0 ‘zbekist0n respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. Bozorova, N. Kamolov
v) magnit kvant soni. 0,±1 ...±l
Download 30.16 Kb. Pdf ko'rish
|
v) magnit kvant soni. 0,±1 ...±l; d) spin kvant soni ±1/2; e) javoblar ichida to'g'risi yo'q. 15. Pauli prinsipini atomdagi elektronlarga qo'Ilaganda ta’kidlanadiki, ... a) atomda to ‘rtala kvant soni bir xil boMgan ikkita elektron boMishi mumkin emas; b) atomda to'rtala kvant soni bir xil boMgan elektronlar ikkita boMishi mumkin; v) atomdagi ikkita elektron to ‘rtala kvant sonlarini bittadan olishi mumkin; d) barcha elektronlar kvant sonlari bir xil; e) javoblar ichida to‘g ‘risi y o ‘q. 16. Atom dagi elektron qobigMning joylashish tartibini ko'rsating. 17. Bu konfiguratsiya nimani bildiradi? 1 s22s22p6 a) K-qobiqda 2 ta elektron, L-qobiqda 8ta elektron; b) K-qobiqda 1 ta elektron, L-qobiqda 2 ta elektron, M-qobiqda lta elektron; v) K-qobiqda 3ta elektron, L-qobiqda 7 ta elektron; 18. M ozeliy qonuniga binoan Z ~ nima uchun ishlatilishi d) K-2 elektron, L-4 elektron, M- 4 elektron; e) K-8 elektron, L- 2 elektron. mumkin? a) yorug‘lik toMqin uzunligini aniqlashda; b) foton toMqin uzunligini aniqlashda; v) rentgen nurlari toMqin uzunligini aniqlashda; d) atom massasi sonini aniqlashda; e) atomning davriy sistemadagi o ‘mini aniqlashda. 19. Qaysi yadro nurlari magnit maydonida buraladi (og'adi)? Nim a uchun? a) faqat a zarrachalar, musbat zaryadlangan; b) faqat P zarrachalar, manfiy zaryadlangan; v) faqat у - zarrachalar ,zaiyadlanmagan; d) faqat neytronlar, zaiyadlanmagan; e) faqat a va P zarrachalar, zaryadlangan. 20. a - zarra qanday zarrachalardan tuzilgan? a) proton, neytron; b) 2ta proton, neytron; v) 2 ta proton, 2 ta neytron; d) 2 ta proton, 2ta elektron; e) 2 ta proton, 2 ta pozitron. 21. Kvant sonlari ... holatini topishga yordam beradi. a) atomning; b) yadroning; v) valent elektronning; d) atom atrofidagi bo‘sh (erkin) elektronning; e) atomning va ixtiyoriy elektronning. 22. Spektral qurilmaning qayerida difraksiya hodisasi kuzatiladi? a) difraksion panjaradan o'tishda; b) ekranda; v) panjara bilan elektron oralig'ida; d) panjara oldida; e) yorug'lik manbai bilan difraksion panjara oralig'ida. 23. Atom ning sathi deb aytilgan savolga qaysi bir javob to'g'ri kelmaydi? a) energiyaning ixtiyoriy kattaligi; b) elektronning kinetik va potensial energiyasi yig'indisi; v) elektronning statsionar orbitadagi energiyasi; d) elektronning statsionar orbitadagi to'liq energiyasi; e) atomning to'liq energiyasi. 24. Vodorod atomining birinchi Bor orbitasi radiusi topilsin. a) 53 mm; b) 0,53.105 m; v) 0,53.10'7m; d) 0,53.10'9m; e) 0,53.1 O*10m. 25. Elektronning birinchi Bor orbitasi uchun kinetik energiya topilsin. a) 1,36 eV; b) 1,5 eV; v ) l , 8 e V ; d) 1,2 eV; e)1 3 ,6 e V . 26. Geyzenbergning noaniqliklar munosabati bo'yicha, bir vaqtda katta aniqlikda zarraning........ aniqlab bo'lmaydi. a) impuls va koordinatasini; b)massa va tezligini; v) tezlik va koordinatasini; d)impuls va massasini; e) mos koordinatalar o'qi bo'yicha proeksiyasini. 27. Shredinger tenglamasi mikrozarralaming... aniqlashga imkon beradi. a) holatini; b) koordinatasini; v) impulsini; d) massasini; e) tezligini. 28. Lazerlar... diapazonida nur chiqaruvchi kvant generatorlaridir. a) ko'rinadigan va infraqizil; b)faqat ko'rish; v) faqat infraqizil; d)mikroto'lqin; e)rentgen nurlari. 29. Mazerlar... diapazonida nur chiqaruvchi kvant generatorlaridir. a) ko'rish va infraqizil; b) faqat ko'rish; v) faqat infraqobiq;d) mikroto'lqin; e) rentgen nurlari. 30. De-Broil to'lqin uzunligi qaysi zarralarga taalluqli? a) elektronga; b) protonga; v) neytronga; d) barcha mikrozarralarga; e) molekulalarga. 31. De-Broil to'lqin uzunligi ifodasini ko'rsating. h с Ъ) Л = ------; v) Л = ~ ; т „ с и «» п 32. Potensiallar farqi 100 V boMgan maydondan o'tgan elektron uchun De-Broyl to'lqin uzunligi topilsin. 33. Kinetik energiyasi 1 M eV bo'lgan elektron uchun De - Broyl to'lqin uzunligini hisoblang. e) proton, pozitron. 35. Tritiy yadrosi qanday zarralardan iborat? a) 1 ta proton, 2 ta neytron; b) lta proton, tta neytron; v) lta proton; d) I ta proton, 3 ta neytron; e) 3 ta neytron. 36. Quyidagi ko'rsatilgan mikrozarralardan qaysi biri yadroga a) 1.8 A0; d) 1,4 A°; b ) l,9 A ° ; e) 1,23 A0. a) 0,05 A 0; b) 1 A0; v) 10° A0; d) 10"5 A 0; e) 8,7. 10‘3 A0. 34. Yadro qaysi zarralardan tuzilgan? a) proton, neytron; b) neytron, pozitron; v) giperon, mezon; d) proton, neytrion; taalluqli? a) elektron, neytron; b) proton, neytron; v) neytron, proton; d) elektron, pozitron; e) neytron y-kvant. 37. Izotoplar qaysi zarralarga qarab ajratiladi? a) proton; b) neytron; v) elektron; d) nuklon; e) kvark. 38. Berilgan tenglamalardan qaysi biri radioaktiv parchalanishdagi a - yemirilishga taalluqli? a) U I —► ux, + oc2 ; b) ux, - > u x 2 + e % ; 39. Ug2S da nechta neytron bor? a ) 92; b )2 3 5 : v) 143; d )3 2 7 ; e) 51. 40. Yadroning oMchami qaysi ifoda bilan aniqlanadi? a ) R = — — ; b ) R = \mS , 4 m e v ) R = R 0A*-, m e 41. S olishtirm a bogManish energiyasining to ‘g ‘ri ifodasini ko'rsatin g . a) S E = — ; b ) S E = — \ v) 5 E = m e 2 ; с A d) S E = — k T ; e) S E = - ^ - . e 2 k T 42. Q uyidagi tenglam alardan qaysi biri radioaktiv yem irilishga m os? ( a ) N = b) N = N 0e XT ;v ) N = N 0e ~q ; d) N = ; e ) N = N 0e A‘ 43. K eltirilgan tenglam alardan qaysi biri radioaktiv yem irilish qonunining yarim yem irilish davriga bogMiqligini k o ‘rsatadi? a) N = N 0e ~ M b) N = N 0e XT v) N = N 0e ~ 4 ; d ) N = N 0e - k x ; e ) N = N 0e M 44. A zotni a - zarralar bilan bom bardim on qilgan da proton va yana qaysi m alisulot ajralib chiqadi? 7 X A i N u + 2H e 4 - > ..... + . Р ' a) z X A = s O l6 ; b) 7 N u = 7 X a ; v) s O ' 7 = z X A - 45. O g ‘ir protonning geliy yadrolarini tezlashtirish uchun qanday qurilm a kerak? a) fazotron; b) sinxrofazotron; v) tsiklotron; d) sinxrotron; e) betatron. 46. SunMy yoM bilan olingan elem entlam i ko'rsating. a) neptun, pluton, kalifom iy, ferlem niy; b) uran, neptun, eynshteyniy, N obeli; v) radiy, kurchatov, am eritsi, Berkli; d) kvuri, radiy, uran; e) radon, radiy, uran. 47. Y adro kuchlarini toMa ifodalovchi javo bn i k o'rsatin g. a) kuchli, yadroviy, elektrik, neytral; b) zaryadga b o g 'liq b o 'lm agan, qisqa ta ’sirli kuchli, m arkaziy b o'lm agan; v) kuchsiz, m arkaziy qisqa ta ’sirli; d) m arkaziy, qisqa ta ’sirli, zaryad qutbiga bog'liq; e) jav o b lar ichida to 'g 'r is i y o 'q . 48. Y adroning bog'lanish energiyasi nim alarga b og 'liq ? a) zarralar tezligiga; b) zarralar m assasiga; v) yad ro v a atom m assasi farqiga ; d) yad ro m assasi farqi v a zarralarni tashkil qiluvchi m assalar yigMndisiga; e) yorugMik tezligi kvadratiga. 49. R adioaktiv yem irilish tufayli yadro o'zg arish lari qachon sodir boMadi? a) tin ch holdagi yadro m assasi m ahsulotning tinch holdagi m assasidan oshib ketganda; b) boshlangMch tinch holdagi yadro m assasi m ahsulot m assasi yigM ndisidan kichik b o'lganda; v) b o sh lan g 'ich tinch holdagi yadro m assasi m ahsulot m assasi y ig 'in d isig a tenglashganda; d) ja v o b la r ichida to 'g 'r is i y o 'q . 50. Kyuri 1934-yilda quyidagi yadro reaksiyasini olib suniy radioaktivlikni yaratdi, y a ’ni A l ,237 + H e \ —> / ^ 0 + ... ? n o m a’lum zarrani toping. a) elektron; b) pozitron; v) neytron ; d) proton; e) a - kvant. 51. S un’iy olingan fosfor izotopi P ™ —> S i *4 + . . . . + v ° qanday parchalanadi v a u ° nim ani anglatadi? a) proton, neytron; b)pozitron, neytron; v) neytron, pozitron; d) neytron, proton, e) (J - yem irilishi. 52. 9-, u 23S zanjir reaksiyasi natijasida ikkita yadroga ajraladi. Shuni oldindan aytish m um kinm i? a) D a , c d " 7e a X l ™ ; b) X a T e ™ va S < 2 ; v) X a l \ ] 6 v a I n " 4 ; d) X a b \ n va М О Ц ; e) y o ‘q. 53. Energetik yadro reaktorlarini qurishdan m aqsad nim a? a) neytron oqim larini olish; b) у - kvantlar oqim ini olish; v) yangi elem entlar olish; d) turlicha yadroviy reaksiyalar olish ; e) issiqlik olish 54. Y adroviy o 'z g arish lard a zanjir reaksiyasi......... a) boshqariladi; b) boshqarilm aydi; v) qism an boshqariladi; d) n o m a’lum; e) portlashga olib keladi. 55. 1 gram m radiyning aktivligi topilsin. a) 3,7. IO '10 BK; b) 3.8 IO12 BK; v) 3, 7 1012 BK; d) 3,7 1015 BK; e) 3,7 108 BK. 56. Geliy atomi yadrosining 2 H e 4 bogManish energiyasi topilsin. a) 22,5 M eV ; b) 2 M eV ; v) 20 M eV ; d) 28,3 M eV; e) 5 M eV . 57.Q uyidagi reaksiyada ajralib chiqqan energ iya topilsin. L i l + xH 2 ^ > 2 H e * + 2 H e 4 a) 22,4 M eV ; b) 2,24 M eV ; v )2 2 4 M e V ; d)2240 M eV; e)224 B M eV . 58. B archa zarralar o ‘zlarining antizarralariga egam i? a) faqat elektron; b) faqat m ezon va giperon; v) faqat barion; d) barcha zarrachalar; e) pozitron. 59. BoshlangMch kosm ik nuriar m anbasini ko 'rsating . a) quyosh; b) yulduzlar; v) kosm ik bo 'sh liq ; d) q o 'sh a lo q yulduzlar; e) qora tuynuklar 60. Z arralardan antizarralar nim asi bilan farq qiladi? a) zaiyad m iqdori bilan; b) zaryad ishorasi bilan; v) m assa soni bilan; d) kvant soni bilan; e) to 'g 'r i jav o b y o 'q «Atom va yadro fizikasi>~ boMimidan tayanch iboralarga asoslangan nazorat savollari 1. Spektral seriyalar qonuniyatlari. Spektr, spektral seriyalar, Balmer, Laym an, Pashen, B reket, Pfund seriyalari, R edberg doimiysi. 2. Atom tuzilishi nazariyasi haqida. T om son m odeli, yadro m odeli, a - zarrachalar sochilishi, a - zarrachani tavsiflovchi kattaliklar (m assa tarkibi, zaryadi, energiyasi), atom ning oMchami. 3. Atom. Yadro modeli va uning kanchiliklari. Bor nazariyasi. B or postulatlari, statsionar holat energiyasi, statsionar holatning tanlanishi, birinchi B or radiusi, energiyasi. 4. Kvant mexanikasi elementlari. D e-B roil toMqinlari, m ikrozarrachalar, m ikrozarrachalar difraksiyasi, noaniqlik m unosabati, toMqin tenglam asi, toMqin tenglam asining fizik m a’nosi, Shredinger tenglam asi (statsionar holat uchun). 5. Atomda elektronlarning energiya bo‘yicha taqsimlanishi. Pauli prinsipi, bosh kvant soni, azim utal kvant soni, m agnit kvant soni, spin, spin kvant soni, elem entlar davriy sistem asi, elektron qobiqlar. 6. Atom yadrosi. Yadro tarkibi. A tom yadrosi, yadroning o 'rta c h a zichligi, zaryad soni, m assa soni, neytron, proton, nuklon, n eytronlar soni. 7. Protonlar. Protonlar, izobarlar, izotoplar, izom erlar. 8. Yadro bog‘lanish energiyasining defTekti. Y adro bog 'lan ish energiyasi, solishtirm a b o g 'lan ish energiyasi grafigi, m assa deffekti, yadro kuchi, yadro kuchining xossalari. 9. Radioaktiv yemirilish qonuni. R adioaktiv yem irilish qonuni, yem irilish doim iysi, yarim yem irilish davri, radioaktiv yadrolarning «um ri uzoqligi». 10. Radioaktiv yemirilish reaksiyalari. a yem irilish, elektron m inus yem irilish (P‘) (K -zaxvat) yem irilish, pozitron (P +) yem irilish. Elektron «qam rash» reaksiyasi. A ktivlik birligi. 11. Yadro reaksiyalari. OgMr yadrolarning boMinishi. Y adro reaksiyalarining tenglam asi, kom pound yadro, reaksiya energiyasi, sochilish reaksiyasi, yadro «vaqti», urib chiqarish, «qam rab olish» reaksiyasi, uran yadrosining boMinishi, kritik m assa, yad ro reaktori. 12. Elementar zarrachalar va ularning o‘zaro ta’siri. Kuchli o ‘zaro ta ’sir, elektrom agnit o ‘zaro ta ’sir, sust o ‘zaro ta ’sir, gravitatsion o ‘zaro ta ’sir, foton, rentgen, m ezonlar va barionlar. 13. Kosmik nuriar. B irlam chi kosm ik nuriar, ikkilamchi kosm ik nuriar, antizarrachalar, ajoyib zarrachalar, kvarklar. Bilimni mustaqil rivojlantirisb uchun quyidagi o‘quv va ilmiy adabiyotlar tavsiya etiladi 1. Д етлаф A .A , Я ворский B .M . К урс физики. М.: В ы сш ая ш кола, 2002. 2. B ekjanov G. A tom yadrosi v a elem en tar zarrachalar fizikasi. Т.: 0 ‘qituvchi, 1994. 3. T oshim ov G .X va boshqalar. K vant m exanikasi asoslari. Т.: 0 ‘qituvchi, 1995. 4. Грибов JI.A, П рокоф ева И .И . Основы физики. М .:Гардарика, 1999. 5. Ism oilov М , X abubullayev Р, X aliulin М . Fizika kursi. Т.: 0 ‘zbekiston, 2000. 6. Ш ерклиф И. Ф изика. М: М ир, 1999. 7. Ч ертов А .Г, В оробев A .A. F izikadan m asalalar to 'p lam i. Т.: 0 ‘zbekiston, 1997. 8. Д елю ф е Д. Заним ательная физика. М .: М ир, 1998. 9. С авелев И .В. К урс общ ий ф изики. М. Н аука. 1982. 10. Т роф и м ова Т.Н. К урс ф изики. М .: В ы сш ая ш кола, 1999. 11. Ж оки В. Э ксперим ент. А встрия, 2000. 12. Fridm an L.F. G eneralisation tables in form ing physics notions. W einna, 1999. 13. Ш еркли нг К. Ф и зи ка д ля одарен н ы х. Н овосибирск, 2002. I bob. YoRUG‘LDC TABIATIGA BO‘LGAN DUNYOQARASHLAR 1 .1 . YorugM ikning qaytish va sinish qonunlari 7 1. 2. YorugMik- elektrom agnit toMqin 16 II bob. YORUG'LIK INTERFERENSIYASI 2.1. Interferensiya hodisasi. 19 2.2. YorugMik interferensiyasini kuzatish usullari 23 2.3. Interferensiyaning qoMlanilishi 28 1П bob. YORUG‘LEK DIFRAKSIYASI 3.1. G yuygens-Frenel prinsipi 32 3.2. Frenel zo n alar usuli 33 3.3. Y akka tirqish difraksiyasi 39 3.4. D ifraksion panjara 41 3.5. R entgent nurlari difraksiyasi 43 3.6. O ptik asb oblam i xarakterlovchi kattaliklar 47 IV bob. YORUG‘LIK DISPERSIYASI 4.1. YorugM ikning m odda bilan o ‘zaro ta ’siri 49 4.2. YorugMik dispersiyasining klassik nazariyasi 53 4.3. YorugM ikning yutilishi 55 4.4. YorugM ikning xira m oddalardan o ‘tishi 58 V bob. YORUG‘LIKNING QUTBLANISHI 5.1. M alyus qonuni 62 5.2. YorugM ikning qaytishda va sochilishda qutblanishi 66 5.3. Y orugM ikning qo ‘sh sinish hodisasi 67 5.4. YorugMikni qutblantiruvchi asboblar 69 5.5. S u n ’iy anizotropiya 70 5.6. Q utblanish tekisligining aylanishi 73 VI bob. ISSIQLIK NURLANISHI 6.1. Issiqlik nurlanishi v a uni xarakterlovchi kattaliklar 78 6.2. A bsolyut kora jism ning nurlanish qonunlari 83 6.3. O p tik pirom etriya 90 VII bob. KVANT OPTIKASI ELEMENTLARI 7.1. F o toeffekt hodisasi va fo toeffekt qonunlari 92 7.2. F o toeffekt nazariyasi 95 7.3. F o toelem entlam ing ishlatilishi 98 7.4. F otonlar. Boti tajribasi. YorugM ikning bosim i 101 7.5. K om pton effekti 104 v m bob. ATOM TUZILISHINING YADRO MODELI 8.1. A tom tuzilishining m odellari 124 8.2. A tom spektri qonunlari 128 8.3. B o r postulatlari 131 8.4. F rank va G erts tajribasi 132 8.5. V odorod va vodorodsim on atom lar uchun B or nazariyasi 134 IX bob. ZARRACHALARNING KVANTOMEXANIK XOSSALARI 9.1. K vant m exanikasi elem entlari (E lem entar zarralam in g toMqin xususiyatlari) 139 9.2. ToMqin funktsiyasi. S hredinger tenglam asi 142 9.3. «P si-funktsiya»ning fizik m a ’nosi 144 9.4. M ikro zarrachalar xossalari (de-B roil toMqin xossalari noaniqlik m unosabati 146 9.5. M ikro zarrachalam ing erkin harakati 152 9.6. Z arrachalarning potentsial o ‘ra ichidagi harakati 153 9.7. Z arrachalarning eni cheklangan potentsial to ‘siq orqali o ‘tislii (tunnel effekti) 157 X bob. ATOM TUZILISHINING HOZIRGI ZAMON TA SA W U R I 10.1. A tom va m olekulalarning kvantom exanik ta s a w u ri 160 10.2. E lektronning spini. Spin k vant soni 165 10.3. Pauli prinsipi. A tom da elektron qobiqlam ing toMdirilishi 167 10.4. E lem en tlam ing davriy sistem asi 169 10.5. R entgen nurlari spektri 172 10.6. M olekula va kim yoviy bogManishlar 175 10.7. M olekulyar spektrlar. Kom binatsion sochilish 178 10.8. 0 ‘z - o ‘zidan va m ajburiy nurlanishlar 179 10.9. Y orug 'lik n in g kvant generatorlari - lazerlar 181 XI bob ATOM YADROSI 11.1. Atom yadrosi va uni xarakterlovchi kattaliklar 185 11.2. Yadro bogManish energiyasi 190 11.3. Y adro kuchlari 193 11.4. Y adrolarning barqarorligi (Y adro qobiq m odeli) 196 XII bob. YADRONING ASOSIY XOSSALARI 12.1. R adioaktivlik 200 12.2. R adioaktiv yem irilish qonunlari 202 12.3. Y adro reaksiyalari 214 12.4. OgMr yadrolarning boMinishi 217 12.5. Z anjir yadro reaksiyalari 220 12.6. B oshqariladigan yadro reaksiyalar 222 12.7. Term oyadro reaktsiyalari 224 ХШ bob. ELEMENTAR ZARRACHALAR 13.1. E lem entar zarrachalarning dunyosi haqida dastlabki tushunchalar 227 13.2. E lem entar zarrachalarni kuzatish va qayd qilish usullari 230 13.3. Elem entar zarrachalarning um um iy xossalari 234 13.4. Fundam ental o ‘zaro ta ’sir 240 13.5. Elem entar zarrachalar klassifikatsiyasi 244 13.6. K varklar 248 Saodat Bozorova, Ne’mat Kamolov F I Z I K A ( O p t i k a . A t o m v a y a d r o f i z i k a s i ) Toshkent - «A loqachi» - 2007. Muharrir: Tex. muharrir: Musahhih: Sahifalovchi: R .T oirova A .M oydinov M .H ayitova S h.M irqosim ova B osishga ruhsat etildi 5.09.07. B ichim i 60x84 ’/]6. «T im es N ew Rom an» ganiiturasi. O fset usulida bosildi. Shartli bosm a tab o g ‘i 17,5. N a sh r bosm a tab o g ‘i 17,0. A dadi 1000. B u y u rtm a № 10. «A loqachi m atbaa M arkazi» bosm axonasida chop etildi. 700000, Toshkent sh., A .T em ur k o ‘chasi, 108-uy. Download 30.16 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling