1-bilet Mexanik harakat turlari. Harakatlarning mustaqillik prinsipi

Geyger hisoblagichi – gazning ionlashishiga asoslangan. 
U faqat zarralarning o‗tishinigina qayd etadi. 
Geyger hisoblagichi ichki tomoni metall qatlami (katod) bilan qoplangan shisha 
ballon va ballonning o‗qi bo‗ylab tortilgan ingichka metall tola (anod) dan iborat. 
Shisha ballon S past bosim sharoitida gaz bilan to‗ldiriladi. Buni silindrik 
kondensator deb qarash mumkin. Kondensatorga В batareyadan R 
qarshilik orqali 
kuchlanish beriladi. 

---

Bellashuv.uz
3. Induktivligi 5 mH bo‘lgan g‘altakdan 0,4 A tok o‘tmoqda. G‘altakning 
mаgnit mаydоni enеrgiyasini toping.
Ber: 
L= 5 mH 
I=0.4A 
Yech: 
W=
 
 
W=? 
 
W=
=0.4*
Wt 
Jav:W=0.4mWt 
 
10 –bilet
1. Jismlarning muvozanatda bo‘lish shartlari.
Buning uchun, avvalo, 6-sinfda o‗rganilgan jismlarning massa markazi haqidagi 
tushunchani eslaylik. Massa markazi deyilganda jismning barcha massasi 
mujassam bo‗lgan xayoliy nuqta tushuniladi. Shunga ko‗ra jismga ta‘sir etayotgan 
kuchlarni massa markaziga nisbatan olamiz. Osib qo‗yilgan lampaga pastga 
yo‗nalgan og‗irlik kuchi ta‘sir qiladi. Natijada uni tutib turuvchi ip tarang bo‗lib 
tortiladi. Ipda hosil bo‗lgan taranglik kuchi va og‗irlik kuchi massa markazidan 
o‗tuvchi to‗g‗ri chiziqda yotadi va yo‗nalishi jihatidan qarama-qarshi bo‗ladi. Bu 
kuchlar son qiymati jihatidan teng bo‗ladi. Bu kuchlarni vektorlarni qo‗shish 
qoidasiga binoan qo‗shilsa, natijaviy kuch nolga teng bo‗ladi. Shunga ko‗ra lampa 
muvozanatda qo‗ladi. 
 
2. Elektromagnit tebranishlarning tarqalishi. Elektromagnit to‘lqin tezligi.
1831-yilda M.Faradey tomonidan kashf etilgan elektromagnit induksiya 
hodisasini chuqur o‗rgangan Maksvell quyidagi xulosaga keladi: magnit 
maydonining har qanday o‘zgarishi uning atrofidagi fazoda uyurmaviy elektr 
maydonni hosil qiladi. Faradey tajribalaridagi berk o‗tkazgichda induksion EYuK 
hosil bo‗lishining sababchisi shu o‗zgaruvchi elektr maydon hisoblanadi. Bu 
uyurmaviy elektr maydoni nafaqat o‗tkazgichda, balki ochiq fazoda ham hosil 
bo‗ladi. Shunday qilib, magnit maydonning o‗zgarishi elektr maydonni hosil 
qiladi. Tabiatda bunga teskari hodisa bo‗lmasmikan, ya‘ni o‗zgaruvchan elektr 
maydon magnit maydonni hosil qilmasmikan? Bu taxmin simmetriya nuqtayi 
nazaridan olganda Maksvell gipotezasining asosini tashkil qiladi. Bu gipotezaga 
ko‗ra elektr maydonning har qanday o‘zgarishi uning atrofidagi fazoda uyurmaviy 
magnit maydonni hosil qiladi.