01 умичт ўқув қул

Mistsellani buralgan oqimida distillyatsiyalash jarayon tezligini oshiradigan 
istiqbolli usulidir. Buralgan oqimni hosil qilish uchun maxsus mistsellaning 
uyurmalanishini (turbulent oqimni) hosil qiladigan moslamalardan foydalaniladi.
Mistsellani buralgan oqimida va purkash usuli bilan distillyatsiyalash orqali 
distillyatsiya qurilmalarning samaradorligi oshiriladi.

---

159 
НД
-1250 
ekstraktorning 
distillyatsiyalash 
qurilmalari. 
НД-1250 
ekstraktsiyalash qurilmasi o’rnatilgan liniyalarda mistsellani distillyatsiyalash ikki 
yoki uch bosqichda amalga oshiriladi. Jarayon ikkita alohida qurilmada olib boriladi. 
Birinchi qurilma dastlabki bosqich distillyator atmosfera bosimida, ikkinchi qurilma 
oxirgi bosqich distillyator vakuumda ishlaydi. Dastlabki bosqich distillyatsiya 
jarayoni bir hil konstruktsiyali apparatlarda amalga oshiriladi. 
Distillyatsiyaga kelayotgan filtrlangan mistsella nasos yordamida mistsella 
yig’ichdan trubali issiqlik almashinish qurilmadan (isitish yuzasi 20 m
2
) o’tib 
dastlabki distillyatorga kelib tushadi. Mistsella harorati 40...60
0
C, kontsentratsiyasi 
15...20 % tashkil etadi. 
Dastlabki bosqich distillyatori. Dastlabki bosqich distillyatori (72-rasm, a) 
plyonkali bug’latish qurilmasi bo’lib, ikkita asosiy (3 trubali - isitish va 8 
separatsion) qismlardan iborat. Isitish qismi ichida 4 trubalar to’plami joylashgan 2 
silindrsimon korpusdan iborat. Yuqoridan va pastdan trubalar 13, 17 panjaraga 
mahkamlangan. 
Qurilmaning yuqori qismida spiralsimon plastinalardan yasalgan 7 separator 
joylashgan va 9 tomchi qaytargich (disk) o’rnatilgan.
Distillyator 14 yopiq suv bug’i va 15 mistsellani berish patrubkalar, 1 
kondensat va 6 bug’latilgan mistsellani chiqarish uchun patrubkalar, 10 erituvchi 
bug’larini va 16 kontsentrlangan mistsellani chiqarish patrubkalar bilan jihozlangan. 
Qurilmaning separator qismida 12 lyuk o’rnatilgan.
Dastlabki mistsella nasos yordamida uzluksiz ravishda patrubka orqali isitish 
sektsiyaning pastki qismiga beriladi, 4 isitish trubalarining yuzasi bo’ylab yupqa 
plyonka holida yuqoriga harakat qiladi. Mistsellani qizdirish uchun harorati 
180...200
0
C,
bosimi 0,5 MPa yopiq bug’ patrubkalardan trubalar orasiga beriladi. 
Distillyatorning isitish yuzasi 78,5 m
2
tashkil etadi. 
Mistsella pastdan yuqoriga harakatlanadi va qaynab bug’-suyuqlik aralashmasini 
hosil qiladi. Bu aralashma isitish trubalarining devori atrofida yuqoriga qarab katta 
tezlikda harakat qiladi va bug’lanadi. Mistsella plyonkasi bug’ oqimi bilan 
trubalarning ichki yuzasi bo’ylab distillyatorning 8 separator qismiga kelib tushadi. 

---

160 
Isitish trubalarining yuqorigi qismida bug’ning miqdori ko’payib boradi va 
natijada mistsellaning kontsentratsiyasi ham oshib boradi.
Isitish trubalaridan chiqayotgan erituvchi bug’iga aralashgan mistsella 
tomchilari separatordagi 
diskaga urilib pastga isitish trubalariga tushadi. Erituvchi 
bug’lari separatorda tangentsial yo’nalishda aylanma harakat qiladi. Tomchi 
ushlagichda erituvchi bug’i tarkibida qolgan mistsella tomchilari markazdan qochma 
kuch ta‘sirida uning devorlariga urilib pastga oqib tushadi, erituvchi bug’lari esa 
qurilmaning yuqorigi qismidan kondensatorga chiqib ketadi. Quyuqlashtirilgan 
mistsella separatorning pastki qismidagi 6 patrubkadan chiqariladi.
Dastlabki bosqich distillyatorda kirayotgan mistsellaning kontsentratsiyasi 15 %, 
qurilmadan chiqayotgan mistsellani kontsentratsiyasi 55-70 %, harorati 60...85
0
C 
teng bo’ladi. 
Nasos yordamida quyuqlashtirilgan mistsella distillyatorning ikkinchi 
bosqichiga beriladi. Birinchi bosqich distillyatori atmosfera bosimida ishlaydi. 
Ikkinchi bosqich distillyatorda 0,01...0,03 MPa qoldiq bosim hosil qilinadi, 
mistsella kontsentratsiyasi 90...95 % cha oshiriladi. 
Ikkinchi bosqich distillyatordan yuqori kontsentrlangan mistsella nasos bilan 
qizdirish qurilmasida 105-110
0
C gacha qizdiriladi va oxirgi bosqich distillyatorning 
sachratish forsunkalariga beriladi.