1-amaliy mashg’uloti: О’quvchilarning jismoniy rivojlanishini gigiyenik baholash

3-rasm. Yelka oldi muskullari kuchini о’lchash uchun foydalaniladigan 
dinamometr asbobi. 
4-rasm. Qad-qomat shakllari 

---

14 
2-AMALIY MASHG’ULOT: 
Orqa miya reflekslarini o’rganish.
Nerv hujayrasi va uning о’simtalari, ya’ni neyron yuksak darajada rivojlangan 
organizmlar nerv tо’qimasining asosiy struktura birligi hisoblanadi. Neyronlar 
tuzilishi va funksiyasiga kо’ra asosan 3 tipga bо’linadi: 
1) Impulsni retseptorlardan markaziy asab tizimiga о’tkazuvchi afferent, 
ya’ni sezuvchi neyronlar; 
2) Impulsni harakatlanayotgan a’zoga, ya’ni effektorga о’tkazuvchi efferent, 
ya’ni harakatlantirish neyronlari; 
3) Qо’zg’alishni, bir nerv hujayrasidan ikkinchi nerv hujayrasiga о’tkazuvchi 
oraliq neyronlardan tuzilgan. 
Ichki va tashqi ta’sirga organizmning markaziy nerv sistemasi orqali 
beradigan javobi refleks deb ataladi. Refleks organizmning tevarak-atrof muxit bilan 
aniq, nozik bog’lanishi va organizm ichidagi protsesslarni boshqarish xamda nazorat 
qilish reaksiyasi bо’lib, uning biologik ahamiyati ana shunda. 
Markaziy nerv sistemasining barcha bо’limlari, xatto bosh miya yarim sharlari 
xam refleks prinsipi asosida ishlaydi. Refleks xosil bо’lishida qо’zg’alish о’tadigan 
yо’l refleks yoyi deb ataladi. Ta’sirga javob berish refleks yoyidagi turli qismlarning 
ketma-ket qо’zg’alishidan iborat. 
Refleks yoyi sxemasi 5 ta turli zvenolardan tuzilgan. 

---

15 
5-rasm. Refleks yoyi sxemasi 
Yuqoridagi zvenolardan birortasi anatomik yoki fiziologik jihatdan buzilsa, 
refleks hosil bо’lmaydi. 
Ish uchun zarur asbob va reaktivlar: Ilmoqli shtativ, preparat tayyorlash 
uchun asboblar, paxta , ilmoq, NS1 kislotaning 0,5 va 1% li eritmasi, 1% li novokain, 
suv, baqa.