№ hujjat ҳ O`z. Varaq Sana imzo varaq 5321400 ngkst

Dastlabki 
Gidrokrekingdan 
keyin 
CН
4
15,6 
7,6 
10,1 
C
2
Н
4
26,0 
17,6 
26,2 
С
3
Н
6
14,0 
10,9 
13,1 
С
4
Н
8
4,3 
4,0 
4,4 
С
4
Н
6
3,8 
3,5 
4,7 
Pirokondensat 
23,1 
17,0 
19,8 
Benzol 
7,0 
3,0 
5,0 
Toluol 
4,5 
2,0 
2,2 
Og’ir smola (˃ 200 
0
C) 
5,8 
34,1 
16,6 

---

№ hujjat 
ҳ 
O`z. 
Varaq 
Sana 
imzo
varaq 
5321400 – NGKST
Fozilov S.F.
Rahbar:
Bajardi
: 
Ochilova D.U. 
Shunday qilib, etilen va propilenni olish uchun eng yaxshi xom ashyo 
bo'lib, gaz holidagi С
2
–С
4
uglevodorodlari hisoblanadi. Ammo boshqa 
mahsulotlarning assortimenti benzin va yuqori haroratda qaynaydigan 
fraksiyalarning pirolizidagi mahsulotlarnikidan solishtirib bo'lmas darajada 
kambag'alroqdir. Xom ashyo narxi etilen tannarxining taxminan 70 % ni tashkil 
qilgani uchun xom ashyoni tanlash muhim iqtisodiy vazifa bo'lib hisoblanadi 
va uning arzonligi, narxi va barcha hosil bo'ladigan qo'shimcha mahsulotlarni 
sotish imkonyati bilan belgilanadi. 
Xom ashyo bazasini kengaytirish zarurligi, xom ashyo sarfini, hamda 
solishtirma energetik va moddiy sarflarni qisqartirish jarayonning yangi 
modifikatsiyalarini ishlab chiqarishga olib keladi. Jarayonning bu yangi 
modifikatsiyalari asosan og'ir turdagi uglevodorodli xom ashyoning piroliziga 
mo'ljallangan. Pirintsipial yangi jarayonlar qatoriga birinchi navbatda 
quyidagilar kiradi:
– geterogen katalizatorlar ishtirokida piroliz (katalitik piroliz);
– gomogen initsirlaydigan qo'shimchalar ishtirokida piroliz;
– gaz holidagi issiqlik tashuvchilar qo'llanadigan yuqori haroratli piroliz;
– metall va ular tuzlar suyuqlanmasida piroliz; 
– termokontaktli jarayonlar.
Tekshirilgan katalizatorlardan kaliy vanadat, indiy oksidi, temirxromli 
oksidi (88 % Fe
2
O
3
+ 7 % Cr
2
O
3
) va boshqa katalitik piroliz jarayonida eng 
katta faollikni ko'rsatadi. 
Koks 
hosil 
qilishni 
kamaytirish 
uchun 
katalizator 
tarkibiga 
modifikatorlar K
2
CO
3
, K
2
SO
4
, Fe(NO
3
)
2
va H
3
BO
3 
ni kiritishni tavsiya etiladi. 
Dastlabki xom ashyoni odatdagi pirolizdagi kabi, suv bug'i bilan suyultiriladi, 
ammo katalitik jarayonda suv bug'i uglevodorodli xom ashyoli partsial 
bosimini 
nafaqat 
pasaytiradi 
balki 
uglevodorodlarning 
parchalanish 
reaksiyalarida qatnashib o'zgarish darajasini oshiradi.
Faraz qilishlaricha suv katalizator yuzasida dissotsiativ adsorbtsiyaga 
duchor bo'ladi va faol radikallarni qo'shimcha generatsiyalaydi (hosil qiladi). 
Oddiy haydash benzinlarining geterogen – katalitik pirolizi nokatalitikga 
qaraganda pastroq haroratda 830–840 
o'rniga 780 
) amalga oshadi va 
alkenlar chiqishining yig'indisi odatdagi piroliznikiga qaraganda 10 % ga 
yuqori bo'ladi (53 % o'rnida 60 –63 %). Vakuumli gazoyl kabi og'irroq neft 
fraksiyalarning katalitik pirolizini dastlabki gidrokreking bilan o'tkazishni 
tavsiya etiladi.
Initsirlangan jarayonda piroliz reaksiyasining gomogen initsiatorlari 
sifatida bir qator moddalar: galogenlar va galogensaqlagan moddalar (asosan 

---

№ hujjat 
ҳ 
O`z. 
Varaq 
Sana 
imzo
varaq 
5321400 – NGKST
Fozilov S.F.
Rahbar: