& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti


Download 1.82 Mb.
bet91/231
Sana18.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1213826
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   231
Bog'liq
Қаракалпак тили китап

Ha`rkim, ha`rqaysι, ha`rna`rse almasιqlarι atlιq so`zlerdin` ornιna almasadι.mιs: 1. Ha`rkim o`z miyneti menen dan`qqa bo`lenedi. 2. oqιwshιlardιn` ha`rqaysιsι jιyιn terimde 1000 kilogrammnan paxta terdi.
Ha`rqanday, ha`rbir almasιqlarι kelbetlikleri sιyaqlι atlιq so`zlerdin` aldιnda kelip, anιqlawιshlιq xιzmet atqaradι. Mιs: Ha`rqanday buyιmlar jaydιn` ishin bezep tur.
Ha`rkim, ha`rqaysι, ha`rna`rse almasιqlarι atlιq so`zlerdin` ornιna qollanιlatug`ιn bolg`anlιqtan, tartιm, seplik qosιmtalarι menen tu`rlenedi.
6. Ja`mlew almasιg`ι.
Zatlardι, belgi ha`m qubιlιslardι jιyιntιqlap, ja`mlep ko`rsetetug`ιn almasιqlarg`a ja`mlew almasιg`ι delinedi.
Ja`mlew almasιqlarι barlιq, ba`ri, ba`rshe, ja`mi, ha`mme, gu`lla`n, pu`tgu`l, pu`tin,tamamι, gu`lli, so`zleri arqalι bildiriledi. Mιsalι: Bizler sonda jumιsqa ha`mmeden burιn keletug`ιn edik. Pu`tkil dalanιn` u`stine mehriban ha`m kewilli tιnιshlιq ornapturdι. Endigiden bιlay barlιq iste de bir adamday bolamιz.
Ja`mlew almasιqlarι atlιqlardιn` ornιna qollanιlg`anda seplik ha`m tartιm qosιmtalarι menen tu`rlenedi.
Ja`mlew almasιqlarι ga`pte baslawιsh, tolιqlawιsh, anιqlawιsh ha`m bilgelikli ag`zalι ga`plerde birgelikli ag`zalardan keyin kelip, ulιwmalastιrιwshι so`z xιzmetin atqaradι. Mιs: Ha`mmen`iz meni tιn`lan` (baslawιsh). 2. Ol ba`rine inandι (tolιqlawιsh). 3. barlιq oqιwshιlar mektepke jιynaldι. (anιqlawιsh) 4. Digirman tartιw, suw a`keliw, ku`l shιg`arιw, Kir juwιw – ha`mmesi Aysa`nemnin` belgili xιzmetleri boldι. (ulιwmalastιrιwshι so`z).
7. Bolιmsιzlιq almasιg`ι.
Bolιmsιzlιq ma`ni bildiretug`ιn almasιqlarg`a bolιmsιzlιq almasιg`ι delinedi.
Bolιmsιzlιq almasιqlarι hesh so`zi menen soraw almasιg`ιnιn` ha`m basqa belgisizlik ma`nidegi so`zlerdin` qosιlιwιnan jasaladι: heshkim, heshqanday, heshqaysι, heshqashan, heshqayda, heshbir, heshbirew, heshna`rse, heshteme heshten`e. Mιsalι: Awιlda heshkim jumιssιe ju`rgen joq. Heshqaysιsι ujιbatlι heshten`e ayta almadι.
Hesh so`zi atlιq so`zler menen dizbeklesip kelgende, sol so`zlerden bo`lek jazιladι: hesh adam, hesh waqιtta, hesh jerde.
Heshkim, heshqaysι, heshna`rse, heshbirew, heshteme almasιqlarι atlιq so`zlerdin` ornιna qollanιlιp kelgende, tartιm ha`m seplik qosιmtalarι menen tu`rlenedi.
Bolιmsιzlιq almasιqlarι ga`pte baslawιsh, tolιqlawιsh, anιqlawιsh ha`m pιsιqlawιshtιn` xιzmetlerin atqaradι. Mιs: 1. Do`gerekte heshkim ko`rinbeydi. 2. Ziyrek oqιwshιlardιn` heshqaysιsιn to`men oqιydι dewge bolmaydι.
3. bu`gin do`gerekte heshbir jan selt etpeydi. 4. Ol awιldan shιg`ιp heshqayda ketpeydi.

Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   231




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling