1. Elektr ta’minoti fani to‘g‘risida

10. Elektr tizilmalar.
ELEKTR TARMOQLARI VA TIZIMLARI
Elektr tarmoqlariga qo‘yiladigan asosiy talablar. Elektr tizim elementlarining nominal kuchlanishi. Elektr tarmoqlari tuzilishi va sxemasi. Elektr uzatish liniyalarining tuzilishi, sxemasi, vektor diagrammasi. Elektr yuklamalari grafigi. Elektr tarmoqlari hisobining asosiy turlari. Elektr uzatish liniyasining almashtirishsxemasi. Elektr uzatish liniyalarining o‘tkazuvchanligi. Ikki, uch cho‘lg‘amli va chulg‘amlari bog‘langan transformatorlar. Avtotransformatorlar. Liniya va transformatorlardagi isrof tushunchalari. Elektr uzatish liniyalarini to‘rt qutbliklaridan foydalangan holda hisoblash. Taqsimlovchi maxalliy ochiq elektr tarmoqlarni hisoblash. Berk zanjirlarli taqsimlovchi maxalliy elektr tarmoqlar. Ikki tarafdan ta’minlanadigan liniyalarni hisoblash. Liniyaning zaryad toki va zarya quvvati. Katta uzunlikka ega bo‘lgan liniyalarning hisobi. Aktiv va reaktiv quvvat balansi va elektr tizimlarida kuchlanish rostlash holati. Elektr tarmoqlarida nosimmetriya va uni kamaytirish tadbirlari. Elektr energetika tizimida kuchlanish va toklar shakllarining nosinusoidalligi va unga qarshi kurash. Elektr tarmog‘ining ish rejimlari. Reaktiv quvvat manbalari va uning xususiyatlari. Chastota va aktiv quvvatni rostlash. Kuchlanish va reaktiv quvvatni rostlash. Reaktiv quvvat kompensatsiyasi. Texnik-iqtisodiy xisoblar, sim va kabellarning kesim yuzasini tanlash. Tokning iqtisodiy zichligi bo‘yicha simlarning kesim yuzasini tanlash. Simning kesim yuzasini kuchlanishining ruxsat etilgan yo‘qotilishni bo‘yicha tanlash.
RELELI HIMOYA VA AVTOMATIKA
Rele himoyasiga qo‘yiladigan talablar. Nonormal holatlar. Qisqa tutashuv turlari. Rele va ularning turlari. Relelarning ulanish sxemalari. Tok transformatorlari. Vazifasi. Aniqlilik darajasi. Tok transformatorining yuki va ulanish sxemalari. Kuchlanish transformatorlari, vazifasi, ish rejimi, ulanish sxemalari. Elektr mexanik va elektrmagnit relelar. Yordamchi relelar. Induksion relelar. Induksion quvvat yo‘nalish relelar, ish prinsipi. Sinusli va kosinusli relelar. Magnito-elektrik va yarimo‘tkazgichli relelar. Qutblangan relelar. Himoya zanjirida operativ tok manbalari, vazifasi, turlari, sxemalari. Tokli himoyalar. Maksimal tokli ximoya (MTX) sxemalari, ishlash toki va sabr vaqti, sabr vaqti tokka bog‘lik MTX. Kuchlanish bo‘yicha ishga tushuvchi MTX. O‘zgaruvchan MTX. Tokli kesim, sxemalari, parametrlari. Uch pog‘onali himoya. Yo‘naltirilgan himoyalar. Differensial himoyalar, turlari. Parametrlari va ishlash prinsipi. Transformator himoyasi. Shikastlanishlar va nonormal holatlar. Gazli va tokli himoyalar. Transformatorlarning differensial himoyasini vazifasi, parametrlari, sxemalari, turlari. Faza bo‘yicha kompensatsiyalash. Asinxron va sinxron motorlar himoyasi, shikastlanish turlari va nonormal rejimlar, himoya turlari va sxemalari.