1-2-TÁjiriybe jumisi. Maqset interfeysi menen taniwiw. Matritsalarni qáliplestiriw hám olar ústinde ámeller

1.7. Programmalar daǵı tekstli túsindiriwler
MATLAB sisteması, tiykarınan, quramalı esaplawlardı ámelge asırıwǵa mólsherlengenligi sebepli, atqarılıp atırǵan ámeller tariypini ashiq jarıyalıǵı, ashıqlıǵı úlken áhmiyetke iye. Buǵan, atap aytqanda, tekstli túsindiriwler járdeminde erisiw múmkin. Programmalarda tekstli túsindiriwler % belgi járdeminde qatardıń qálegen jayınnan kiritiledi, mısalı :
% It is factorial function.
MATLABniń jańa versiyalarında tekstli túsindiriwdi kirillchada da kirgiziw múmkinshilikleri bar.
Ádetde, m-fayllardıń dáslepki qatarlarında birinshi pozitsiyadan baslap, bul fayl ámelge asırıwshı wazıypalar tariypleri túsindiriw retinde keltirip ótiledi. Usı tariyplerdi kóriw ushın tómendegi buyrıqtan paydalanıladı:
>>help Fayl atı
Eger tekstli túsindiriwler tolıq -to'kis keltirilgen bolsa, m-fayl jaqsı jazılǵan esaplanadı. Sebebi, bunday kórinistegi túsindiriwlersiz xattoki, programmalıq modullardı islep shıqqan programmisttiń ózi xam jazılǵan modul qanday wazıypanı atqarıp beriwi múmkinligin yoddan shıǵarıp qoyıwı múmkin.


1.8. Ózgeriwshiler hám olarǵa bahalardı ózlestiriw
Ózgeriwshiler - bul atqa iye bolǵan ob'ektler bolıp, birpara -bir, ádetde hár qıylı bahalardı saqlaw múmkinshiligine iye maǵlıwmatlar bolıp tabıladı. Bul maǵlıwmatlarǵa baylanıslı túrde ózgeriwshiler sanlı yamasa belgili, vektorlı yamasa matritsali bolıwı múmkin. Ózgeriwshiler matematika hám programmalastırıwda keń tarqalǵan ob'ektler bolıp esaplanadı.
MATLAB programmalastırıw tilinde ózgeriwshige málim bir bahalardı beriw ushın ózlestiriw (=) ámelinen paydalanıladı:
< ózgeriwshi atı > = < ańlatpa >
Ózgeriwshiler túri aldınan daǵaza etińmeydi. Olar ózgeriwshilerge ózlestirilip atırǵan ańlatpalar bahaları arqalı anıqlanadı. Sonday eken, eger ańlatpa vektor yamasa matritsa bolsa, ol halda ózgeriwshi soǵan uyqas boladı.
O’zgaruvchi nomi (identifikator) ixtiyoriy sondagi belgilardan tashkil topgan bo’lishi mumkin, ammo faqatgina dastlabki 31 tasi eslab qolinadi va shular orqali identifikatsiya qilinadi. O’zgaruvchi nomi boshqa o’zgaruvchilar, funktsiyalar, protseduralar nomi bilan ustma-ust tushmasligi lozim, ya’ni nom noyob bo’lishi lozim. Garchi o’zgaruvchi nomi xarfdan boshlanishi lozim bo’lsada, orasida xarflar, raqamlar va _ belgidan (podcherkivanie) iborat bo’lishi mumkin. Lekin, o’zgaruvchi nomlariga bo’sh joylarni (probellarni) va maxsus belgilarni, masalan +, -, *, / va boshqalarni qo’yish mumkin emas.