Insoniy munosabatlar maktabi namoyondasi Duglas Makgregorning X vaY nazariyasi.
• rahbarning hodimga bo‘lgan munosabatlari alohidalashtiriladi.
• mehnatni rag‘batlantirish qatiy normalashtirildi.
• mehnatni rejalashtirish va nazorat qilish qat'iylashtirildi.
• mehnatni “jismonan majburlash” joriy qilindi
• yollanma ishchidan “fikrsiz robot” sifatida foydalanish usuli qat'iy o‘rnatildi.
Amerikalik olim D. Mak- Gregor (1906-1964) “insoniy munosabatlari” maktabining atoqli namoyondalaridan hisoblanadi. U inson hulq-atvorining ikki modeli, hodimning o‘z mehnatiga ikki hil munosabatda bo‘lishi mumkinligini inobatga olib X (iks) va ye (yegrik) nazariyasini yaratdi.
X (iks) nazariyasiga ko‘ra, namunaviy yollanma ishga – tabiatdan yalqov bo‘lgan kishi, shu sababli u topshirilgan ishdan bo‘yin tovlashga o‘rinadi, unda izzattalablik , ma'suliyati sezish, fahm-farosat yetishmaydi. Bunday holatda hodimni doimo majburlash , nazorat qilish, jazolash va jarima solish qo‘rqitib turish zarur.
Y(yegrik) nazariyasi birinchisiga qarama-qarshi : yollanma ishchilar tabiatdan faol, ularga tashabbuskorlik va uddaburonlik, o‘z zimmasiga ma'suliyat olish salohiyati xosdir. Bunday holda menejerning vazifasi kishilar o‘z maqsad va manfaatlariga g‘oyat maqbul tarzda erishadigan shart-sharoitni yaratishdan iborat bo‘lgan
Har ikkala nazariya ham faqat nazariyadir. Amaliyotda ular sof ko‘rinishda uchramaydi.Inson murakkab va ziddiyatli mavjudot. U o‘zida ham birinchi, har ikkinchi modellar sifatini mujassamlashtiradi. Boshqarishning yuksak san'at ekanligi ham ana shu ikki jihatni uyg‘unlashtirishdir.
Xulosa qilib aytganda:
E’tiboringiz uchun Rahmat!!
Do'stlaringiz bilan baham: |