1. Geodeziya fani va uning vazifalari

56. Kartografik proeksiyaga ta’rif bering, globus bilan xaritani farqini ko‘rsating.
Yerning qavariq yuzasini tekis yuzadayani kartada matematik yol bilan tasvirlash usuli kartagrafik proeksiyalar deyiladi.Kartagrafiyada yer yuzasini ellip soid yuza deb qabul qilinib uni konus va silindrga solib song yoyib tasvirlanadi. Globus- yerning kichik modeli uning kichik masshtabdagi sharsimon modeli hisoblanadi.Globusda yerning geometrikkonturlari va maydonlar nisbati saqlagan holda butun yer yuzasidagi geografik obyektlar qiyofasi muayyan nisbatda juda kichraytirilgan holatda tasvirlangan .Globusda geografik xaritalarda qoyilgan yonalish , maydon va shakl xatoligi bolmaydi . Maktab geografik xaritalarining boshqa xaritalardan farqi ularni o‘quvchilarni yoshi va rivojlanishiga moslab chiqarilishidir. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari uchun oddiyroq, tushunishi va o‘qishi oson bo‘lgan xaritalar chiqariladi, yuqori sinflar uchun esa murakkabroq xaritalar nashr qilinadi. ... Yozuvsiz xaritalar. Ular geografiya ta’limida keng qo‘llaniladi. Ular asosan o‘quv va nazorat maqsadlarida ishlatiladi. Yozuvsiz xaritalar o‘quv maqsadlarida quyidagi hollarda qo‘llaniladi ... Globus Yerning kichraytirilgan modeli bo‘lganligi uchun unda geografik xaritalarda uchraydigan xatoliklar bo‘lmaydi. U teng masshtabli, tengburchakli va teng maydonli bo‘lgani uchun unda tasvirlangan geografik borliq, voqea va xodisalar to‘g‘ri va aniqligi bilan ajralib turadi. 57.Kartografik_belgilar'>Kartografik_belgilar'> Kartografik proeksiyalar qanday belgilarga ko‘ra tasniflanadi?
Kartografik prayeksiyalar bir – birlariga bogliq bolmagan xatoliklar va kartografik torlarga qarab farqlanadi.Kartografik prayeksiyalar xatoligiga kora 3 turga bolinadi. Kartografik belgilar - bu xarita sohasidagi haqiqat ob'ektlarini tasvirlaydigan belgilar. Ushbu belgilar o'zlarining o'ziga xos xususiyatlariga ega, masalan, ularning mazmuni va joylashuvi va xaritadan meros qilib olingan boshqa xususiyatlar, masalan, o'lchov yoki proektsiya va boshqalar. ... Kartografik belgilar dalillarini kengaytiradigan yoki aniqlaydigan har qanday boshqa matn yoki mahsulot ham ushbu elementlarning bir qismi bo'lishi mumkin. Kartografik belgilarni qurish jihatlari. ... Xaritalar tabiatiga ko'ra tushunchalar bo'lib, o'zlari hech narsani anglatmaydi. Bu shuni anglatadiki, kartografik belgilar biologik, madaniy va psixologik omillar asosida foydalanuvchining fikrlashi, aloqasi va qaror qabul qilishini osonlashtirishi kerak. Kartografik proeksiya turlari. 4. Yordamchi geometrik shakllar.www.arxiv.uz Yerning qavariq yuzasini tekis yuzada yani kartada matematik yo’l bilan tasvirlash usuli kartagrafik proeksiyalar deyiladi. Kartografiyada yer yuzasini ellipisoid yuza deb qabul qilinib uni konus va silindrga solib, so’ng yoyib tasvirlanadi.