1. Экология фани, унинг предмети ва вазифалари Ekоlоgiya grеkchа so‘z bo‘lib, «oikos» uy, yashаsh jоyi, «logos» fаn dеmаkdir. «ekоlоgiya»

Аtmоsfеrаning trоpоsfеrа qаtlаmidаgi hаvо tаrkibi 78,08% аzоt, 20,95% kislоrоd, 0,93% аrgоn, 0,03% kаrbоnаt аngidrididаn tаshkil tоpgаn. Qоlgаn 0,001% ni inеrt gаzlаr — gеliy, nеоn, kriptоn, ksеnоn, rоdоn vа bоshqаlаr tаshkil qilаdi.

9. Транспорт ва энергетика атмосферани ифлословчи манба сифатида

Energetika korxonasining atrof-muhit bilan o'zaro ta'siri yoqilg'ini qazib olish va ishlatish, energiyani aylantirish va uzatishning barcha bosqichlarida sodir bo'ladi. Issiqlik elektr stantsiyasi havoni faol ravishda iste'mol qiladi. Olingan yonish mahsulotlari issiqlikning asosiy qismini elektr stantsiyasining ishchi organiga o'tkazadi, issiqlikning bir qismi atrof-muhitga tarqaladi va bir qismi yonish mahsulotlari bilan mo'ri orqali atmosferaga chiqariladi. Atmosferaga chiqadigan yonish mahsulotlari tarkibida azot oksidlari, uglerod, oltingugurt, uglevodorodlar, suv bug'lari va qattiq, suyuq va gazsimon holatdagi boshqa moddalar mavjud. Pechdan chiqarilgan kul va shlaklar litosfera yuzasida kul va shlakli chiqindilarni hosil qiladi. Bug 'generatoridan turbogeneratorgacha bo'lgan bug 'quvurlarida, turbogeneratorning o'zida issiqlik atrof-muhitga yo'qoladi. Kondensatorda, shuningdek, qayta tiklanadigan ozuqa suvini isitish tizimida kondensatsiyaning issiqligi va kondensatning o'ta sovishi tashqi rezervuarning sovutilgan suvi tomonidan qabul qilinadi. Turbina generatorining kondansatkichlariga qo'shimcha ravishda, sovutish suvi iste'molchilari neft sovutgichlari, kul va shlaklarni yuvish tizimlari va drenajlarni suv yuzasiga yoki gidrosferaga chiqaradigan boshqa yordamchi tizimlardir. Ko'mir bilan ishlaydigan elektr stantsiyalarining atrof-muhitga ta'sir etuvchi omillaridan biri yoqilg'ini saqlash, tashish, changni tayyorlash va kulni tozalash tizimlarining chiqindilari hisoblanadi. Tashish va saqlash jarayonida nafaqat changning ifloslanishi, balki omborlarda yoqilg'ining oksidlanish mahsulotlarini chiqarish ham mumkin. Bu chiqindilarning atmosferaga taqsimlanishi er relyefiga, shamol tezligiga, ularning atrof-muhit haroratiga nisbatan qizib ketishiga, bulut balandligiga, yog'ingarchilikning fazaviy holatiga va ularning intensivligiga bog'liq. IESlarning gidrosferaga ta'sirining asosiy omillari issiqlik chiqindilari bo'lib, uning oqibatlari quyidagilar bo'lishi mumkin: suv omborida haroratning mahalliy doimiy o'sishi; haroratning vaqtincha umumiy ko'tarilishi; muzlash sharoitidagi o'zgarishlar, qishki gidrologik rejim; suv toshqini sharoitlarining o'zgarishi; yog'ingarchilik, bug'lanish, tuman taqsimotining o'zgarishi. Iqlim o'zgarishi bilan birga, issiqlik chiqindilari suv havzalarining suv o'tlari bilan haddan tashqari ko'payishiga, kislorod balansining buzilishiga olib keladi, bu daryolar va ko'llar aholisining hayotiga tahdid soladi.