланиши ва усимликлар босиб кетиши;
сув хдвзалари киргокдарига кайта ишлов берилиши;
иншоотларга музнинг таъсири ва уларнинг муз билан копланиши.
Зарур булганда иншоотларнинг вибрацияси, уларга сейсмик юкламалар, бетон му стах кам лиги ва сув утказмаслиги, конструкцияларнинг зурикиши ва хдрорат режими, металл ва бетоннинг коррозияси, металл конструкция- ицрининг пайванд чоклари, гидротехника иншоотларининг айрим участкалари- шш газ чикиши ва бошкалар устидан кузатиш ташкил этилиши шарт. I идротехника иншоотларини эксплуатация килиш шароитлари айтарли дпражада узгарганда махсус дастурлар буйича кушимча кузатишлар Утказилиши шарт.


  1. Хар йили бахорги сув тошдини, айрим холларда эса ёзги-кузги сув тошцини бошлангунча электр станцияларида сув тошкини комиссиялари нима учун тайинланади?

ЖАВОБ - Хар йили бахорги сув тошкини, айрим холларда эса ёзги-кузги сув тошкини бошлангунча электр станцияларида сув тошкини комиссиялари тайинланиши шарт. Комиссия барча гидротехника иншоотларини, уларнинг механик ускуналарини, юк кутарувчи курилмаларини куриб чикиши ва сув тошкинига тайёрлигини текщириб чикиши, сув тошкинини утказишга радбарлик килиши ва тошкин утиб булгандан суш яна иншоотларни куриб чикиши шарт

  1. Иншоотлар ва тунелларнинг сув остидаги кисмлари неча йилда 1 марта курикдан утказилиши керак?

ЖАВОБ - Иншоотлар ва тунелларнинг сув остидаги кисмлари биринчи марта 2 нил эксплуатация килинганидан сунг ва ундан кейин -- 5 йилда 1 марта курикдан утказилиши керак

  1. Гидротехника иншоотларининг механик ускуналарига нималар киради?

ЖАВОБ - Гидротехника иншоотларининг механик ускуналари (тамбалар ва химоя тусикдари механизмлари билан), уни масофадан ёки автоматик бошкдриш ва сигнализация воситалари хамда умумий максадли юк кутариш ва транспорт курилмалари соз холатда ва ишлашга тайёр булиши шарт. Бахорги сув тошк,ини бевосита бошланишидан олдин, Тошкин сувларини угказиб юбориш учун фойдаланиладиган сувни тушириб юбориш иншоотларининг тамбалари, уларни бемалол ишлатиш имкони яратилишини таъминлаш учуй, муз каткалоги ва уларга ёпищиб колган муздан тозаланиши шарт.

  1. Ахлатни ушлаб колувчи конструкциялар (панжаралар, турлар, запанлар (махсус тусувчи курилмалар)) мустахкамлик ва тежамкорлик шартлари буйича чегаравий сув сатхлари фархининг кийматларини айтинг?

ЖАВОБ -

  1. Нима учун сув омборларида сув сарфларини узгартириш аста-секин амалга оширилади?

ЖАВОБ -

  1. Совук даврда гидроиншоотларни эксплуатация хилишда ТЭК, талабларини санаб утинг?

ЖАВОБ - Ташки хаво харорати минусга'тушгунча ва муз пайдо булгунча майда муз парчаларини ташлагичлар ва майда муз парчаларини тиндиргичлар текширилган ва таъмирланган булиши шарт, сув келтирувчи каналлар, сувни кабул килувчи курилмалар, панжаралар ва тамбаларнинг пазлари ч^плардан ва чукинди ёгочлардан тозаланган, шунингдек панжаралар ва тамбаларнинг пазларини иситувчи курилмалари ишлашга тайёрланган, майда муз парчалари сигнализаторлари ва микротермометрлар текширилган булиши шарт.

  1. Сув омборлари, бьефлар, хавзалар ва каналларнинг лойкдланишини камайтириш учун нималарни бажариш керак?

ЖАВОБ - режимлари сакланиб туриши шарт, Ута лойкаланган сув каналга келиши даврида энг куп сув утказишга келаётган каттик жинсли оким максимал тез окиб утишига имкон яратувчи ишлаш якин доимий режимда ишлаши;
бьефлар, сув омборлари, сув кабул килгичлар остоналари ювиб турилиши керак, тиндиргичларда сув тозаланиши, киргокни мустахкамлаш ва утириндиларни ушлаб колувчи курилмаларини куллаш ёки утириндиларни механик воситалари билан чикариб ташлаш;
бьефларда сувни мумкин булган минимал белгисигача кунлик тушириб туриш (суткалик ростлаш сув омборлари учун).

  1. Электр станцияларнинг гидрология ва метеорология таъминоти вазифаларига нималар киради?

ЖАВОБ - Электр станцияларнинг гидрология ва метеорология таъминоти вазифаларига куйидагилар кириши шарт: ресурсларидан фойда­ланиш ни режалаштириш, гидротехника иншоотлари ва сув омборларини ишончли эксплуатация килишни ташкил этиш учун гидрология ва- метеоро­логия маълумотларини олиш;

  1. Хар бир электр станцияда, махаллий йурицномада белгиланган муддатларда нималар устидан кузатишлар ташкил этилиши шарт?

ЖАВОБ - Хар бир электр станцияда, махаллий йурикномада белгиланган муддатларда, куйидагилар устидан кузатишлар ташкил этилиши шарт:
босимли сув иншоотлари бьефларидаги, сув олувчи иншоотлардаги, каналлардаги сув сатхлари;
гидротехника иншоотлари оркали утказиб юбориладиган ва технология ускуналари томонидан фойдаланадиган сув сарфлари;
иншоотларнинг якинида юхори ва пастки бьефларидаги сув бхимининг (даре, канал, сув омбори ва бошхалар) музлаш режими;
сув таркибидаги утириндилар микдори ва уларни сув омборлари, бьефлар, хавзалар, каналлардаги чукиндилари;
сув ва хаво харорати;
фойдаланилаётган ёки окизиб юборилаётган сувнинг сифат курсаткичлари (махаллий шароитлар буйича).

  1. Гидротурбина курилмаларига ТЭК талабларини санаб утинг.

ЖАВОБ - Гидротурбина курилмаларини эксплуатация дилишда уларни берилган юклама ва амаЬдаги босим учун мумкин булган максимал фойдали иш коэффициент билан тухтовсиз ишлаши таъминланиши шарт. Гидроэлектростанциядаги ускуналар мулжалланган максимал юкламага доим тайёр булиши шарт.

  1. Гидроагрегатнинг автоматик ростланишини эксплуатация килишда нималар таъминланиши шарт?

ЖАВОБ - Гидроагрегатнинг автоматик ростланишини эксплуатация килишда куйидагилар таъминланиши шарт:
гидроагрегатни автоматик равишда ва кУлда ищга тушириш ва тухтатиш;
барча режимларда гидроагрегатнинг барцарор ишлаши;
тизим оператори топщириги буйича 4,5-6,0 % чегарасида статизм ва чистота буйича ищлатилмайдиган зонани урнатган холда энерготизимда чистотани ростлашда иштирок этиш;
гидроагрегатнинг куввати узгарганда ростловчи органларни бир холагдан <>01ПКа холатга (мой кувурларида туртки ва гидрозарбаларсиз) равон Узгартириш;
ростлаш кафолатларининг бажарилиши;
босим узгарганда кувват буйича йуналтирувчи аппаратнинг максимал очилишини автоматик равишда чеклашни узгартириш;
босим буйича комбинаторлик богланишни автоматик ва кУлда Узгартириш (бурилувчан-парракли гидротурбиналар учун),

  1. МБК хаво-мойли хозонидаги мой босимининг камайиши жумракнинг ёпих холатида неча соатда неча кгс/см2 дан ошмаслиги шарт?

ЖАВОБ - Мой босимли курилманинг (бундан кейин - МБК) хаво-мойли 1.1гiorгида босим ва мойнинг сатхи автоматик тарзда саклаб турилиши шарт.
МБК нинг насослари навбатма-навбат ёки берилган дастур буйича ниициии шарт, МБК хаво-мойли козонидаги мой босимининг камайиши ■Ц'мракнинг ёпиК холатида 8 соатда 0,1-0,15 МПа (1,0-1,5 кгс/см2) дан пшмаслиги шарт.

  1. Гидроагрегату неча йилда 1 марта капитал таъмирлашдан утказилади?

ЖАВОБ - Гидроагрегатларни капитал таъмирлаш 5-7 йилда 1 марта Утказилиши шарт.

  1. Техник сув таъминоти тизимларини эксплуатация хилишда нималар таъминланган булиши керак? ЖАВОБ -Техник сув таъминоти тизимларини эксплуатация килишда куйидагилар таъминланган булиши шарт;

совутувчи сувнинг меъёрий хароратда, зарур микдорда ва талаб килинган сифатда узлуксиз берилишини таъминлаш;
турбиналар конденсаторлари ва техник сув таъминоти тизимлари ифлосланишининг олдини олиш;
атроф мухитни мухофаза килиш талабларини бажариш

  1. Автоматик хузгатиш ростлагичлари ва ишчи хузгатишни жадаллаштириш тузилмалари, тармохдаги кучланишнинг белгиланган пасайишида нималар таъминланган булиши керак?

ЖАВОБ - Автоматик кузгатиш ростлагичлари ва ишчи кузгатишни жадал- лаштириш курилмалари шундай созланган булиши керакки, тармокдаги кучланишнинг белгиланган пасайишида куйидагилар таъминланган булиши шарт: .
урнатилган чегаравий кузгатиш кучланиши, агар айрим эски турдаги машиналар учун меъёрий-техник хужжатлар билан бу киймат чегараланган булмаса, иш режимида икки каррадан кам булмаслик;
кузгатиш кучланишининг номинал усиб бориш тезлиги;
жадаллаштиришнинг белгиланган давомийлигини автоматик чеклаш.

  1. Генератор уз-узини синхронизациялаш усули билан тармодда уланишига дачон рухсат берилади?

ЖАВОБ - Генераторлар, одатда, тармокка аник, синхронизация усулида уланиши шарт.
Аник синхронизация ишлатилганда носинхрон уланишдан сакдовчи блокировка ишга киритилиши шарт.
Генератор уз-узини синхронизациялаш усули билан тармокка уланишига, агар бу ишлаб чикарувчи завод билан алохида келишилган ёки етказиб бериш техник шартларида кузда тутилган булса рухсат этилади.

  1. Генераторнинг рухсат этилган иш режимлари дадида гапиринг.

  2. Статор чулгами бевосита Хаво билан совутиш тизимли генераторлар учун уларнинг фазаларидаги токларнинг фарди нечи %гача булишига рухсат этилади?

ЖАВОБ -Статор чулгами бевосита хаво билан совутиш тизимли генераторлар учун уларнинг куввати 125 МВА ва ундан паст булганида фазалардаги токларнинг фарки 20%, куввати 125 МВА дан юкори булганда - 15 % булишига рухсат этилади

  1. Мой дувурлари тулид йигилган генераторлар, синхрон компенсаторлар ва дузгатгичлар вал зичламаларининг корпуслари ва подшипниклари изоляциясининг даршилиги нечи МОм дан кам булмаслиги шарт?

ЖАВОБ -, агар йУрикномаларда бундан датгид меъёрлар берилмаган булса, 1000 В кучланишли мегаомметр билан монтажда ёки таъмирлашда улчаганда 1 МОм дан кам булмаслиги, гидрогенераторларнинг подшипник ва турумостилари учун - 0,3 МОм дан кам булмаслиги шарт.

  1. Генераторларни тармокдан режали учириш дандай амалга оширилади?

ЖАВОБ - Машиналарнинг чикармаларида мусбат кувват булганда, генераторларни тармокдан режали учириш такикданади.
Генераторларни (генератор-трансформатор блокларини) режали ва авария холатларида учиришларда тухтаётган генераторга янглишиб ёки беихтиёр кучланиш берилишининг олдини олиш учун электр уланмаларнинг бош схемасини кечиктирмай кисмларга ажратишни таъминлаш шарт.

  1. Асосий димоялар билан учирилган электр двигателларни дайта улашга дайси чоралар бажарилгандан кейин рухсат этилади?

ЖАВОБ - Асосий химоялар билан учирилган электр двигателларни кайта улашга изоляцияни текшириш ва каршилигини назорат улчашлари утказилгандан кейин рухсат этилади.
Захираси булмаган мухим механизмларнинг двигателларини, двигатель гашки кУрикдан утказилганидан кейин рухсат этилади.
Захира химоя ишлаган холатларда, учирилиш сабаблари аникданмагунча двигателларни кайта улаш такикланади.

  1. Электр двигателлар дачон тармокдан дардол учирилиши керак?

ЖАВОБ - Одамлар билан бахтсиз ходиса юз берганда, электр двигатель корпусида, уни ишга гушириш ва кузгатиш курилмаларида олов ёки тутун куринганда, харакатга келтирилаётган механизмнинг синишида электр двигателлар дархол тармокдан учирилиши керак. Электр двигатель куйидаги Холатларда, захирадагиси ишга туширилгандан кейин (агар у булса), тухта- тилиши керак:
йзоляциядан куйинди хиди чикканда;
электр двигатель ёки механизмнинг вибрацияси кескин ошиб кетганида; подшипникнинг харорати йул куйиб булмайдиган даражага кутарилганда;

  1. Газли димоя тузилмалари билан жидозланган трансформаторлар (реакторлар) дай тарзда урнатилган булиши керак?

ЖАВОБ -Газли химоя курилмалари билан жихозланган трансформаторлар (реакторлар) шундай урнатилган булиши керакки, копкогининг газ релеси томон кутарилиши камида 1%, мой кувурнинг кенгайтиргичга эса, агар да завод хужжатларида бошка маълумотлар келтирилган булмаса — камида 2 % булиши керак Х,авони чикариш кувурининг бушлиги кенгайтиргичнинг бушлиги билан бирлашган булиши керак. Зарур б^лгкнда хавони чикириш кувуридаги мембрана (диафрагма) ишлаб чикарувчи завод томонидан такдим этилганига ^хшаши билан алмаштирилиши керак.

  1. Номинал юкламада ДЦ турда совутиладиган трансформатор ва реакторларда мойнинг юдори датлами дарорати нечи ОС дан ошмаслиги керак?

ЖАВОБ - Номинал юкламада ДЦ турда совутиладиган трансформатор ва реакторларда мойнинг юкори катламини харорати (агар ишлаб-чикарувчи завод бошка хароратларни белгиламаган булса) 75°Сдан, М турда Мой билан табиий совутилганда ва Д турда совитилганда - 95°Сдан; Ц турда совутиладиган грансформаторнинг мой совутгичига киришдаги мойнинг харорати 70 “Сдан ошмаслиги керак.
Номинал юкламада ДЦ турда совутиладиган трансформатор ва реакторларда мойнинг юкори катламини харорати (агар ишлаб-чикарувчи завод бошка хароратларни белгиламаган булса) 75°Сдан, М турда Мой билан табиий совутилганда ва Д турда совитилганда - 95°Сдан; Ц турда совутиладиган грансформаторнинг мой совутгичига киришдаги мойнинг харорати 70 “Сдан ошмаслиги керак.

  1. 110 ва 220 кВ трансформаторлар нима билан димоя дилиш шарти асосида ердан узилган нейтраль билан ишлаши мумкин?

ЖАВОБ -110 ва 220 кВ трансформаторлар, трядсизлагич билан химоя килиш шарти билан ердан узилган нейтраль билан ишлаши мумкин.

  1. Трансформаторнинг газ рельеси сигнал берганда ходимлар хатти- даракати дандай булади?

ЖАВОБ - Газ релеси сигнал берганда трансформатор (реакгор)ни ташки курикдан утказиш, тахдил килиш ва ёнишга текшириш учун реледан газ олиниши керак. Газ релесидан газ олишда ва унинг ишлаганлиги сабабини иникдашда, ходимларнинг хавфсизлагини таъминлаш учун трансформатор (реактор) юксизлатирилиши ва учирилиши керак. Трансформаторни кжсизлантириш ва учириш буйича Чораларни бажариш вакти энг кам булиши керак.
Агар реледаги газ ёнувчан булмаса, трасформатор (реактор)да шикаст- ланиш белгилари булмаса, унинг учирилиши электр энергияси етказиб берилишини чекланишини келтириб чикарса, газ релеси сигналга таъсир этиш сабаби аникдангунча трансформатор (реактор) дархол ишга туширилиши керак. 1>у холда трансформатор (реактор)нинг ишлаш муддати энергетика объекти- нинг техник рахбари томонидан белгиланади.

  1. Нечи МВА юдори дувватли трансформатор ва реакторлар термосифон ёки адсорбцион фильтрлар билан эксплуатация дилиниши керак? ЖАВОБ -1 МВА ва юкори кувватли трансформатор ва реакторлар термосифон ски адсорбцион филтрларда мойнинг узлуксиз регенерация килиш тизими билан эксплуатация килиниши керак.

  2. ЁТТ хоналаридаги давонинг дарорати ёзги пайтда нечи ОС дан юдори булмаслиги керак?

ЖАВОБ- ЁТК, хоналаридаги хавонинг харорати ёзги пайтда 40 °C дан юкори булмаслиги керак. Агар харорат кутарилиб кетса хаво ёки ускуналарнинг хароратини пасайтириш чоралари курилиши керак.

  1. ЁТТ хонаси полларига дандай талаблар дуйилади?

ЖАВОБ -ЭКТ’К ячейкалари урнатилган ТК хонаси хамда уларни таъмирлаш ва техник хизмат курсатиш хоналари бошка хоналардан ва кучадан изоляция килинган булиши керак. Девор, пол ва шип чанг утказмайдиган буёк билан буялган булиши керак. 71.Мойли узиргичлар, улчов трансформаторлари ва киритгичларда мойнинг сатди данча булиши керак? ЖАВОБ - Мойли учиргичлар, улчов трансформаторлари ва киритгичларда мойнинг сатхи ташки хавонинг максимал ва минимал хароратларида хам мой курсатгичнинг шкаласи доирасида булиши керак.

  1. Нечи кВт ва ундан юдори кучланишли тадсимлаш тузилмалари, ажратгичлар, булгичлар, дисда туташтиргичлар, КТТ нинг аравачалари ва ерга уловчи пичодлари хато даракатларининг олдини олувчи блокировка билан жидозланган булиши керак?

ЖАВОБ - 3 кВ ва ундан юкори кучланишли таксимлаш курилмалари, ажратгичлар, булгичлар, киска туташтиргичлар, КТК, нинг аравачалари ва ерга уловчи пичокларининг хато харакатларининг олдини олувчи блокировка билан жихозланган булиши керак. Пломбалаш курилмали блокировка кулфлари доимо пломбаланган булиши керак.

  1. Ерга уловчи пичодлар юритмаларининг дастаклари, ерга уловчи пичодларнинг узи дайси рангга буялган булиши керак?

ЖАВОБ - Ерга уловчи пичокдарнинг юритмаларини дастаклари кизил рангга, ерга уловчи пичоклар эса, одатда, - кора рангга буялган булиши керак.

  1. ТК, ларнинг ускуналарини электр тармогидан узмай туриб, курикдан утказиш Канча ваКт оралигида бажарилади?

ЖАВОБ - ТК ларнинг ускуналарнини электр тармогидан узмай туриб, курикдан утказишни ташкил килиш керак:
ходимлар доимий навбатчилик киладиган объектларда - 1 суткада камида 1 марта, сутканинг каронги пайтида зарядсизланиш ва тожланишни аникдаш учун - 1 ойда камида 1 марта

ходимлар доимий навбатчилик килмайдиган объектларда - 1 ойда камида I марта, трансформатор ва таксимлаш пунктларида - 6 ойда камида 1 марта.

  1. Учиргич ва ажратгичларни бошКариш шкафлари Качон стационар хизмат курсатиш майдончаларига эга булиши керак?

ЖАВОБ - Учиргич ва ажратгичларни бошкариш шкафларининг юкори кисми 2 метр на ундан юкорида жойлашган булса, улар стационар хизмат курсатиш майдончаларига зга булиши керак.

  1. КАчон ТК да урнатилган релели димоя ва автоматика, ал ода ва телемеханика тузилмаларининг аппаратураси шкафлари, ажратгич, дисда туташтиртгич ва ажратгичларнинг двигателли юритмалари шкафларида электр иситгич тузилмаси булиши керак?

ЖАВОБ - Атроф мухитнинг харорати рухсат этилгандан паст булган ТК да урнатилган релели химоя ва автоматика, алока ва телемеханика курилмала- рининг аппаратурам шкафлари, бошкариш шкафлари, шунингдек хаволи учиргичларнинг тадсимлаш шкафлари хамда мойли учиргич юритмалари, ажратгич, киска туташтиртгич ва ажратгичларнинг двигателли юритмалари шкафларида электр иситгич курилмаси булиши керак.


  1. Компрессор босими 40-45 кгс/см2 (4-4,5 МПа) булган даво туплагичларда йитилган намлик данча вадт оралигида, чидариб турилиши керак?

ЖАВОБ - Компрессор босими 40-45 кгс/см2 (4-4,5 МПа) булган даво туплагичларда йигилган намлик 3 суткада камида 1 марта, ходимлар доимий навбатчилик килмайдиган объектларда - белгиланган график асосида чикариб турилиши керак.

  1. Электр станцияларидаги аккумулятор хонасининг тортувчи-сурувчи шаммоллатиш ускунаси дачон уланиши ва дачон учирилиттти керак?

ЖАВОБ - Электр станцияларидаги аккумулятор хонасининг тортувчи-с^рувчи ускунаси батареяни зарядлаш бошланишидан олдин уланиши ва хосил булган газлар тула чикариб юборилгандан сунг, лекин зарядлаш тамом булгандан камида 1,5 соат утгандан кейин, учирилиши керак.

  1. Бошдарув занжирини, релели димоя, сигнал берувчи, автоматика ва телемеханика тузилмаларини таъминловчи узгармас ток шиналаридаги кучланиш, нормал эксплуатация шароитида неча % дан юдори дийматда булишига рухсат этилади?

ЖАВОБ – 5/ДАН

  1. Аккумулятор батареяси изоляциясининг Каршилигини номинал кучланишга Караб санаб утинг.

  2. ЖАВОБ - Аккумулятор батареясининг кучланиши, В 220 ПО 60 48 24

Изоляциянинг каршилиги, кОм, кам эмас 100 50 30 25 15

  1. Тезкор ток занжирида изоляциянинг даражаси ерга нисбатан камайиб, сигнализация ишлаб кетса данада чора курилиши керак?

ЖАВОБ - Тезкор ток занжирида изоляциянинг даражаси ерга нисбатан камайиб, сигнализация ишлаб кетса дархол носозликни бартараф этиш чораси курилиши керак. Бунда, изоляцияни шикастланган жоййни аниклашдан бошка ишларни тармокда кучланиш остида бажариш такикданади.

  1. Аккумулятор батареяси хонасидаги дарорат нечи ОС дан кам булмаслиги керак?

ЖАВОБ - Аккумулятор батареяси хонасидаги харорат 10 °C дан кам булмаслиги керак; ходимлар доимий навбатчилик килмайдиган подстанцияларда ва батарея сигими хароратнинг пасайишига мулжалланган булса, хонадаги карорат 5 °C гача пасайишига рухсат этилади.

  1. Аккумулятор батареясини тулдириш учун данада сув дуйилиши керак?

ЖАВОБ - * Куйиб камини тулдириш учун ичида хлор ва темир бор-йуклиги текширилган дистилланган сув куйилиши керак.
Дистилланган сув учун давдат стандарти талабларига жавоб берадиган буг конденсатини ишлатишга рухсат этилади.

  1. Аккумулятор хонасининг эшикларида данада ёзувлар осиб дуйилиши керак?

ЖАВОБ - Аккумулятор хонасининг эшикларида «Аккумулятор хонаси», «ёнғиндан хавфли», «Чекиш ман этилади», «Аланга билан кирилмасин» деган плакатлар осиб куйилиши керак.

  1. Аккумулятор батареялари мудандис-техник ходимлар томонидан данча вадтда курикдан утказилади?

ЖАВОБ - энергетика объектининг бош мухандиси тасдикдаган жадвал бўйича амалга оширилиши керак, аммо 1 ойда 1 мартадан кам булмаслиги керак.

  1. РХД хизматида эксплуатациядаги РХ,А тузилмалари учун дайси техник дужжатлар булиши шарт?

ЖАВОБ - паспортлар – баённомалар созлаш ва текшириш буйича йурикномалар ёки услубий курсатматар;
курилмалар хакида тавсифнома ва урнатма хариталари куринишидаги техник маълумотлар;
ишчи ижро схемалари: принципиал, монтаж ёки принципиал-монтаж;
РХАпинг мураккаб курилмаларини текширишга чикаришда (ишга киритишда), уларнинг занжирларини ишда колаётган РХА курилмаларидан, бошдариш, гок ва кучланиш занжирларидан ажратиш жойлари, усули ва кетма- кетлиги курсатилган ишчи дастурлар.

  1. Ток ва кучланиш трансформаторларининг иккиламчи занжирлари ва юдори частота канали уланма фильтрларининг иккиламчи чулгамлари нима учун ерга уланган булиши шарт?

ЖАВОБ - Ток трансформаторларининг иккиламчи чулгамлари реледа, асбобларда туташтирилган ёки бир-бири билан киска туташтирилган булиши шарт. Ток ва кучланиш трансформаторларининг иккиламчи занжирлари ва юкори частота (бундан буён - ЮЧ) канали уланма фильтрларининг иккиламчи чулгамлари ерга уланган булиши шарт.

  1. Изоляциянинг бузилиши натижасида кучланиш остида долиши мумкин булган электр ускуналар ва электр дурилмаларнинг барча металл дисмлари ним учун ерга ёки ноль симига уланган булиши шарт?

ЖАВОБ - ШУ

  1. Таъмирлаш ёритишининг Кучма дул ёритгичлари нечи В дан юдори булмаган кучланишли тармоддан таъминланиши шарт?

ЖАВОБ - Таъмирлаш ёритишининг Кучма кул ёритгичлари 36 В дан юкори булмаган, электр токидан шикастланиш хавфи юкори булганда эса - 12 В дан юкори булмаган кучланишли тармокдан таъминланиши шарт.

  1. Трансформатор мойи данада лаборатория синовларидан утказилиши шарт?

ЖАВОБ - темир нули цистерналаридан куйиб олгунча - кискартирилган тахдий (тсшиб утувчи кучланишни аникдамасдан). ПО кВ ва ундан юкори кучланишли трансформатор ва киритгичларга куйиш учун мулжалланган мой кушимча оаркарорлик ва tg8 га текширилиши шарт. Темир йу.пи цистернасидан олинган мой намунасини баркарорлик ва tg5 га текшириш давомийлиги сабабли, бу тскширувни, мой кабул килиб олингандан кейин утказиш мумкин;

  1. Электр станцияларда данча миддорида трансформатор мойининг захираси садланиши шарт?

ЖАВОБ - Электр станцияларда энг катта сигимдаги мойли учиргичнинг' сигимига тенг (ёки ундан ортик) микдорда ва тулдириб туриш учун ускунага куйилган барча мой хажмининг камида 1 % микдорида трансформатор мойининг захираси сакданиши шарт.

  1. Электр станцияларда турбина мойининг доимий захираси данча микдорда садланиши шарт?

ЖАВОБ - Электр станцияларда эиг катта агрегат мой тизимининг сигимига тенг (ёки ундан куп рок)' микдорда, хамда тулдириб туриш учуй 45 купли к эхтиёжга тенг турбйна мойининг доимий захираси сакланиши шарт; электр тармокдарини эксплуатация килувчи ташкилотларда мойнинг доимий захираси битта синхрон компенсатор мой тизимининг сигимига тенг микдорда ва тулдириб туриш учун 45 кунлик эхтиёжга керак булгаи микдорда сакданиши шарт.
Оловбардош турбина мойининг доимий захираси битта турбоагрегатнинг тулдириб туриш учун йиллик эхтйёжйдан кам булмаслиги шарт.

  1. Х,ар бир энергетика объектида (электр станцияларида, электр тармсщларида, иссиклик тармоцларида) ускуналарнинг сутка давомида узлуксиз тезкор бошцаруви ташкил килиниши шарт, унинг вазифаларига нималардан иборат?

ЖАВОБ - истеъмолчиларнинг берилган энергия таъминоти шартларини таъминловчи электр станцияларининг, тармокдарининг ва энергетика тизимларининг иш режимларини ишлаб чидиш ва олиб бориш;
таъмирлаш ишларцни режалаштириш ва тайёрлаш;
энергетика тизимининг туррунлигини таъминлаш;
электр ва иссикдик энергияси сифатига дуйилган талабларни бажариш;
истеъмол режимларига риоя дилган долда, энергетика ресурсларидан одилона фойдаланиш ва энергетика тизими ишини тежамкорлигини таъминлаш;
электр энергияси ва иссидликни ишлаб чидариш, узгартириш, узатиш ва тадсимлашдаги технологик бузилишлар ва аварияларнинг олдини олиш ва бартараф этиш.

  1. Иерархик тузилма деганда нимани тушунасиз?

ЖАВОБ - Тезкор-диспетчерлик бошдаруви алохида даражалар орасида тезкор назорат ва бошқарув функцияларининг тақсимланишини, шунингдек бошкарувнинг қуйида турувчи даражаларининг юкорида турувчиларга буйсунишини кузда тутувчи иерархик тузулма буйича ташкил қилиниши шарт.

  1. Диспетчернинг тезкор бошкдрувига нималар киради?

ЖАВОБ -Диспетчернинг тезкор бошдарувида, бажариладиган операциялар буйсинувдаги тезкор ходимларнинг харакатлари мувофиқлаштирилишини ва lypjui тезкор буйсунувдаги бир нечта обьектларда келишилган Уняргиришларни талаб этадиган ускуналар, иссикдик кувурлари, электр уштиш линиялари, релели химоя воситалари, аварияга кдрши ва режим нптоматикаси тизимларининг аппаратураси, диспетчерлик ва технологик бошкарув воситалари булиши шарт.
Курсатилган ускуналар ва курилмалар билан бажариладиган операциялар диспетчер рахбарлиги остида бажарилиши шарт

  1. Диспетчернинг тезкор тасарруфига нималар киради?

ЖАВОБ - Диспетчернинг тезкор гасарруфида, холати ва режими электр стан- цпяларининг ва бутун энергетика тизимининг ихтиёридаги кувват ва захирага, шрмокларнинг режимига ва ишончлилигига, шунингдек аварияга карши питоматикани созлашга таъсир киладиган ускуналар, иссикдик кувурлари, июктр узатиш линиялари, релели химоя хурилмалари, аварияга карши ва режим автоматикаси тизимларининг аппаратуралари, диспетчерлик ва гсхнологик бошкарув воситалари, тезкор-ахборот комплекслари булиши шарт.
Курсатилган ускуналар ва курилмалар билан бажариладиган операциялар диспетчернинг рухсати билан бажарилиши шарт.

  1. Частота урнатилган чегаралардан пастга камайганда, тизим операторининг вазифаси?

ЖАВОБ - Частота урнатилган чегаралардан пастга камайганда, тизим операторининг диспетчери мавжуд кувват захираларини ишга киритиши шарт.
Агар частотанинг пасайиши давом этган холда, барча мавжуд кувват захираларидан фойдаланиб булинган булса, диспетчер йурикномага биноан истеъмолчиларни чеклаш ёки учириш йули билан нормал частотани тиклаш чораларини куриши шарт.

  1. Технологик бузилишларни бартараф этишда тезкор-диспетчерлик бошкдрувининг асосий вазифалари нималардан иборат?

ЖАВОБ - Технологик бузилишларни бартараф этишда тезкор-диспетчерлик ношкарувининг асосий вазифалари куйидагилардан иборат:
бузилишлар ривожланишининг олдини олиш, ходимларнинг лнрохатланишига ва технологик бузилиш таъсир этмаган ускуналарнинг шнкастланишига йул куймаслик;
истеъмолчиларнинг энергия таъминотини ва истеъмолчиларга У'штилаётган электр эне.гиясининг нормал параметрларини тезлик билан гиклаш;
бутун тизимни ёки унинг кисмларини авариядан кейинги энг ишончли гхемаларини ва иш режимларини яратиш;
учиб колган ва учирилган ускунанинг холатини аниклаш ва имкон булса унн ишгатушириш ва тармокнинг схемасини тиклаш.

  1. Электр станциядаги технологик бузилишларни бартараф этишга ким рах,барлик килади?

ЖАВОБ - Электр станциясидаги технологию бузилишларни бартараф этишга стапциянинг смена бошлиги рахбарлию килади.

  1. Технологик бузилишларни бартараф этиш вакдида сменани топширишга ва кабул килишга рухсат бериладими?

ЖАВОБ - Технологик бузилишларни бартараф этиш вактида сменани топширишга ва кабул килишга рухсат берилмайди.
Сменага келган тезкор ходимлар, технологик бузилишларни бартараф этишга рахбарлик килаётган шахснинг ихтиёрига кура ишлатилади. Технологик бузилишни бартараф этиш, уларнинг хусусиятига кура чузилиб кетганида, юкори турган тезкор-диспетчер ходимлар билан келишган холда сменани топширишга рухсат берилади.

  1. Энергетика тизими ва энергетика объектларининг тезкор ходимлари жумласига кимлар киради?

ЖАВОБ -

  1. Смена вакдида тезкор ходимлар нимага жавобгарлик олиб борадилар?

ЖАВОБ - Тезкор-диспетчер ходимлар, маъмурий-техник ходимлар жумласи- дан булган шахсларнинг иштирокидан катъий назар, нормал режимларни тиклаш б^йича карорлар кабул килиб ва тадбирларни амалга оширган холда технологик бузилишларни бартараф этишга тула жавобгардирлар.

  1. Юкори турувчи тезкор ходимнинг кдйси фармойишлари бажарилиш такдкданади?

ЖАВОБ -

  1. Сменани кабул килишда тезкор ходимлар жумласидан булган хизматчи нималарни бажариши шарт?

ЖАВОБ -
Электр курилмаларни эксплуатация килишда хавфсизлик техникаси цоидалари буйича саволнома:

  1. II-V гурухда эга булиш учун ходим нималарни билиши керак?


Download 148.48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling