Bu turdagi insholar o‘qituvchidan jiddiy tayyorgarlik va maxoratni talab etadi. O‘qituvchi oldindan maxsus reja tuzib, unga masalan kuyidagilarni kiritadi:
1.Ekskursiya qayerga uyushtirilgan?
2.Ekskursiya nima maqsadda uyushtirildi?
3.Ekskursiyaga kim raxbarlik qildi?
4.Ekskursiya paytida nimalar kuzatildi?
5.Ekskursiyadan olingan ta’surotlar nimadan iborat?
Bu ish turida ayniqsa ikki xolatga e’tibor berish lozim-o‘qituvchilarga nima xaqida yozishi kerakligini o‘rgatish va jumlalarni xatosiz, to‘g‘ri yozishga o‘rgatish.
Mehnat faoliyatida mustaqil bajarilgan maxsulotni va uning yaratilishini ta’riflab berish kuyidagi reja asosida amalga oshirilishi mumkin:
1.Qanday maxsulot ishlab chiqarish topshirig‘i berildi?
2.Qaysi material va qanday asboblardan foydalanildi?
3.Ish faoliyati qanday tartibda tashkil etildi?
4.Kim ish maxsulotini qabul etdi va qanday baxoladi?
5.Tayyorlangan ish maxsulotidan kimlar va qanday qilib foydalanadi?
Ushbu ish boshqacha tarzda ham amalga oshirilishi mumkin.
Bayon va insholarni tekshirish va ularni taxlil etish.
O‘quvchilarning yozma ishlarini tekshirish va baxolash muxim ta’limiy va tarbiyaviy ahamiyatga ega. Bu ishlar nafaqat nazoratqilish, balki o‘quvchilar bilim, ko‘nikma va malakalarining ortganligini kuzatish imkonini beradi.
Bu faoliyat kuyidagicha tashkil etilishi mumkin:
1.O‘quvchilar inshoni yozib bo‘lganidan keyin daftarlar yig‘ib olinadi, tekshiriladi, xatolari tuzatiladi. Orfografik va puktuaqion xatolar ko‘k rang bilan tuzatiladi, tagidan chizib qo‘yilmaydi, maxsus belgilar qo‘yilmaydi. O‘quvchilar diqqatini jalb etish maqsadida qizil rang bilan quyidagilar belgilanadi:
-Gap ma’no jixatidan noto‘g‘ri tuzilgan bo‘lsa tagiga to‘lqinli chiziq chiziladi;
-So‘zlar tushib qorlodirilgan bo‘lsa –V kabi belgisi bilan;
-Ortiqcha so‘zlar qovus ichiga olinadi va o‘chiriladi;
-Gap ichida so‘zlar ketmaketligi buzilganda so‘zlar ustidan raqamlar qo‘yib chiqiladi;
-Noto‘g‘ri yozilgan so‘z qo‘shimchalari tagiga chiziladi.
2.Aloxida bir darsda xatolar ustida ish olib boriladi. Ushbu darsning maqsadi o‘quvchilarga tushuntirilib, eng yaxshi yozilgan insho hammaga o‘qib beriladi va bu ishning afzal tomonlari tushuntiriladi, ya’ni yozma ishning konkret, tushunarli va ayniqsa chiroyli tuzilgan jumlalari xaqida o‘qituvchi to‘xtalib o‘tadi. Bunday ishlarni namoish etish muxim, chunki yordamchi maktab o‘quvchilarida taqqoslash yo‘li bilan anglash qobiliyati nisbatan yaxshiroq rivojlangan bo‘ladi, ular birinchilar qatorida bo‘lishni juda istaydilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
