& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti


Download 1.82 Mb.
bet136/231
Sana18.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1213826
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   231
Bog'liq
Қаракалпак тили китап

1. Jay atawιsh bayanlawιsh
Dara atawιsh so`zlerden bolg`an bayanlawιshqa jay atawιsh bayanlawιsh delinedi.
1. Jay atawιsh bayanlawιshlar atlιq, almasιq, kelbetlik, sanlιq ha`m ra`wish so`zlerden boladι. Erler-atιzda, bala-shag`alar-u`yde. Ladan dostan aqιllι dushpan jaqsι. Bizin` jay-mιnaw. Ol g`arrιnιn` ul balasι u`shew.Mιna qawιn mazalι. Qιzketkennin` keleshegi aldιnda.
2. jay atawιsh bayanlawιsh bar, joq, kerek, da`rkar, za`ru`r, lazιm t.b modal so`zler arqalι bildiriledi.
Mιs: Do`gerekte heshkim joq. Portfeldin` mayda zatlar salιnatug`ιn qaltasι da bar
3. Eliklewish so`zlerden boladι. mιs: Tog`aydιn` ishi –jιm-jιrt.
2. qospa atawιsh bayanlawιsh
.1. Ma`nili atlιq so`zlerdin` dizbeginen boladι. mιs: Bizin` isimiz- xalιqtιn` isi, bizin` ku`shimiz- xalιqtιn` ku`shi. A`kemiz-Qudaybergen degen kisi. Bul du`n`yanιn` ko`rki- adam balasι.
2. kelbetlik, ra`wish ha`m t.b atawιsh so`zler jupkerlesiwshi baylanιsta kelip qospa atawιsh bayanlawιsh boladι. Mιs: Densawlιq-teren` baylιq. Shopannιn` u`yi –da`r`yanιn` arg`ι jag`asιnda.
3. Qospa atawιsh bayanlawιsh atawιsh so`zlerge baylanιstιrιwshιlιq xιzmettegi ko`mekshi ha`m tolιqsιz feyillerdin` dizbeklesiwinen de boladι. mιs: Ol uzιn boylι adam edi. Boz jerdin` salιlarι zu`ra`a`tli eken


Baslawιsh penen bayanlawιshtιn` sintaksisilik baylanιsι
Ga`p ishinde baslawιsh penen bayanlawιsh eki tu`rli jol menen baylanιsadι.
1.Baslawιsh penen bayanlawιsh ga`pte bir bette ha`m birlik;ko`plik sanlarda kelisip baylanιsadι.
Baslawιsh betlik almasιqlarιnan bolsa bayanlawιsh penen u`sh bette ha`m sanda qosιmtalar arqalι kelisip baylanιsadι.Mιsalι ;1.Men ha`zir ga`pimdi ta`riyiplewge kirisemen.Bizler shaydι erte iship atιrmιz.
2.Sen ele uyqιlamadιn` ba? Sizler olardιn` kewilli oynap ju`rgenin ko`rsen`izler edi.
3.Ol a`dewir-aq o`sti. Olar ha`mme jerde o`rip ju`r
Bul ga`plerde men; sen almasιqlarι I-II betlerde; birlik ha`m ko`rlik sanlarda kelisiw jolι menen baylanιsqan.

Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   231




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling