0 ‘zbek3ST0n tarixi umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 8- sinfi uchun darslik
Download 248 Kb. Pdf ko'rish
|
8-sinf-O\'zbekiston tarixi-2019
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qo‘qon xonligida maktabxona faoliyati qanday tashkil etilgan • 2. Maktabxonalarda arab alifbosi qanday tartibda o ‘rgatilgan 149
- 40- §. 0 ‘zbek davlatlarining taraqqiyotda orqada qolish sabablari va oqibatlari
Madrasa talimi
. , , . „ . . . . . „ . , , . satgan. Xususan, 1841-yilda Qo qon shahn madrasalarida 1000 nafar mulla ta’lim olgan. Ularning faoliyatiga mutavakkillar boshchilik qilishgan. Madrasalarga o‘quvchilar 13-15 yoshidan boshlab qabul qilingan. 0 ‘qish muddati esa 15-20 yil da- vom etgan. Madrasalarda kalom (islom diniy ta’limotini asoslab beruvchi ilm), qiroat, hadis (Muhammad s.a.v.ning aytgan so!zlari, qilgan ishlari va ko‘rsatmalari), fiqh (islom huquqshunosligi) ilmlari, shuningdek, arab grammatikasi, mantiq, notiqlik, xattotlik, tijorat ilmlaridan ham saboq berilgan. Bundan tashqari, tarix, adabiyot, geografiya, matematika fanlari o‘qitilgan. Maktabxonada o‘qitilgan darsliklar matcriallari madrasada yanada chuqurroq o‘rganilgan. Ta’limning madrasa bosqichida, shu ningdek, „Kalila va Dimna" hamda ,,Qobusnoma“ asarlari ham o !qi- tilgan. 1. Qo‘qon xonligida maktabxona faoliyati qanday tashkil etilgan? • 2. Maktabxonalarda arab alifbosi qanday tartibda o ‘rgatilgan? 149 3. „Qur’oni Karim“ni o'rganish qanday bosqichlardan tashkil topgan? 4. Maktabxonalarda So‘fi Olloyorning asarlari asosiy darsliklardan biri etib belgilanganligi nimalami anglaiadi? 5. Nega Sa’diy SheToziyning darslik o‘rnida foydalanilgan ,,Bo‘ston“ va ,,Guliston“ asarlarining mazmuni hali-hamon o ‘z ahamiyatini yo‘qotmay kelmoqda? 6. Xonlikdagi madrasa ta’limi haqida nimalami bilib oldingiz? 40- §. 0 ‘zbek davlatlarining taraqqiyotda orqada qolish sabablari va oqibatlari G‘arbiy Yevropaning ilg‘or mamlakatlarida Jahon taraq sanoat ishlab chiqarishning yetakchi tar- mog‘iga aylanib bordi. XVI asming o‘rta- laridan boshlab to‘qimachilik, qog‘oz, shisha ishlab chiqarishda mehnat taqsimoti va qo‘l hunari texnikasiga asoSiangan korxona - manufakturalar (lotincha manus — qo‘l, faktura - tayyorlash)lar vu- judga keldi. XVIII asrning ikkinchi yarmida asbob-uskunalami harakatga kel- tiruvchi bug‘ mashinasi (motor) ixtiro qilindi. Natijada, asosiy ishlarni mashinalar bajaruvchi fabrika-zavodlar vujudga keldi. Bug4 mashinasi bilan harakatlanuvchi parovoz, paroxod, cho‘yan va po‘lat oluvchi domna pechlar yaratildi. temiryo‘llar qurildi. Yirik boy tabaqalarning tashqi savdodan, mustamlakalardan, manu- fakturadan orttirgan boyliklari sanoatni rivojlantirish uchun sarmoya sifatida qo‘yildi. Bu sanoatning rivojlanishida muhim omil bo‘ldi. Eng muhimi, xo‘jalik yuritish uchun zarur bo'lgan mashinalami ish lab chiqarish yo‘lga qo‘yildi, og‘ir sanoat vujudga keldi. Biroq bu jarayon jahon mamlakatlarida nihoyatda notekis bordi. Ko‘pgina mamlakatlar, jumladan, o‘zbek xonliklari ham bu jarayondan chetda qolib, taraqqiyotda orqada qolib bordi. 0 ‘zbekistonning Birinchi Prezidenti Islom Karimov xonliklar davri tarixiga yangicha nazar tashlar ekan, quyidagi savollar bilan murojaat qiladi: „Nega jahonga Ahmad Farg’oniy, Muhammad Xorazmiy, Ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy, Imom al-Buxoriy, Amir Temur, Ulug'bek, Alisher Navoiy, Bobur kabi buyuk siymolarni bergan bu millat X V II—X IX 150 asrlarga kelib to shu chog'gacha erishgan yuksalish darajalaridan tushib ketdi? Nega so'nggi uch asr mobaynida boshimiz qoloqlikdan chiqmay qoldi?“ Asrlar davomida bir butun bo‘lib kelgan mam- Download 248 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling