1 – amaliy mashǵulot mavzu: Óquvshilarda jismoniy rivojlanishni gigiyenik baholash. Orqa miya reflekslarini órganish. Faol diqqat, ixtiyoriy harakat tezligini, aqliy ishchanlik qobiliyatini aniqlash

---

1 – AMALIY MASHǴULOT 
MAVZU: ÓQUVSHILARDA JISMONIY RIVOJLANISHNI GIGIYENIK BAHOLASH. 
ORQA MIYA REFLEKSLARINI ÓRGANISH. Faol diqqat, ixtiyoriy harakat tezligini, 
aqliy ishchanlik qobiliyatini aniqlash. Anfimov jadvali yordamida nerv tizimining aqliy
ishchanlik qobiliyatini aniqlash. 
Talaba va óquvchilarning ósishi va rivojlanishi hamma vaqt mos kelavermaydi. Ósish va 
rivojlanish tólqinsimon boradi.Maktab óquvchi- si,kollej, litsey talabalarining normal ósishi va 
rivojlanishi haqida kópgina son va sifat kórsatkichlarni aniqlab sóng aniq xulosaga kelish 
mumkin. Jismoniy rivojlanish deganda organizmning morfologik va funksional xususiyatlari 
tushuniladi. Jismoniy rivojlanish kórsatkichlari orasida antropometrik kórsatkichlar 
(somatometrik, somatoskopik va fiziometrik) asosiy órinni egallaydi.Somatometrik ólchamlarga 
bóyning balandligi,kókrak qafasi aylanasi,bosh aylanasi,vazn ólchovlari kiradi.Somotoskopiya 
(tashqi kuzatish).Bunday tekshiruvda tashqi qoplam, yog‘ qatlami, mushaklar, skelet, oyoqlar 
shakli va tananing boshqa qismlari asosiy kórsatkichlar hisoblanadi.Fiziometriya,bunda 
ópkaning tiriklik sig‘imi, yelka oldi muskullar kuchi ólchanadi. Jismoniy rivojlanish málumotlari 
málum yoshdagi kóp odamlarda ótkazilib,fiziologlar tuzgan jadvallarga solishtirilgan holda olib 
boriladi. Bunday jadvallarda órta málumotlar keltirilgan. 
Ish uchun zarur narsalar:Tarozi, rostometr, santimetr lenta, spirometr, qól dinomometri, spirt, 
paxta . 
Ishning borishi:SOMATOMETRIYA 
Bóyning ólchami (sm). Bóyning balandligi, rostomer-bóy ólchash asbobi yordamida óchanadi. 
Tekshiriluvchi orqasi bilan rostomerga turadi. Bunda tekshiriluvchining kuraklari, dumbasi va 
tavoni rostomerga tegib turishi kerak. Tik turganda bóy rostomer shkalasining chap qismidan 
aniqlanadi. Ótirgan holda ólchanganda tekshiriluvchining kuraklari va dumbasi rostomerga 
tegib turishi kerak. Ótirgan holda odamning bóyi rostomerning óng tomonidan ólchanadi. 
2.Kókrak qafasi aylanasi. Kókrak qafasining aylanasi uchta holatda-maksimal nafas olganda, 
nafas chiqarganda va pauzada ólchanadi. Bunda tekshiriluvchi qóllarini yonga ochib turadi. 
Erkaklarda kókrak aylanasi ólchanganda (sm) lenta kurakning pastki uchiga va kókrak bezini 
órtasiga qóyiladi.Ayollarda kókrakning yuqori qismidan aylantirib ólchanadi. 
Bosh aylanasi peshona usti bilan aylantirib ólchanadi. 
4. Vazn tibbiyot tarozisida ólchanadi.