01tpmcworksheetscolourandbw (1) (1). pdf (Рабочий лист (A4 портретная ориентация)), копия, копия

SANA 8-KUN

VAQT: SIZNING ENG QIMMATBAHO RESURSINGIZ

Vaqtni qadrlash bu umrning bosqichlarini qadrlashdir. Ilm olish paytida ilm olishni, ishlash vaqtida ishlashni qadrlash. Ya’ni har bir inson o’z vaziyatidan kelib chiqqan holda eng yaxshi amalni qilish ila vaqtni to’g’ri tasarruf qila oladi.
Vaqtni qadrlash vaqtni behudaga ketkizmaslikdir. Lag'u (behuda) amallar bu dunyo va oxirat uchun foydasiz yoki zararni daf qilmaydigan amallardir. Har bir a'zodan lag'uni chiqarish inson hayotiga baraka beradi.

Imom G'azzoliy: “Foyda olish o'rnida foyda olmasliging ziyondir”. Yaxshilik qilish imkoniyatini boy berish ham ziyondir. Bir savdogar bozorga tushib savdo qilsa ammo na zarar, na foyda ko’rsa bu inson ziyonda hisoblanadi. Chunki vaqt o’tdi ammo foyda ko’rilmadi.
O'tgan har bir soniya siz hech qachon qaytarib ololmaydigan xazinadir. Vaqt qayta tiklanadigan manba emas. Vaqtni qadrlash esa, uning cheklanganligini tan olishdir.
Insonlar vaqtni qadrlashmaydi, chunki uning cheklanganligini bilib bilmaganga olishadi, foydasiz narsalarga chalg’ib, bajarilishi muhim bo’lgan ishni kechiktirishadi va qisqa muddatli huzurni uzoq muddatli maqsadlardan ustun qo'yishadi.
Vaqtdan unumli foydalanish uchun 6 ta qoida:

1. 
   Aniq maqsadlar qo’ying
   

Maqsadlaringizni uzoq masofadagi tog’ deb tasavvur qiling. Vaqt sizni u yerga olib boradigan transport. Siz isrof qilgan har bir lahza aylanma yo'l bo'lib, maqsadga yetib borishingizni kechiktiradi. Maqsadlaringizni aniq o’lchovli qilib qo’yish orqali siz oz vaqtda samarali ish bajara olasiz. Masalan, men 300 sahifali kitobni bir oyda o’qib tugatmoqchiman. Buning uchun har kuni uxlashdan oldin 30 daqiqa mutolaa qilaman.

2. 
   Vaqtni boshqarishda qo’llaniladigan vositalardan foydalaning.Vaqtni boshqarishingizda sizga turli rejalashtirish jadvallari yoki ilovalar yordam beradi. O’zingizga qulay bo’lganini tanlab, kunlik, oylik va yillik vazifalaringizni rejalashtirib boring. Kitobchadagi kunlik planner bunga yaqqol misol bo’la oladi.
   
3. 
   Chalg’ituvchi narsalardan qutiling.
   

Agar siz biror muhim vazifani vaqtdan unumli foydalangan holda bajarmoqchi bo’lsangiz, chalg’ituvchi narsalardan o’zingizni yiroq turing. Masalan, telefoningiz chalg’ituvchi bo’lsa, dars qiladigan xonangizga uni olib kirmang. Yoki uyingizdagilarni muhim vazifa bajarayotganingiz haqida ogohlantirib, ma’lum vaqtga bezovta qilmasliklarini iltimos qiling.

4. 
   Vazifa bajarishni kechiktirmang.
   

Bajarishingiz kerak bo’lgan ishlarning ro’yxatini tuzing va eng yaqin muddatda tugatilishi kerak bo’lganlarini bajarishdan boshlang. Muddatdan oldin tugatishga harakat qiling, so’nggi daqiqani kutmang.

5. 
   Foydasiz majburiyatlardan yuz o’giring.
   

Masalan, foydasi kamroq jamoaviy bazmlar, loyihalar, vaqt talab qiladigan amallar, qo’shimcha onlayn mashg’ulotlardan uzoqlashing. O’zingizga quyidagi savollarni bering:
-Ushbu majburiyat mening shaxsiy yoki kasbiy o'sishimga hissa qo'shadimi yoki bu chalg'itadimi?
-O’z vazifalarimni kechiktirmasdan ushbu majburiyatni bajarish uchun vaqtim va resurslarim bormi?
-Bu mening asosiy e'tiqodlarim va axloqiy me'yorlarimga muvofiqmi?
-Bu hozir o’zim uchun qila oladigan eng yaxshi ishmi ?

6. 
   Pareto qonuni yoki 80/20 qoidasi asosida ish yuriting.
   

Bu qonun haqida quyida batafsil o’rganing va amalda qo’llang. Pareto qonunini ishlatib eng asosiy 80% natija olib keladigan ishlarni aniqlab ularni har kuni bajaring.
Pareto qonuni, shuningdek, 80/20 qoidasi sifatida ham tanilgan, natijalarning taxminan 80% sabablarning 20% dan kelib chiqishini ko'rsatadigan tushuncha. Bu sizning harakatlaringizni hayotingiz yoki ishingizning eng muhim jihatlariga yo'naltirishga yordam beradigan, natijada yanada samarali va unumli natijalarga olib keladigan foydali qoidadir.

Hayotingizni o'zgartirish uchun Pareto tamoyilini qo'llashning oddiy misollari va usullari:
Vaqtni boshqarish: kundalik hayotingizda eng ko'p vaqt sarflaydigan tadbirlarni aniqlang. Ko'pincha sizning vazifalaringizning 20% sizning mahsuldorligingizning 80% ini tashkil qiladi. Qisqa vaqt ichida ko'proq ish bajarish uchun ushbu yuqori darajada ta'sir qiladigan vazifalarga e'tibor qarating.
Misol: agar siz talaba bo’lsangiz va fanlar orasidan sohangizga tegishli eng muhim 20% fanlarni aniqlang, shu fanlarni kuchliroq o’rganishga ko’proq vaqt ajrating.
Tozalash: yashash joyingizni tozalash uchun Pareto qonunini qo'llang. O’zingizga tegishli bo’lgan narsalarning eng kerakli va ko’p ishlatadiganlaringizni 20 foizini aniqlab oling. Qolganlarini hayotingizni soddalashtirish uchun xayriya qiling yoki soting. Misol: siz kiyimingizning atigi 20 foizini muntazam ravishda kiyasiz. Tartibsizlikni kamaytirish va garderobingizdan kiyim tanlashda qiynalmaydigan qilish uchun kamdan-kam kiyiladigan kiyimlarni sovg'a qilish yoki sotishni o'ylab ko'ring.
Salomatlik va fitnes: fitnesda mashqlaringiz yoki odatlaringizning 20% ko'pincha sog'lig'ingizni yaxshilashning 80% ga olib keladi. O’z farovonligingizda sezilarli o'zgarishlarni ko'rish uchun ushbu mashqlar yoki odatlarga e'tibor qarating.
Misol: agar siz vazn yo'qotmoqchi bo'lsangiz, dietangizdagi o'zgarishlarning 20% (shakarli ichimliklarni chiqarib tashlash kabi) vazn yo'qotish jarayonining 80%ini tashkil qilishi mumkin. Ushbu yuqori ta'sirli o'zgarishlarga e'tiboringizni qarating.
Ijtimoiy hayot: Pareto qonunini ijtimoiy doirangizda qo'llang. Do'stlaringiz yoki tanishlaringizning 20% sizning baxtingiz va qoniqishingizning 80% iga hissa qo'shishini topishingiz mumkin. Bu munosabatlarga ko'proq vaqt sarflang.
Misol: sizni chinakam qo'llab-quvvatlaydigan va o’stiradigan do'stlarning 20% bilan ko'proq vaqt o'tkazing va o'zingizni kamroq qo'llab-quvvatlovchi munosabatlardan uzoqlashtirishni o'ylab ko'ring.
Moliya: xarajatlaringiz va daromadlaringizni tahlil qiling. Ko'pincha, sizning xarajatlaringizning 20% sizning moliyaviy stressingizning 80%ini keltirib chiqaradi. Keraksiz xarajatlarni aniqlang va kamaytiring.
Misol: agar siz sarf-xarajatlaringizning 20% (ovqatlanish yoki katta xaridlar kabi) moliyaviy zo'riqishingizning 80% ni tashkil etishini sezsangiz, moliyaviy barqarorligingizni yaxshilash uchun ushbu xarajatlarni kamaytiring yoki yo'q qiling.
Ta'lim va malakani rivojlantirish: yangi ko'nikmalar yoki bilimlarga intilishda 80% foyda keltiradigan eng muhim 20% ga e'tibor qarating. Bu sizga tezroq rivojlanishga yordam beradi.
Misol: yangi tilni o'rganayotganda, kundalik suhbatda keng qo'llaniladigan lug'at va grammatika qoidalarining 20% ni o'zlashtirishga e'tibor qarating.
Pareto tamoyilini hayotingizning turli jabhalarida qo'llash orqali siz harakatlaringiz eng muhim ta'sir ko'rsatadigan asosiy sohalarni aniqlashingiz mumkin. Bu sizning vaqtingiz va resurslaringizdan samaraliroq foydalanishga olib keladi, maqsadlaringizga erishishga va hayotingizda ijobiy o'zgarishlar qilishga yordam beradi.

Vazifa: Paretto qoidasini ishlatib 80% natija olib keladigan eng zarur amallarni aniqlang va ularni har kuni bajaring.