1. Biologiya o‘qitish uslubiyatining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?

harakatidagi rolini tushuntirib bering. 
Mahmudxoja Behbudiy Turkistonda jadidlar harakati 
asoschilaridan biri, jahonga mashhur bolgan geografiyashunos, 
atoqli jamoat arbobi, buyuk islomshunos, pedagog olimdir.
Behbudiyning nomi Turkiston maktab - maorifida keng orin 
egallaydi. U birinchi bolib olkada yangicha usuldagi 
maktablarning tashkil etilishning targibotchilaridan va 
amaliyotchilaridan biridir. Behbudiy Usuli jadid maktabining 
qonun qoidalarini I.Gasprinskiy va uning maqolalaridan 
organadi. U Usuli jadid maktablari uchun bir qancha darsliklar 
yozdi. Qisqacha umumiy jogrofiya, Bolalar maktubi, Aholi 
jogrofiyasiga kirish, Rossiyaning qisqacha jogrofiyasi, Amaliyot 
islomi, Islomning qisqacha tarixi va boshqalar. 
Abduqodir Shakuriy. Jadidlar pedagogikasini Abduqodir 
Shakuriy siymosisiz tasavvur qilish qiyin. Chunki u oz 
zamonasining yetuk olimi, maorif fidoyisi edi. Shakuriy 
Samarqandda yangi usulda birinchi maktabni tashkil qilgan 
kishidir. Shakuriy maktabida aniq dastur asosida dunyoviy 
fanlar ham oqitilgan . 
Abdurauf Fitrat. XX asr boshlarida Vatan mustaqilligi va millat 
farovonligi uchun kurashgan jadidchilik harakati 
namoyandalaridan biri, u yirik olim, davlat va siyosat arbobi, 
mohir pedagog va buyuk marifatparvardir. Fitrat ozbek olimlari 
ichida birinchi bolib, osha davrda professor unvoniga ega 
bolgan olimdir. 

---

Fitrat oz asarlarida talim-tarbiya va uning maqsadlari maktab-
maorif ishlari, bilim berish usullari va vositalari haqida, marifatli 
insonlarni tarbiyalash yollari haqida toxtalgan. Fitrat yoshlarni 
chet tillarni organishga davat etgan. U mamlakatning 
rivojlanishi uchun chet ellar fani, madaniyatidan xabardor 
bolishi lozim deb bilardi. U xalq maorifi noziri bolgan davrda 
talabalarni Germaniyaga, Turkiyaga u yerdagi ilgor Yevropa ilm-
fan, tabobat, texnika sirlarini organish uchun yuborish 
tashabbuskorlaridan biri boldi. Fitrat insonning kamolotga 
yetishish uchun badantarbiya muhim ahamiyatga ega ekanligini 
aytib, insonning butun azosi salomat va quvvatga ega bolmasa, 
unday inson uzoq yashamasligini qayd etadi. Bolalarning ilm 
olishi bilan birga ularning badantarbiyasiga ahamiyat berilishi 
lozim. Fitrat bolalarning soglom bolib, kamol topishi haqida 
gapirar ekan, ularni yoshligidan sof havodan bahramand qilishni 
tavsiya etadi. Fitratning axloqiy tarbiya haqidagi fikrlari ham 
muhim ahamiyatga ega. Fitratning uqtirishicha, bolalar suvga 
oxshaydilar. Suv qaysi rangdagi idishda bolsa, osha rangda 
tovlangani kabi bolalar ham qanday muhitda bolsalar, osha 
muhitning har qanday axloq va odatini qabul qiladilar. 
Madaniyatli millat bolish uchun bolalarning axloqiy tarbiyasiga 
katta ahamiyat berish kerakligini qayd etadi. Fitrat axloqiy 
tarbiyada, avvalo, ota-ona va muallimlarning ozlari gozal axloqli 
bolishlari zarurligini aytadi. Fitrat Vatanning ravnaq topishi 
uchun dunyoviy ilmlarni egallashga davat etadi. 
Abdulla Avloniy 1907-yilda Toshkentning Mirobod mahallasida, 
keyinchalik Degrez mahallasida yangi usuldagi maktablar ochdi. 
Xadrada Maktab kutubxonasi nomli kitob dokoni ochdi. 

---

Avloniyning maktabi oz oldiga qoygan maqsad va vazifalariga 
mashgulotlarni sinf dars tizimi asosida oz ona tilida olib 
borilishi bilan eski usul maktablaridan farq qilar edi. U oz 
maktabida bolalarga tabiat, geografiya, tarix, adabiyot, til, hisob 
kabi fanlardan malumotlar berar edi. Ayniqsa oquvchilarni 
tabiat fanlari osimliklar, hayvonlarning xilma-xilligi ularni 
parvarish qilish usullari haqida malumotlar berilishi juda 
qiziqtirgan. A.Avloniy maktablarida tabiiy fanlar ham oz rivojini 
topgan.A.Avloniy Usuli jadid maktablari uchun tort qismdan 
iborat Adabiyot yoxud milliy sherlar, Birinchi muallim, Turkiy 
guliston yoxud axloq, Ikkinchi muallim, Maktab gulistoni kabi 
darslik va oqish kitoblari yaratdi. Bu asarlarida dunyo xalqlari 
asarlarini uluglab, oz xalqini dunyoviy ilmlarni egallashga, 
madaniyatli va marifatli bolishga chaqiradi.A.Avloniyning 
pedagogikaga oid asarlari ichida Turkiy guliston yoxud axloq 
asari XX asr boshlaridagi pedagogik fikrlash taraqqiyotini 
organish sohasida katta ahamiyatga egadir. Bu asar axloqiy, 
talimiy, tarbiyaviy asardir. Ozbek pedagogikasi tarixida 
A.Avloniy birinchi marta pedagogikaga tarif berib, Pedagogika 
bola tarbiyasining fani demakdir deydi. A.Avloniy bola 
tarbiyasini nisbiy ravishda quyidagi tort bolimga ajratadi: 
Tarbiyaning zamoni. 
Badan tarbiyasi. 
Fikr tarbiyasi. Axloq tarbiyasi. 
A. Avloniy tarbiya doirasini keng manoda tushunadi. Uni birgina 
axloq bilan chegaralab qoymaydi. U birinchi navbatda bolaning 
sogligi haqida gamxorlik qilish lozimligini uqtiradi.

---