0‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi s. M. MahKamov, K. S. Mahmudjonova

InyeKsiya uchun dori tayyorlashda
ishlatiladigan erituvchilar
XI Davlat Farmakopeyasiga binoan. erituvchi sifatida inyek- siya uchun ishlatiladigan suv. o'simlik moylari va etiloleat ishla- tiladi. Yomon eriydigan moddalarning eruvchanligini yaxshilash va turg'unligini oshirish maqsadida yordamchi erituvchilar sifati- da spirt. glitserin. prolilenglikol. ПЗО-400. benzilbenzoat. ben- zil spirti va boshqalar ishlatiladi. Erituvchilarga quyidagi umumiy talablar qo'yiladi: tiniq, toza. barqaror, apirogen va zaharsiz boTi- shi kerak. Bulardan tashqari, o'ziga xos talablar ham qo'yiladi. zaharli boTmasligi, allergiya chaqirmasligi. to‘qimalarni qitiqla- masligi. biologik faol bo'lmasligi. pH biosuyuqlik pH ga yaqin bo‘lishi lozim. Inyeksiya uchun ishlatiladigan dorilarda erituv- chining ta'sir etuvchi modda miqdoridan bir necha marta ortiqli- gi uning zaharlilik ko‘rsatkichi dori moddaning zaharliligidan bir necha marta kam boTishini taqozo etadi.
Fizik xususiyatlari. Erituvchining qo'zg'aluvchanligi kat- ta ahamiyatga ega boTib, u harorat ta'sirida o'zgarmasligi zarur. Muzlash harorati 5 °C danyuqori boTmasligi kerak.
Tiniqligi. Eritmaning tiniqligi dori turining sifatini beigilashda katta ahamiyatga ega.
Qaynash harorati. Erituvchining qaynash harorati 100 °C dan yuqori boTgani ma'qul. Bu eritmalami sterillashda katta ahamiyat- ga ega.
125
Osmotik bosimi. Dori to'qima membranasidan o'tishi uchun erituvchi yetarii darajada osmotik bosim hosil qila oladigan daraja- da bo'lishi kerak.
Qovushqoqligi. Qovushqoqlik dori moddaning erishi. eritmani suzish, ampulalarga quyish jarayonlarini sekinlashtiradi. Lekin organizmga dorining so‘rilishini sekinlashtirganligi sababli dori- laming ta’sirini uzaytiradi.
Eruvchanligi. Bu xususiyati bo‘yicha erituvchilar gidrofil va gidrofobga bo'linadi. Ko'p hollarda erituvchilaming aralash- masidan foydalaniladi. Gidrofil erituvchilarga butilenglikol, gli- tserin. glikofurol, glitseroformal. dimetilatsetamid, solketal, metil- atsetamid, propilenglikol. poiietilenglikol. izopropil spirti. sulfo- lanlar. gidrofoblarga esa benzilbenzoat, izopropilmiristat, o‘simlik moylari, benzil spirti, etilolsat va boshqalar kiradi.