1-bob. Jismoniy shaxs va xodimning ish beruvchining huquq va majburiyatlari

Mundarija

KIRISH 2
1-bob. Jismoniy shaxs va xodimning ish beruvchining huquq va majburiyatlari. 4
Shaxsiy ish beruvchi - bu tushuncha, asosiy huquq va majburiyatlar. 4
3-bob. Xodim va ish beruvchi-jismoniy shaxs o'rtasidagi mehnat munosabatlarini tartibga solish sohasidagi muammoli masalalar. 30
Ish beruvchi-shaxsdan kelib chiqadigan mehnat munosabatlari muammolari. 30
3.1 Buxgalteriya hisobida asosiy tamoyillar 33
XULOSA 38
Foydalnilgan adabiyotlar 40

KIRISH

Har qanday tashkilotda (korxona, muassasa) optimal mehnat munosabatlarini o'rnatish uning samarali faoliyatining eng muhim shartlaridan biridir. Ushbu munosabatlar protsessual va huquqiy xususiyatga ega bo'lib, asosan xodim va ish beruvchi o'rtasidagi mehnat shartnomasi, ijtimoiy sheriklik doirasida esa uning taraflari o'rtasidagi jamoaviy bitim bilan tartibga solinadi.
2002 yil 1 fevralda kuchga kirgan O’zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi xodimlar va ish beruvchilar o'rtasidagi munosabatlarni sezilarli darajada o'zgartirdi. Shu munosabat bilan juda katta massiv: ikki yuzdan ortiq turli xil huquqiy hujjatlar, shu jumladan O’zbekiston Respublikasi Hukumati, O’zbekiston Respublikasi Mehnat va ijtimoiy rivojlanish vazirligi va boshqa ba'zi vazirliklar va idoralarning qarorlari, shuningdek tegishli qarorlar. O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumlarining qarorlari qayta ko'rib chiqildi va tuzatildi.
Aholining turmush darajasining pasayishi va ishsizlik darajasining o'sib borishi ijtimoiy sheriklik va fuqarolarning ijtimoiy ta'minoti muammosini ularning ijtimoiy ta'minoti muammosiga aylantirmoqda. Iqtisodiyotning kriminallashuvi va korruptsiya mamlakatning hukmron xususiy sektorida mehnat munosabatlarini barqarorlashtirishni qiyinlashtiradi.
Beqaror bozor munosabatlari sharoitida, afsuski, ish beruvchilar tomonidan mehnat qonunchiligini buzish holatlari ko'paydi (xodimlarni noqonuniy ishdan bo'shatish, ularni boshqa ishga o'tkazish, "ma'muriy ta'til" deb atalmish, oylar davomida ish haqini to'lashni kechiktirish va h.k. ., mehnat shartnomasini tuzmaslik, mehnat shartnomasi o'rniga mehnat shartnomalarini keng qo'llash va boshqalar).
Bundan tashqari, ish beruvchi va xodimning manfaatlari har doim ham mos kelmaydi, shuning uchun mehnat munosabatlarining turli bosqichlarida ko'pincha bu manfaatlarning to'qnashuvi mavjud. Bu esa, o'z navbatida, yurisdiksiya organlarida ularni hal qilishni talab qiladigan nizolar (nizolar) paydo bo'lishiga olib keladi. Tegishli ravishda yakka tartibdagi va jamoaviy mehnat nizolarini keltirib chiqaradigan mehnat va jamoa shartnomalarini buzish holatlari kuzatilmoqda. Ular tabiati va yurisdiktsiyasiga qarab tashkilotlarning (korxonalar, muassasalar) mehnat nizolari komissiyalarida (KTS) yoki sudda, xodimlar va ish beruvchilar o'rtasida, shuningdek vositachilar ishtirokidagi yarashtirish komissiyalarida va mehnat arbitrajlarida ko'rib chiqiladi va hal qilinadi. mehnat jamoalari va ish beruvchilar. Shu bilan birga, beqaror mehnat munosabatlari sharoitida shaxsiy va jamoaviy nizolar soni ko'paydi. Shu bilan birga, nizolarning xarakteri keskinlashdi va, albatta, ular jamiyatda sodir bo'layotgan ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni namoyon qiladi.
Bunday murakkab vaziyatda xodimlar, ish beruvchilar, davlat organlari vakillari uchun mehnat sohasidagi eng dolzarb qonunchilik qoidalarini bilish nihoyatda muhimdir.