• Основные стратегические варианты

Strategik marketing - 1) asosiy iste’molchilar guruhlari talab va 
ehtiyojlarini muntazam, tizimli tahlil qilish, shuningdek, kompaniyaga 
xaridorlarning tanlab olingan guruhlariga raqobatchilarga qaraganda 
yaxshiroq xizmat ko‘rsatish va shu tariqa raqobatchilik ustunligiga ega 
bo‘lish imkonini beruvchi tovar va xizmatlar konsepsiyasini ishlab chiqish; 2) 
tashkilotlar va jismoniy shaxslar ehtiyojlarini tahlil qilish; 3) firmaning 
maqsadlarini belgilab olish, rivojlanish strategiyasini ishlab chiqish va 
muvozanatlangan tovar portfeli tuzilmasini ta’minlash; 4) strategik majmua-
miks hamda muntazam o‘zgarib turuvchi marketing muhiti omillarini 
hisobga olgan holda firmaning tovar, narx, kommunikatsiya, taqsimlash va 
sotish sohasidagi strategik siyosatining asosiy yo‘nalishlarini ishlab chiqish 
jarayoni. 
Strategik rejalashtirish - firmaning maqsadlari, uning marketing 
sohasidagi potensial imkoniyatlari o‘rtasidagi strategik muvozanatni yaratish 
va qo‘llab-quvvatlashni boshqarish jarayoni. U firmaning aniq 
shakllantirilgan dasturi, qo‘shimcha vazifa va maqsadlarni ifodalash, sog‘lom 
xo‘jalik portfeli va o‘sish strategiyasiga asoslanadi. 
Talab - tovar xo‘jaligiga xos bo‘lgan va savdo, ayirboshlash sohasida 
ko‘zga tashlanuvchi toifa. Talab bozorda turli xil tovarlar yordamida aks 
ettirilgan, iste’molchilarning bir-biridan farq qiluvchi ko‘p sonli 
ehtiyojlaridan tarkib topuvchi, doimiy ravishda o‘zgarib turuvchi 
jamoatchilik ehtiyojlari majmuasini aks ettiradi. 
Telemarketing - marketing turi bo‘lib, uni amalga oshirish potensial 
iste’molchilarga tovar va xizmatlarni real va virtual bozorlardan izlash va 
xarid qilish imkonini beruvchi telekommunikatsiya vositalari va Internet 
tarmog‘idan foydalaniladi. 

---

172 
Tijoratlashtirish - yangi mahsulotni ishlab chiqish bosqichi; bozorga 
kirib borish vaqtini to‘g‘ri tanlash, turli bozorlarda faoliyat ko‘rsatish hajmi 
va ketma-ketligi, mahsulotni operativ harakatlantirish va taqsimlash bo‘yicha 
samarali usullar, shuningdek, marketing rejasini ishlab chiqish jarayoni. 
Tovar - 1) eng umumiy ko‘rinishda bozorda sotiluvchi mahsulot 
sifatida ifodalanishi mumkin bo‘lgan iqtisodiy toifa, oldi-sotdi obyekti; 2) 
mahsulotning ma’lum bir xaridorlar ehtiyojini qondiruvchi asosiy 
iste’molchilik tavsifnomalari majmui; 3) iste’molchiga ko‘rsatiladigan, 
mahsulotni to‘ldiruvchi va uni sotishni yengillashtiruvchi xizmat va 
imtiyozlar; 4) mahsulotni o‘rab turuvchi «muhit» (mahsulot dizayni, sifati, 
markasi, urovi).