№1 amaliyot ishi mavzu: Axborot xarakteristikalarini hisoblash Ishdan maqsad

= H, 
ikkilik kodlar uchun 
1-misol. Alfavitidagi harflarning paydo bo‘lish extimolliklari

---

bo‘lgan xabarning optimal notekis kodi qurilsin. 
Yechish. Kod qurilishining natijasi quyidagi jadvalda aks ettirilgan. 
Tekshirish
2-misol. Alfavitdagi harflarning paydo boo‘lish extimolliklari p(A
1
) = 0,5; p(A
2
) 
= 0,25; p(A
3
) = 0,098; p(A
4
) = 0,052; p(A
5
) = 0,04; p(A
6
) = 0,03; 
p(A
7
) = 0,019; p(A
8
) = 0,011 boo‘lgan xabarning optimal notekis kodi qurilsin. 
6.3- misol. Alfavitdagi harflarning paydo boo‘lish extimolliklari
boo‘lgan xabarning optimal notekis kodi qurilsin. 
3-misol. Alfavitdagi harflarning paydo boo‘lish extimolliklari p(A
1
) = 0,13; 
p(A
2
) = 0,16; p(A
3
) = 0,02; p(A
4
) = 0,03; p(A
5
) = 0,6; p(A
6
) = 0,01; p(A
7
) = 0,05. 
boo‘lgan xabarning optimal notekis kodi qurilsin. 
4-misol. Alfavitdagi harflarning paydo boo‘lish extimolliklari
A 
4
1 / 8 
101 
0.375 
A 
5
1 / 16 
1100 
0.25 
A 
6
1 / 16 
1101 
0.25 
A 
7
1 / 16 
1110 
0.25 
A 
8
1 / 16 
1111 
0.25 

---

boo‘lgan xabarning optimal notekis kodi qurilsin. 
№ 3 AMALIYOT ISHI 
Mavzu: Optimal kodlash. Optimal kodlarni qurishning Xaffmen algoritmi 
Ishdan maqsad: Optimal kodlashni o‘rganish va Optimal kodlarni qurishning 
Xaffmen algoritmini taxlil qilish. 
Nazariy qism. 
Shennon-Fano usuli doimo bir mao‘noli kod qurishga imkon bermaydi, 
chunki qism guruxlarga ajratishda extimolligi boo‘yicha yuqoridagi yoki pastki 
qism guruxni katta deb qisoblash mumkin. Bunday kamchilik Xaffmen usulida 
yoo‘q. 
Xaffmen algoritmi boo‘yicha optimal notekis kodni qurish quyidagicha 
amalga oshiriladi.
1. 
Xabarlar alfavitining harflari asosiy ustunga extimolliklarining 
pasayishi tartibida joylashtiriladi.
2. 
Ikkita oxirgi harf bitta yordamchi harfga birlashtirilib, unga 
yiqindi extimollik yoziladi. 
3. 
Birlashtirishda ishtirok etmagan harflar extimolliklari xosil 
qilingan yiqindi extimolligi bilan birga extimolliklarining pasayishi tartibida 
yordamchi ustunga yoziladi va oxirgi ikkitasi birlashtiriladi va xokazo. 
4. 
Jarayon yiqindi extimolligi 1 ga teng boo‘lgan yagona yordamchi 
harf xosil qilinmaguncha davom etadi. 
1- misol. Alfavitdagi harflarning paydo boo‘lish extimolliklari p(A
1
)= 0,22;
p(A
2
) = 0,20; p(A
3
) = 0,16; p(A
4
) = 0,16; p(A
5
) = 0,10; p(A
6
) = 0,10; p(A
7
) 
= 0,04; p(A
8
) = 0,02 boo‘lgan xabarning optimal notekis kodi qurilsin. 
Yechish. Kodlash jarayonini quyidagi jadval yordamida tushuntirish mumkin. 
Berilgan xabarga mos kod kombinatsiyasini tuzish uchun harfning jadval qatori va 
ustuni boo‘yicha oo‘tish yoo‘lini kuzatish zarur. 

---

Koo‘zga tashlanuvchanlikni tao‘minlash maqsadida kod daraxti quriladi. 
Extimolligi 1 ga mos keluvchi nuqtadan ikkita shox yoo‘naltirilib, extimolligi katta 
shoxga 1 simvoli, extimolligi kichik shoxga esa 0 simvoli beriladi. Bunday ketmaket 
shoxlash har bir harf extimolligiga yetguncha davom ettiriladi. 
Kod daraxti boo‘yicha yuqoridan pastga qarab harakatlanib, har bir harf uchun unga 
mos kod kombinatsiyasini yozish mumkin.