1. Analitik ximiya páni hám oniń metodlari. Analitik ximiya pániniń awil xojaliq pánleri menen baylanisliǵi

Dispers sistemalardiń klassifikatsiyasi.

Dispers faza	Dispers ortaliq	Sistemaniń atamasi
1. Gaz	Gaz	Kolloid sistema bolmaydi
2. Suyiqliq	Gaz	Duman
3. Qatti dene	Gaz	Tutin, shań, aerozol
4. Gaz	Suyiqliq	Gobik
5 Suyiqliq	Suyiqliq	Emulsiya
6. Qatti dene	Suyiqliq	Suspenziya
7 Gaz	qatti dene	Qatti kobik
8. Suyiqliq	qatti dene	Qatti emulsiya
9 Qatti dene	qatti dene	Qatispa, qatti zoller

Kolloid razmerdegi bóleksheler uslaǵan dispers sistemalar zoller dep atalip, eger dispers ortaliq gaz bolsa aerozoller dep,al dispers ortaliq suyiqliq bolsa, liozoller dep ataladi. Bóleksheleriniń razmerine qarap zoller shin eritpe menen qopal dispers sistemalar araliǵinda jatadi. (poroshok, suspenziya,emulsiyalar). Sol sebepli kolloid sistemalardi eki jol menen qopal sistema bólekshelerin maydalaw-(dispergirovanie) - disperslew - kolloidlaw disperske shekem hám atom molekulalardi (shin eritpelerdegi) ulken kolloid razmerdegi bólekshelerge deyin agregatlaw yaǵniy kondensatsiyalaw joli menen aliwǵa boladi.

Qollanilip atirǵan usildiń qaysi turine qaramastan kolloid sistemalardi alǵanda tómendegi shártler orinlaniwi kerek.

1. 
   Dispers ortaliqta dispers fazaniń erimesligi
   
2. 
   Dispers fazaniń bóleksheleriniń razmerleri kolloidlar disperslikte (10"⁵10"⁷sm) (maydalaniwi) boliwga erisiw.
   

2. 
   Kolloid sistemaǵa agregativlik turaqliliq beretuǵin ushinshi komponent-stabilizatordiń boliwi. Usi shart orinlansa kolloid sistema alinadi. Stabilizatorlar dispers ortaliqqa qosilip, olar elektrolitler,beti aktiv zatlar boliwi mumkin. Bular kolloid bóleksheler dógereginde adsorbtsiyaliq qorǵaniw qatlam payda etip, bólekshelerdiń agregatleniwinen saqlaydi.
   

Eriw protsesi fizikaliq-ximiyaliq protsess, eritpeler bolsa-fizikaftq-ximiyaliq sistemalar.

Dispers sistemalar. Dispers sózi latinsha bolip, tarqahw degen maǵanani bildiredi. Bir zat bólekshelerinin' ekinshi zat bóleksheleri arasinda bir tegis tarqaliwina dispers sistema delinedi.

Dispers sistema eritpeler siyaqli eki bólimnen ibarat. Eritpelerde kóp bólegi eritiwshi ha'm az bólegi eriwshi, dispers sistemalarda bolsa kóp bólegi dispers ortaliq az tarqalǵan bólegi dispers faza dep ju'rgiziledi (Mısalı, topiraq bólekshelerinin' suwda tarqalip, ilay suw payda etiwi. Bunda suw-dispers ortaliq, topiraq bóleksheleri — dispers faza esaplanadi).

Dispers faza bólekshelerinin' u'lken-kishiligine qarap, dispers sistemalar u'sh tu'rli boladı.

1. Shin dispers sistemasinda faza bólekshelerinin' u'lkenligi 1 nano metrden kishi boladı (1nm – l0^-7sm = l0^-9 mm). Shin dispers sistema dispers fazani qurawshi zatlardin' qa'siyetine qarap ekige bólinedi. Eger ken'islik elektrolit ernes zatlar (moshevina, qant, glyukoza, spirt ha'm basqalar) dan ibarat bolsa, molekulyar-dispers sistema delinedi.

Eger ken'islik elektrolit zatlardan (duzlar, tiykarlar, kislotalar ha'm basqalar) ibarat bolsa, ionli-dispers sistema delinedi.

Shin dispers sistema tiniq, filtrlenetugen, pergament qaǵazdan ótetuǵin, gomogen, optikaliq jaqtan bos, turaqli, gónermeytuǵin qa'siyetlerge iye.

2. Kolloid dispers sistemada dispers ken'islik bólekshelerinin' ólshemi 1 nm den 100 nm ge shekem bolǵan (ma'selen, jelatina, altin, gu'mis ha'm basqada zatlardin' eritpeleri).

Kolloid dispers sistemalar — tiniq, filtr qaǵazdan ótetuǵin, ósimlik ha'm haywan membranalardan ha'm pergament qaǵazdan ótpeytuǵin, geterogen, jaqtiliq ótkende Tindal konusin payda etetuǵin, salistirmali turaqli ha'm waqit ótiwi menen ózgeretuǵin qa'siyetlerge iye.