0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi S. J. R a z z o q o V yog‘och va plastmassa konstruksiyalari

II1
a 1
1-1
\
i niiiiiiiiiiiii»g|líuiiiÑi»iiMHWi»Mmi^
k l !
'mill|IUI>^
33-rasm. Yog'och taxta mixii to'sinlar a - umumiy ko'finish; b -c h o k la r, v -h is o b la s h
sxemasi; 1 - taxtalar, 2 * mixlar.
/
moment; W - ko'ndalang kesimning qarshilik momenli; y -haqiqiy nisbiy egjhsh;
- ruxsat etilgan nisbiy egilish.
Yaxlit to'sinlar 
4
m e tr^ d ia , konsol to'sinlar 
4,5
m e ti^ c h a , uzluksiz qircpmsiz 
to'sinlar 
6,5
metrgacha bo'lgan oraliqlarda samarali hisoblanadi.
Konsol to‘sinlarda ikki xil biriktirish-ulash natijasida teng m omentli yoki teng 
solqili yechim lam i olish mumkin bo'ladi. Teng momentli to'sinda, chok tayanch­
dan 
0,15 I
masofada qo'yiladi va chetki oraliqlar 0,85 ■ / ga kichraytiriladi. Bunda
tayanch va oraliqlarda 
M
=
qV j 16
ga teng eguvchi m oment hosil b o'lad i. E ng
S
2 ^ ^
katta nisbiy solqilik, 
■
(5-37)
/ 
384 
c J
Teng solqilikli to'sinlarda chok tayanchdan 0 ,277 masofada joylashtiriladi 
ham da ikki chetki oraliqlar 0.8-/ ga q isqartiriladi. Bu hold a ta y a n c h la rd a
M = qV f 12 ga
teng eguvchi m om ent hosil bo'ladi, nisbiy solcpliklar b archa 
oraliqlarda
/ ■ 
1 
q J '
I
384 £ : / ’
(5.38) ga teng b o'lad i.

---

Yelimlangan yog'och to'sinlar - suvga diidamli sintetik yelim bilan taxtalami 
yelim lash orqali zavod sharoitida q arag 'ay yoki qora qarag'ay yog'ochlaridan tay- 
yorlaJiadi^J^-rawn>. Q o'U ashoralig'ining eng maqbul qiymati-24 metrgacha, Xori- 
jiy m am lakatlarda 
30
m etrgacha b o 'lg an oraliqlarda ham yelim langan yog'och 
to'sin lar qo'llanilgan holatlari mayjud.
I
0,t5h 
0^ fSh
34- rasm. Yelimlangan yog'och to'sinlar: a - to‘án turlari; b - kesim turiari; v - taxta sifati 
toifasi; ] - bir nishabli to'sin; 2 - ikki nishabU to'sin; 3 - xuddi shunday, tishli ulangan; 4 - 
egri yelimlangan; 5 - to 'g 'ri burchakli kesim; 6 •qo'shtavr kesimli; 7 - rels ko'rinishidagi 
kesimU; 7 - taxta sifati toifasi,
B u to 'sin la rn in g enini kam ida 
{l/6)-h (ko'p hollarda enini ko'pi bilanl6,5 
sm olinadi, bu o 'z navbatida to ‘sin enini butun yog 'ochdan tayyorlash imkoniya- 
tini beradi),
ko'ndalang kesim balandligi esa 
h = (l/lO-i-1/15)1
oraliqlarda olinadi 
(l-to 'sin uzunligi).
Y elim lanadigan taxtalam i qalinligi k o 'p i bilan 44 m m gacha 
bo'lishi mumkin, Yelimlangan yc^'och to'sinlam ingko'ndalangkesim lari qo'shtavr 
yoki relssim onko'rinishlarda bo'lishim um kin, Yelimlangan yog'och to'sinlarni 
ikki tomraii shamirgíi tayangan ockiiy to' sin kabi hisobhnadi, Bunda o'zining xusus­
iy o g 'irlig i va to‘singa yuqorisidan tushadigan barcha yuklamalar hisobga olinadi. 
U holda, norm al kuchlanishlar bo'yicha to'sinning mustahkamligi quyidagi formu­
la y ^ d a m id a aniqlanadi:
CT = M / W  
(5.39)

---

bu yerda; 
ko'ndalang kesimning balandligi qiymatini o'zgarishi hisobiga 
m ustahkamlikni o'zgarishini hisobga oladigan koeffitsiyent; 
>yelimlanadigan 
yog*ochlammg qalinligi hisobiga m ustahkam likni o ‘zgarishini hisobga oladigan 
koeffitsiyent, yani ishlash sharoitini
m^-
koeffitsiyentning qiymati 1 dan 0,8 gacha o'zgaradi; ulaming qiymatlari quyidagi 
jadvallarda keltirilgan.
5-jadvaL m^-kesim balandligiga bog'Iiq bo'lgan koeflits^ent
h
50 va undan 
kichik
60
70
80
100
120 va u n d an
katta
1
0,96
0.93
0,9
0,85
0,8
6-jadvaL m -to'sinni ishlash sharoitiga bog'Iiq bo'lgan koeffits^eni
Taxta qalinligi
19
26
39
42
l.I
1,05
1
0,95
Yelimlangan ianerali to'sinlar - fonera devor, yog'och belbog' va qobirg'alardan 
tashkil topadi. Yelimlangan fanerli to‘sinlar ikki turga bo'linadi; qobirg‘a li va 
to'lqinsim on devorli 
(35-rasm).
Yelimlangan &nerli to'sinlaming ustuvorligini ta ’m in la ^ ikki yo'l bilan am alga 
oshiriladi; devorigaqolsrg'alar qo'yiladi yoki devori to'lqinsimon qilib tayyorlanadi.