1. Ҳазм қилиш типлари. Оғиз бўшлиғида ҳазм қилиш

5.Ҳазм қилишда ўтнинг роли

0‘t-safro gepototsitlarda uning taikibiy qismini tashkil qiluvchi moddalarning
sintezlanishi o‘t yo`llari devori orqali ba‘zi moddalar va suvning faol va sust tashilishihamda qayta so‘rilishi natijasidir. Bir kechayu kunduzda 500—1500 ml o‘t hosil bo'ladi.Bu jarayon uzluksiz kechadi. Me‘da va ingichka ichakda ovqat bo‘hnasa, o‘t-safroningo‘n ikki barmoq ichakka chiqishi to‘xtaydi va u o‘t pufagida yig‘ila boshlaydi. Demak, o‘t(safro) bilan bog‘liq ikki jarayon — o‘t hosil bo`lishi va o‘tning ichakka chiqishjarayonini tafovut qilish kerak.0‘t pufagining shilliq pardasi o‘tdan turli moddalar va suvni so‘rish hamda ba‘zimoddalarni o‘tga ajratish qobiliyatiga ega. Shuning uchun pufakka tushgan jigar o‘tiningtarkibi sezilarli darajada o‘zgaradi va u pufak o‘tiga aylanadi. Odamning jigar va pufako‘tlari tarkibi 8- jadvalda keltirilgan.0‘t safro tarkibining o'ziga xosligi jadvaldan yaqqol ko‘rinib turibdi. U hazm shirasibo`lsada, deyarli fermentlarga ega emas. 0‘tda uchraydigan amilaza, ishqoriy fosfataza vaboshqa fermentlarning faolligi juda sust va amaliy ahamyati yo‘q. Ammo o‘-safronoferment tabiatli organik moddalarga boy. Jigar o‘idagi quruq moddaning yarmini vapufak o‘i quruq moddasining 65% ini o‘ kislotalari tashkil qiladi. 0‘tkislotalarixolesterindan hosil bo`ladi. Ma‘hun bo'lgan 30 о‘ kislotadan odam o‘ida asosan xol?dezoksixol, xenodezoksixol va litoxol kislotalar uchraydi. Bu kislotalarning ko‗p miqdoritaurin, glitsin va sulfat kislota qoldig‘i bilan bog'langan. 0‘tkislotaning sintezi faqatgepatotsitlarda yuzaga chiqadigan jarayon. Jigarda xol va xenodezoksixol kislotalarsintezlanadi. 0‘t tarkibida uchraydigan boshqa o‘ kislotalari yo`g`on ichakda ana shu
birlamchi o‘ kislotalaridan mikroblar faoliyati natijasida hosil bo'ladi. Odam o‘iningasosiy ikkilarnchi о ‗ kislotalari dezoksixol va litoxol kislotalardir.0‘t safrodagi o‘t kislotalari turg'un mitsellalar hosil qilib, lipid kompleks tarkibigakiradi. Bu kopmleksga o‗tning boshqa tarkibiy qismlari letsitin, xolesterin, bilirubin, yog'kislotalari va oqsiilar kiradi. 0‗tning lipid kompleksi ichakka ovqat bilan tushgan yog' vayog‘simon moddalarni. shu jumladan, xolesterinni ham o`z tarkibida qo‗shib olib, suvdaeriydigan holga o‘kazadi. Shu holda lipidlar ichak bo‘shligidan uning yuzasigayetkaziladi.0‘t kislotalari yuqori yuza tarangligiga ega bo'lganidan ichakda yog‘larning turg‘unemulsiyasini hosil qiladi. Ular pankreatik Upaza faolligini 5-6 marta oshiradi. Bu ikkalaholat yog‘lar parchalanishini sezilarli darajada tez lashtiradi.