1. Biologiya o‘qitish uslubiyatining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?
Download 0.84 Mb. Pdf ko'rish
|
Bo\'m . 303.
28. Jadidchilar harakatining asosiy maqsadi nimadan iborat? Turkistonlik jadidlar ona vatanlarini mustaqil, ozod holda korishni ozlarining bosh maqsadlari deb bildilar. Milliy ozodlik kurashida qurol kuchi bilan muvaffaqiyat qozonib bolmasdi. Shu bois ular milliy istibdodga tushib qolishlarining sabablarini tahlil qilib, bularning tub ildizlarini yoq qilib tashlash lozimligini anglab yetdilar. Natijada jadidlarining hamma narsadan oldin xalqqa marifat berish lozim degan goyasi yuzaga keldi. Jadidlar 1906-yilda Taraqqiyot deb nomlangan gazeta nashr ettirib, oz goyalarini tarqata boshladilar. Turkistonning turli shaharlarida jadid maktablari ochilib, ularda diniy ilmlar bilan birgalikda, dunyoviy bilimlar, jumladan tabiat haqidagi bilimlar ham targib qilina boshlandi. Jadidlar uchun ilm va marifat yagona qurol bolib, ular shu qurol yordamida ulkada ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy taraqqiyot uchun kurashmoqchi boldilar. Jadidlar oz ezgu orzularini, faqat maktab, maorif va talim tarbiyani togri yolga qoyish, uni rivojlantirish bilangina amalga oshirish mumkin, deb bildilar. 29. Jadidchilarning ta’lim va tarbiya haqida qanday qarashlari mavjud? Jadidlar, eng avvalo, oqitishning eski usuli yaramasligini, yoshlarga zamonaviy ilmlarni orgatish zarurligini tushunishlari bilan birga, talim tizimida ona tilini chuqurroq orgatish, ona tilidagi darslarni kopaytirish, boshqacha qilib aytganda, oquv dasturida ona tilidagi darslarni ko‘paytirish, oquvchilarni ona tilida oqitish orqali yoshlarda vatanparvarlik, millatparvarlik tuygusini shakllantirish mumkin degan xulosaga kelish va bu yoldagi dadil harakat jadidlarning marifat sohasidagi yangicha qarashlar, aniqrogi, konsepsiyasi edi. Ana shu harakat zamirida jadidlarning pedagogik qarashlari ham shakllanib bordi. Jadidlar Taraqqiyot gazetasida maktab dasturiga alohida etibor berdi. Ularning ayrim dasturlariga kora, boshlangich maktab 4 sinfdan tashkil topishi kerak. Unga 7 yoshdan kichik bolalar qabul qilinmaydi. Dasturda nimalar oqitilishi bilan birga maktabning tashkiliy tomonlari haqida ham aniq korsatmalar bor. Jumladan, yilda toqqiz oy tahsil, uch oy tatil bolishi haqida, oquvchilarni maktabga avgustning 15- sanasidan 1-sentabrgacha qabul qilish, 15-mayda imtihon bolishi haqida qaror keltirilgan. Dasturda bayram kunlari dam olish bolishi, maktabda darslar boshlangandan so‘ng maktabga qabul qilish toxtatilishi togrisida qaror ham mavjud.Jadidlarning tarbiya haqida qarashlari ham ilgor fikrlar bilan boydir. Jadidlarning tarbiya odob-axloq haqidagi fikrlari, asosan, qadimdan islom olamida qaror topgan qarashlar negizida shakllangan. Jadidlar ajdodlardan bolalar, umuman, inson tarbiyasida musulmonlarga xos diyonatli, saxovatli, xushaxloq, xushmuomila bolishi singari muhim xislatlarni qabul qildilar. Ayni zamonda, ularning pedagogik qarashlarida yangi bir tushuncha paydo boldi. Bu tarbiyada muhit, zamon, sharoitning orni togrisidagi qarashdir. Jadidlar pedagogikasi ijtimoiy hayot, uning talablari, ehtiyojlarini hisobga olish bilan ozlarigacha bolgan Sharq pedagogikasidan bir qadam siljish bolgan edi.Jadidlar komil inson bu eng zamonaviy insondir, zamonaviy inson esa, millat va vatan manfaatini barcha narsadan ustun qoyuvchi, marifatli, diniy va zamonaviy ilm-fanlarni egallagan xushaxloq, tarbiyali kishidir, deydi. Download 0.84 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling