& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

2)da`slepki jay ga`ptin` bayanlawιshι –g`anday/gendey,g`ansha/genshe qosιmtalι hal feyillerden bolιp ,son`g`ι jay ga`p penen salιstιrιwshιlιq ma`nide baylanιsadι.Mιsalι Okoptag`ι jawιngerler qorg`anιw bekinislerin ku`nbe-ku`n jaqsιlay bergendey,Taras qulιplardι ha`m sog`an usag`an na`rselerdi jetilistire berdi.Ju`z som aqshan` bolg`ansha ,ju`z dostιn` bolsιn(naqιl)
Waqιt bag`ιnιn`qιlι qospa ga`p.
Bag`ιnιn`qιlι ga`pi bas ga`ptegi is-ha`rekettin` waqιtιn bildiretug`ιn qospa ga`pke waqιt bag`ιnιn`qιlι qospa ga`p dep ataladι.
Waqιt bag`ιnιn`qιlι ga`p qashan? Qashannan beri? Qay waqιtta? Degen sorawlarg`a juwap beredi.
Waqιt bag`ιnιn`qιlι ga`ptin` bayanlawιshι to`mendegi so`lerden bolιp, bas ga`p penen baylanιsadι:
1. orιn, shιg`ιs seplik jalg`awlι kelbetlik feyilden boladι. mιs: tanιs emes adamlar kelip, arbadan tu`sip atιrg`anda, awqat ta shamalasqan edi. Men suwdan basιmdι qιltιytιp shιg`arg`anιmda, ol juwιnιp atιr eken. Sabaq pitkennen, ol bizlerdi jιynap aldι.
2. Ataw sepligindegi kelbetlik feyilge waqιtta, ma`ha`lde, gezde t.b. sιyaqlι waqιt ma`nili ko`mekshi so`z ha`m son` tirkewishinin` dizbeklesip keliwi arqalι bildiriledi. Mιs: ken`se xιzmetkerleri jumιsιnan bosag`annan son`, palwan jalg`ιz o`zi kabinetine keldi. Aydana menen traktorshι awqatlanιp bolg`an waqιtta, Nurxoja keldi. So`ytip, ol u`yden shιqqan ma`ha`lde, ha`mme ko`zleri menen esikten uzatιp qaldι. Ot azlap jng`an gezde, Ma`wlen sarι kirdi.
3. barιs sepligindegi kelbetlik feyilge shekem (sheyin, deyin,) tirkewishinin` dizbeklesip keliwinen boladι. Mιs: Sol jan`a jay pitkerilgenge shekem, radiouzel go`ne ken`senin` ornιnda bola turadι. Bizler mektepke bag`ang`a deyin, ku`n ele ko`terile qoyg`an joq edi.
4. Shιg`s seplik jalg`awlι kelbetlik feyilge keyin, beri, son`, berli tirkewishlerinin` dizbeklesip keliwi arqalι bildiriledi. Mιs: erip kelgen no`kerleri jaylasιp otιrg`annan keyin, ol ha`kimdi eritip sιrtqa shιqtι. Bizler a`dewir jer ju`rgennen son`, aspannan jawιn tamshιsι tamιshlay basladι. Balιqshιlar muzg`a mingennen berli, awιldag`ι kempir-g`arrιlar da qarap otιrmadι.
5. Waqιt bag`ιnιn`qιlι qospa ga`ptin` bayanlawιshι -/ιp-/ip-/p, -a, -e, -may, -mey, -g`ansha, /-genshe, -g`alι,/-geli, -mastan,/-mesten, jalg`awlι hal feyillerden boladι. Mιs: Ay batιp, qalιn` tog`ayg`a qarag`ιlιq sho`kti. Tu`n jartιsιawa kele, Serjan azg`ana esin jιynag`anday boldι. Jumagu` oydan qutιlmay-aq, onι Ja`iylanιn` tu`shkirigi bo`lip jiberedi.