1 – mavzu: Transport vosita detallarini ishlash sharoitlari va ularni ishlash qobiliyatini belgilovchi ko‘rsatgichlar Reja

---

1 – mavzu: Transport vosita detallarini ishlash sharoitlari va ularni ishlash 
qobiliyatini belgilovchi ko‘rsatgichlar 
 
Reja: 
1. 
Transport vositalaridetallarini ish qobilyatini tiklash texnologiyalari 
faniningmaqsadi va vazifalari 
2. 
Detallarni turnalishi, ishlash sharoitlari va ta’mirbopligi. 
3. 
Transport vositalaridetallarida sodir bo‘ladigan qaytmas jarayonlar
4. 
Detal va uning ish qobiliyatini belgilovchi ko‘rsatgichlar, o‘lchamlar, 
yuza shakli va joylanish aniqligi, yuza sifati, materialning fizik mexanik 
xususiyatlari va detal konstruksiyasining bikirligi. 
 
Tayanch iboralar: eyilish, korroziyalanish, toliqish, material magnit 
xossalarining yo‘qolishi, materialning strukturaviy o‘zgarishi, deformatsiyalanish, 
eyilish, sinish, korroziyalanish 
 
Hozirgi zamon sanoati uchun mashinalar tizimi zarur. Oldiga qo‘yilgan 
vazifalarni to‘g‘ri, sifatli va o‘z vaqtida hal etish uchun mashinalar ishonchliligini 
oshirish, mashinalarni tarkibini ta’mirlash, texnik xizmat ko‘rsatish hamda saqlash 
bazasini yaratish zarur. YUqorida ta’kidlangan mashinalar parki tarkibini doimo 
shay holda tutib turish va undan samarali foydalanish uchun milliardlarcha 
mablag‘ sarf bo‘lmoqda. SHu bois mashinalarning ishonchliligini oshirish, 
ta’mirlash sifatini yaxshilash va texnika sifatini hamda unga ko‘rsatiladigan 
texnikaviy xizmat, TXKga ketadigan sarflarni kamaytirish davlat ahamiyatiga ega 
vazifalardan xisoblanadi. Mazqur fan talabalarga quyidagilarni o‘rgatishni maqsad 
qilib qo‘yadi:
1. Mashinalar ishonchliligini nazariy asoslarini, ularni oshirish yo‘llari va 
baxolash usullarini;
2.Ishlamay qolish, nuqsonlar paydo bo‘lish sabablari, ularni aniqlash va 
bartaraf etish usullari; 

---

3. Mashinalarni buzilmay ishlashi va ta’mirlashga yaroqliligini oshirish 
yo‘llari; 
4. Mashina va uskunalarni ta’mirlashning ishlab chiqarish jarayonlari; 
5. Mashina qismlarini tiklashning zamonaviy texnologik jarayonlari; 
6. Texnologik jarayonlarni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish hamda 
mexnat xavfsizligi qoidalari; 
7. Ta’mirlashda mehnatni tashkil etishni zamonaviy shakllari; 
8. Ta’mirlash va TXK sifatini baxolash usullari; 
9. Ta’mirlash samaradorligini baholash va uni sifatini boshqarish usullari; 
10. Ta’mirlashning maqsadga muvofiqligini va uni amalga oshirish shart – 
sharoitlarini aniqlash; 
11.Ta’mirlash va TXK bazasini ishlab chiqish hamda loyihalash; 
12. Muhandislik echim va qabo‘l qilingan qarorlarni texnik iqtisodiy 
jihatdan baholash; 
13. Fanni nazariy va amaliy mashg‘ulotlar asosida kolledj talabalariga o‘qita 
bilish. 
Ta’mirlash 
chog‘ida 
mashinalarning 
ishonchliligini 
oshirish 
maqsadida firmaviy va xususiy korxonalarda, xo‘jaliklararo birlashmalarda, turli 
vazirliklarga qarashli korxonalarda ta’mirlash hamda texnik xizmat 
ko‘rsatish 
bazalari 
rivojlantirilmoqda 
va 
mustahkamlanmoqda. 
YAngi 
ta’mirlash 
ustaxonalari, texnikaviy servis xizmati ko‘rsatish maskanlari, stantsiyalar, 
statsionlari ko‘rlib mavjudlari qayta ko‘rib chiqilmoqda, ular yangi ta’mirlash – 
texnologik uskunalar bilan jihozlanmoqda.
Ta’mirlash texnologiyasini tashkil qilish, mashinalarning holati va 
konstruksiyasiga, ta’mirlashni talab qilishi, ularning ta’mirlashga yaroqliligi, 
ta’mirlashga sarf qilinadigan mehnat hajmi kabi ko‘rsatkichlarga bog‘liq. 
Mashinalar sanoat buyumi hisoblanadi va ularni to‘rt turga ajratish mumkin:
–detallar; 
– yig‘ish birliklari; 
–majmualar;

---

–butlashlar.