№1 – м а ъ р у з а ўлчаш хатоси ҳАҚида тушунча. П л а н


Теодолитни ўрнатиш қисмлари


Download 0.74 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/22
Sana30.04.2023
Hajmi0.74 Mb.
#1416177
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   22
Bog'liq
2-семестр учун

Теодолитни ўрнатиш қисмлари: 
Штатив - металл ѐки ѐғочдан ясалган ердан бирмунча кўтарилиб, ишлаш 
учун қулайлик туғдиради. 
Шовун - оддий ва оптик бўлади. Оддий шовун - оғирлиги 100 - 150 гр 
келадиган учли металл қадоқтошдан иборат. 
Таглик - теодолитнинг иш қисмини штативга бирлаштиради. 
Адилак - геодезик асбобларнинг ўқларини горизонтал ѐки вертикал 
ҳолатга келтириш ҳамда иш пайтида асбобнинг ҳолатини кузатиш учун 
хизмат қилади. Цилиндрик ва доиравий бўлади. 
Теодолитнинг иш қисмлари: 
Лимб - металл ѐки шишадан ишланади. Лимб - тенг қилиб штрихларга 
бўлинади. Лимб бўлакларининг ҳар 10
о
, 5
о 
, ѐки 1
о 
қиймати соат стрелкаси 
йўналиши бўйича 0
о 
дан 360
о 
гача рақамлар билан белгиланган. 
Алидада - доира, ўқи лимб втулкаси ичига кириб туради. Горизонтал ва 
вертикал бурчакларни ўлчашда бу бурчаклар теодолитининг горизонтал ва 
вертикал доираларига проекцияланади ва лимбдан алидада кўрсаткичи 
ѐрдамида саноқ олинади. 
Верньер лимбдан саноқ олиш аниқлигини ошириш учун алидадага 
чизилган шкаладан иборат. Верньер аниқлиги t = l/n+1. 
l - лимб бўлак қиймати. 
n - бўлаклар сони. 
Лимб ва верньердан саноқ олишда лупадан фойдаланилади. 
Қараш трубаси - асосий иш қисмидан биридир, нуқтани аниқ нишонга 
олиш учун хизмат қилади. 
Теодолитнинг типлари. 
Теодолитлар тузилиши, аниқлиги ва бошқа хусусиятлари жихатидан бир 
неча хил бўлади.
Лимбнинг тагликка бириктирилишига қараб - оддий ва такрорий 
теодолитларга бўлинади. Оддий теодолитлар - лимб тагликка айланмайдиган 
қилиб бириктирилган. 
Такрорий 
теодолитлар 

лимб 
тагликка 
айланадиган 
қилиб 
бириктирилади, бу теодолитлар билан аниқроқ ўлчаш мумкин. Шунинг учун 
кўпроқ такрорий теодолитлар ишлаб чиқарилмоқда. 
Теодолитлар лимби шишадан ѐки металлдан ишлаб чиқилади. Шиша 

Download 0.74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling