1 8-mavzu. Doklad. Doklad tizilmasi Nazariy ma’lumot

Bayonning maksimal soddaligi va ravshanligiga intiling. Ilm-fan murakkab bo‘lib tuyulganlarni oddiy qilib ko‘rsatishdan iborat, aksincha emas. Maqolani telegraf xabariga aylantirmang. Funksional tahlil tilida muayyan amaliy vazifani berishga hojat yo‘q. "Agar ahmoq-o‘quvchi maqolani tushunmasa, u uchun yomonroq" degan tamoyilga amal qilmang.
Quyidagi qoidalarni keltirib, umumlashtiramiz: "Maqola gazetadagi kabi bir xil tarzda qurilishi kerak: axborot sarlavhasi; birinchi abzatsda keltirilgan mohiyat; keyingi abzatsda keltirilgan asosiy dalillar; ayrim, kamroq ahamiyatga ega tafsilotlarga bag‘ishlangan kichik boblar; boblar va maqolalardan aniq xulosalar; “keyingi ishlar uchun konspekt" qilish yo‘q.
Agar siz aytmoqchi bo‘lgan bir nechta savolingiz bo‘lsa, unda siz bir nechta maqola yozishingiz kerak, chunki asosiy qoida bunday bo‘ladi: bir maqola bitta fikr; agar maqolada uchta fikr bo‘lsa, unda uchchalasi yo‘qoladi".
Annotatsiya qismidanoq (referatda) o‘quvchini maqolani o‘qishi kerakligiga ishontirish kerak. Xulosani shunday bayon qilish kerakki, u darhol ularni o‘zlashtirib, ularning yuqori amaliy (bilim) qimmatini qadrlashi kerak.
Har bir bo‘lim yoki paragraf shunday qurilishi kerakki, o‘qishning boshlanishi asosiy ma’lumotlarni berishi lozim. Eksperimentga (daliliy ma’lumotlarga) alohida ye’tibor bering. Nazariy natijalar eksperimental ma’lumotlar bilan tasdiqlangan bo‘lsa, ayniqsa ishonchli.
Maqolaning oxirgi qismi - barcha ishlarning aralashmasi. U ikkita kichik bo‘limdan iborat (ular maxsus sarlavhalar bilan ajralib turmaydi). Birinchi kichik bo‘lim – bu tasdiqlovchi - maqolaning tuzilish qismini yakunlashga xizmat qiladi. Unda siz belgilangan vazifalar hal etilganligini va ishning maqsadiga erishilganligini ko‘rsatasiz.
Bu yerda siz muvaffaqiyatni ta’minlaydigan va yangi natijalarga erishishga imkon beradigan o‘z tadqiqotingizning qo‘yilishi, metodikasi yoki texnologiyasining o‘ziga xosligini ta’kidlaysiz. Ikkinchi kichik bo‘lim – natijaviy - analitik. Unda siz ish natijalarini, ularning ilmiy va amaliy ahamiyatini aytib o‘tasiz va sharhlaysiz. Maqolaning avvalgi bo‘limlaridan olingan alohida iboralar so‘zma-so‘z takrorlanishi mumkin.
Nihoyat, agar iloji bo‘lsa (buni har doim ham imkoni bo‘lmaydi), ilmiy mazmunni yoki olingan natijalardan kelib chiqadigan mazmunni shakllantirishga harakat qiling. Ilmiy mazmun - ma’lum bir hodisa yoki qonuniyatning mohiyatini (mexanizmini, jarayonini, tabiatini) ijobiy ochib beruvchi batafsil ibora.
Agar siz o‘z natijalaringizni umumlashtirish darajasiga ko‘tarilmasangiz va daraxtlar ortida o‘rmonni ko‘rmasangiz,- ilmiy mazmun sizning o‘rningizga boshqa birov tomonidan shakllantiriladi. Bu siz muallif bo‘lmagan boshqa maqola bo‘ladi.
Matn ustida ishlashning yakuniy bosqichi barcha qo‘shimcha so‘zlarni, takrorlashni, uzun gaplarni soddalashtirishni, tinish belgilarini qo‘yishni, "ortiqcha so‘zlarni” olib tashlashdan iborat. M. Gorkiy adabiy asarning ushbu bosqichini "burgalarni tutish"deb atadi.
Ilmiy konferensiya nima?
Atamalar bilan aytganda, ilmiy konferensiya tadqiqotchilar o‘zlarining yangi ishlarini muhokama qilish maqsadida namoyish yetadigan, tushuntiradigan va e’lon qilgan ilmiy faoliyatni tashkil yetishning yeng keng tarqalgan shakllaridan biridir.
Agar osonroq qilib aytadigan bo‘lsak, ilmiy konferensiya kongress va seminar o‘rtasidagi bir narsadir. Bunday tadbirlar universitetlarda o‘tkaziladi, ko‘pincha magistr yoki aspirant o‘quv rejasining muhim tarkibiy qismiga aylanadi.
Kelajak hayotini va karyerasini ilm-fan bilan bog’lashni istaganlar uchun bu nafaqat o‘zlarini e’lon qilish, balki foydali tanishlar orttirish, ularni o‘z analitik fikrlash va ilm-fanga bo‘lgan intilishlari bilan ajablantirishning noyob imkoniyatidir. Umuman olganda, bitta muvaffaqiyatli va istiqbolli kashfiyot - va siz diqqat markazida bo‘lasiz!
Qanday ma’ruzalar haqida gapirayapmiz?
Ilmiy konferensiyada e’lon qilingan ishlar orasidan bir necha kunlar davomida tayyorlangan o‘qituvchilarning ishlari; nafaqat ko‘rgazmali, balki yozma ravishda taqdim etilgan aspirantlarning kashfiyotlari; shuningdek, muhokamalar uchun oldindan tayyorlangan mavzular qatnashadi.
Tayyorgarlik ko‘rmagan odamning atamalar va ta’riflarga moslashishi juda qiyin bo‘ladi, ya’ni ilmiy suhbat juda tez orada "yo‘q" bo‘ladi.
Buning oldini olish uchun suhbat mavzusi va do‘stona muhitda davom yetadigan mavzu oldindan tayyorlanishi va ye’lon qilingan doklad mavzularini diqqat bilan o‘qib chiqishi kerak.
Bu muhokama qilinayotgan masala bo‘yicha o‘z kompetentligiini his qilish imkonini beradi va umuman bo‘sh vaqtingizni yoqimli va foydali sarflaysiz.
Aytgancha, aspirantlar bunday tadbirlarda ishtirok yetishlari shart, chunki ularning dissertatsiyasi ham jamoatchilik muhokamasiga va yuqori darajali munozaralarga uchraydi.
Tashkiliy tadbirlar va ilmiy konferensiya tuzilmasi
Agar ilmiy konferentsiya haqida batafsilroq gapiradigan bo‘lsak, bu oldindan rejalashtirilgan va yuqori darajada tashkil etilgan madaniy tadbirdir. Hech qanday hodisalar yuzaga kelmasligi uchun, ushbu tadbirni o‘tkazish bosqichma-bosqich amalga oshirilayotganini bilish muhimdir.
Birinchidan, ilmiy anjumanga tashrif buyurishni istagan har bir ishtirokchi oldindan ro‘yxatdan o‘tishlari kerak. Bundan tashqari, ro‘yxatga olish paytida unga tartib uchun tadbirdagi navbati raqami, ya’ni gapirish uchun dastur beriladi.
Ikkinchidan, har qanday konferensiya tashkilotchilar, homiylarning chiqishlari bilan boshlanadi. Umuman olganda, bu bosqichda faqat bir oz zerikish va ko‘zlar bilan o‘ynash, an’anaviy qiziqarli va g’ayratli ko‘rinish hosil qilish mumkin.
Uchinchidan, taklif yetilganlarning hammasi stollarga taqsimlanadi. Bu "bo‘limlar" deb ataladi, unda o‘xshash fikrlovchi va qiziqishlari bo‘yicha ittifoqchilar yig’iladi. Odatda, bir yoki ikkita kishi doklad bilan chiqishadi, qolganlari yesa o‘zlashtiradi va muhokamada bevosita ishtirok etadi.
To‘rtinchidan, og’zaki munozaralar va ilmiy muhokamadan so‘ng, kayfiyatni o‘zgartirishingiz, yangi tanishlar orttirishingiz va o‘zingizni yoqimli va yaxshi o‘qigan suhbatdosh sifatida namoyish qilishingiz mumkin.
Beshinchidan, konferensiyaning boshqa shahardan kelgan ishtirokchilariga madaniy dastur taklif yetiladi. Va oxirgi qadam ilmiy ishlar to‘plamini nashr etishdir, lekin ba’zan bu nashr delegatlarni ro‘yxatga olish vaqtida qo‘llariga berilishi mumkin.
Umuman olganda, ortiqcha narsa yo‘q, yeng muhimi, hamma narsa cheklangan, rasmiy va juda ilmiy. Bunday madaniy tadbirda shunchaki oddiy odam uchun qiziq emas va u oq qarg’a kabi ko‘rinadi.
Shuning uchun, hatto o‘yin-kulgi uchun ham, noqulay vaziyatga tushmaslik uchun, hech bo‘lmaganda nima sodir bo‘lishidan yuzaki ravishda xabardor bo‘lish tavsiya etiladi.
Ilmiy konferensiyalarning turlari
Ilmiy konferensiya - bu aniq tasnifga ega bo‘lgan mavzuli tadbir.
Bu quyidagilar:
* Ilmiy-amaliy konferensiya;
* Ilmiy-nazariy konferensiya;
* Ilmiy-texnik konferensiya.
Ilmiy-amaliy konferensiyada ma’ruzachilar o‘z ishlarini o‘qib, uni hisob-kitoblar, teoremalar, aksiyomalar, ko‘plab formulalar, jadvallar, grafikalar va chizmalar bilan asoslashadi.
Ilmiy-nazariy konferensiyaga tadqiqotning nazariy qismi olib chiqiladi.
Ilmiy-texnik konferensiya ko‘rish mumkin bo‘lgan yangi kashfiyotlar, noyob yutuqlar va yeng kutilmagan yangiliklardan iborat.
O‘qituvchilar va mustaqil izlanuvchilar barcha konferensiyalarda ishtirok yetishlari, o‘zlarning har tomonlama bilimlarini namoyish etishlari kerak.