1. Analitik ximiya páni hám oniń metodlari. Analitik ximiya pániniń awil xojaliq pánleri menen baylanisliǵi

Kationlardiń analitik toparlarǵa bóliniwi. Birinshi analitik gruppa kationlari. K⁺, Na⁺, NH₄⁺ kationlarina tiyisli reaksiyalar.

Kationlardi analitik gruppalarǵa bóliwdiń bir neshe usili bar bolip, olardan eń qolayi 1871 jilda N.A.Menshutkin usinǵan sulfid usili esaplanadi. Sulfid usilinda kationlar bes gruppaǵa bólinedi.

Kationlardiń klasslarǵa bóliniwi.

Sulfidleri suwda Eriwsheń			Sulfidlerdi suwda erimeydi yamasa suw tásirinen erimeytuǵin gidroksidler payda etiwi
Karbo- natli duzlari suwda eriwsheń	Karbonatli duzlari suwda erimeydi	Sulfidleri suyiltirilǵan kislotalarda eriydi yamasa suw tásirinen kislotalarda eriytuǵin gidroksidler payda etiwshi		Sulfidleri suyiltirilǵan kislotalarda erimeydi
I gruppa	II gruppa	III gruppa		IV gruppa	V gruppa
K^+, Na^+, NH4^+, Mg^2+, gruppa reagenti joq	Ca^2+, Sr^2+, Ba^2+gruppa reagenti (NH4)2 CO3	Al^3+, Cr^3+, Fe^3+, Fe^2+, Mn^2+, Co^2+, Zn^2+ gruppa reagenti (NH4)2S		1. Ag^+, Pb^2+, Hg2^2+ xloridleri suwda erimreydi. Gruppa reagenti HCl 2. Cu^2+, Cd^2+, Bl^3+ xloridleri suwda eriwsheń. Gruppa reagenti H2S	Sulfidleri Na2S da eriydi. Hg^2+, As^3+, As^5+, Sb^3+, Sb^5+, Sn^2+, Sn^4+, Gruppa reagenti Na2S

Kationlardiń birinshi analitik gruppa hám olardiń birikpeleriniń biologiyaliq ahmiyeti.

Birinshi gruppa kationlari analiziniń teoriya tiykarlarina anorganik ximiya bosqishinda tereń ótilgen elektrolitik dissotsiyalaniw teoriyasi, vodorod kórsatkish, ximiyaliq teń-salmaqliq hám bufer eritpelerdiń tásir etiw mexanizmlerin biliw zarur.

Birinshi analitikaliq gruppaǵa K⁺, Na⁺, NH₄⁺ kationlari kiradi. Bul kationlariniń hámmesi reńsiz. Kaliy, natriy, ammoniydiń derlik hámme duzlari, gidroksidleri suwda jaqsi eriydi, soniń ushin gruppa reagenti joq.

Birinshi gruppa kationlariniń birikpeleri ulken ahmiyetke iye. Olardiń xlorid, nitrat, sulfat hám karbonat duzdari topiraqtan suwǵa tez ótedi. Shorlanǵan topiraqta NaCl, KCl, Na₂SO₄ hám NaHCO₃ kóp muǵdarda ushraydi. K⁺ hám NH₄⁺ kationlari mineral tóginler quramina kiredi. NH₄H₂PO₄, (NH₄)₂ HPO₄, (NH₄ )₃ PO₄.

NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄, KNO₃, KCl, K₂CO₃ hám K₂SO₄ duzlari turinde mineral tógin sipatinda isletiledi.

Birinshi gruppa kationlariniń sipat reaktsiyalari

Analitik ximiyadan laboratoriya sabaqlari ótkeziletuǵin xanalarda har bir student ushin óz aldina orin ajratiliwi kerek. Jumis orninda har eki student ushin gaz gorelkasi, metall shtativ, probirka tutqish, probirkalar ushin shtativ, suw baniyasi, asbestlengen tór, pipetka, shisha tayaqshalar, reaktivler turatuǵin shtativ — analitik shtativ hám probirka juwiw ushin shyotka boliwi kerek.Bulardan tisqari laboratoriya xanasinda elektr peshi, tsentrifuga, suw tiykari boliwi shart.