1. Geodeziya fani va uning vazifalari

18. Elektron dalnomerlar haqida ma’lumot bering.
Dalnomer taxeometriyasi nuqtaning ornini va uning balandligini topish uchun foydalanilishi mumkin, shuning bilan birga konturni shakllantirishda total stansiyalar foydalanishiga oxshash tarzda komaklashadi. Ushbu usul orinni qayd qilgani uchun, u shuningdek obektlarni topish uchun va topografik planni tuzishda foydalanilishi mumkin. Ammo, u joydagi malumotlarni juda past sifatli va aniqlikda olganligi uchun, uni qollashda plan masshtablari boyicha chegaralari bor.
19. Bussollar tuzilishi va vazifasi.
BUSSOL — joydagi yoʻnalishlarning magnit azimutini oʻlchash uchun moʻljallangan asbob. Ishi magnit meridiani bilan biror predmetga tomon yoʻnalgan chiziq orasidagi gorizontal burchaklarni oʻlchashga asoslangan. Bussolni mukammallashtirilgan kompas deyish mumkin. Kichik joylarning uncha aniqmas gorizontal tarxini olishda ishlatiladi. Oʻlchash uchun Bussolni shtativ ustida burib, magnit milining shim. uchi limbdagi 0° ga toʻgʻriladi. Soʻngra koʻz va predmet dioptrlari orqali oʻtgan chiziq yoʻnalishining magnit azimuti aniqlanadi. Bussol asosan topogeodezik ishlarda qoʻllaniladi.
20. Chiziqlarni joyda mahkamlash va o‘lchashga tayyorlash.
Av va As chiziqlar va AA’ tik chizig‘idan o‘tuvchi M va N vertikal tekisliklar o‘tkazamiz. Demak A nuqtadan chiqqan ikkita yo‘nalish AV va AS ning gorizontal R tekislikdagi proeksiyalari ( Av va As) orasida hosil bo‘lgan burchak b – gorizontal burchak bo‘lib hisoblanadi. b burchakning qiymatini topish uchun AA’ tik chiziqqa gradus va minutlarga bo‘lingan doira limb o‘rnatilgan deb faraz qilamiz. Doirada av’ va as’ tomonlar orasidagi yoy b’c’ o‘lchanishi kerak, ya’ni b‘ burchak. Vertikal burchak – qiyalik burchak deb ham ataladi. Masalan: AV bilan Av orasidagi burchak qiyalik burchagi. Qiyalik burchagi a 1 , a 2 ; Joyda gorizontal burchakni o‘lchashda ishlatiladigan asbob quyidagi qismlardan iborat: limb, alidada. Ana shunday asbob – teodolit deb ataladi. Teodolitla Teodolit va o’lchash lentasi yordamida joyning kontur planini olish teodolit bilan plan olish deyiladi. Bunda joyning relyefi planda tasvirlanmaydi. Shuning uchun teodolit bilan plan olishni gorizontal plan olish ham deyiladi. ... Av va As chiziqlar va AA’ tik chizig’idan o’tuvchi M va N vertikal tekisliklar o’tkazamiz. Demak A nuqtadan chiqqan ikkita yo’nalish AV va AS ning gorizontal R tekislikdagi proyeksiyalari ( Av va As) orasida hosil bo’lgan burchak b - gorizontal burchak bo’lib hisoblanadi. b burchakning qiymatini topish uchun AA’ tik chiziqqa gradus va minutlarga bo’lingan doira limb o’rnatilgan deb faraz qilamiz. ... Joyda gorizontal burchakni o’lchashda ishlatiladigan asbob quyidagi qismlardan iborat: limb, alidada. Ana shunday asbob - teodolit deb ataladi. Teodolit.