1-ilova o‘zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi

V bob. O‘quv-tarbiya faoliyati

O‘quv-tarbiya faoliyati “O‘zbekiston Respublikasida ilk va maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablari” asosida amalga oshiriladi.
Maktabgacha ta’lim tashkilotlari o‘quv va tarbiyaviy faoliyatni o‘quv yillari bo‘yicha tashkil etadiladi⁵.
O‘quv yili har yilning 2 sentyabridan boshlanadi va 31 maygacha davom etadi.
To‘liq va noto‘liq tayyorlov guruhlari o‘quv-tarbiyaviy jarayonni haftasiga 15 soatdan kam bo‘lmagan hajmda tashkil etiladi.
6-7 yoshli bolalarni maktabga majburiy bir yillik tayyorlash bo‘yicha guruhlar davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlari bazasida, maktablarda, mahalliy xududlar (mahallalar)da, maktabgacha ta’lim sohasida nodavlat ta’lim xizmatlarini ko‘rsatuvchi yuridik shaxslar bazasida, shu jumladan, oilaviy maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tashkil etilishi mumkin.
Mazkur guruhlardagi bolalarning ro‘yxati maktabgacha ta’lim tashkiloti joylashgan hududga biriktirilgan maktabgacha ta’lim tashkilotlarining xodimlari hovlima-hovli, xonadonma-xonadon yurib, ko‘rib chiqishlari orqali shakllantiriladi.
6-7 yoshli bolalarni maktabga majburiy bir yillik tayyorlash bo‘yicha guruhlar davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlari bazasida, maktablarda, mahalliy xududlar(mahallalar)da, maktabgacha ta’lim sohasida nodavlat ta’lim xizmatlarini ko‘rsatuvchi yuridik shaxslar bazasida, shu jumladan, oilaviy maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tashkil etiladi.
Boshlang‘ich ta’limga majburiy bir yillik tayyorlovdan o‘tgan bolalarga davlat namunasidagi boshlang‘ich ta’limga majburiy bir yillik tayyorlovdan o‘tganligi haqida sertifikat beriladi.

VI bob. Rejalashtirish

Rejalashtirish – zarur shart-sharoitlarni, foydalaniladigan vositalar, shakllar va metodlarni ko‘rstaish bilan o‘quv-tarbiyaviy ishlarni amalga oshirish ketma-ketligini, tartibini oldindan belgilashdir. Rejalashtirish qanchalik savodli, o‘ylab amalga oshirilgan bo‘lishi butun o‘quv-tarbiyaviy ishlarning samaradorligiga bog‘liq bo‘ladi.
Rejalashtirish pedagogik vaziyat rivojlanishidagi noaniqlik ulushining sezilarli darajada kamayishiga, balki pedagogning bugungi va ertangi kunlardagi harakatlarining izchilligini ta’minlashga ham imkon beradi.
Tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish pedagog, bolalar jamoasi va ota-onalarning hamkorligiga, ular tomonidan hamkorlikdagi o‘z vazifalari va maqsadlarining anglab yetilishiga, maktabgacha ta’lim tashkilotidagi hayotni qiziqarli, foydali, ijodiy jarayonga aylantirish istagiga asoslanadi.
Rejalashtirish modelini tanlashda har bir pedagogning kasbiy tayyorgarligini, uning tajribasini, o‘z faoliyati natijalarni ko‘ra olish mahoratini, ularning tahlil qilinishini, shu jumladan, MTT dagi ish shart-sharoitlarini hisobga olish lozim bo‘ladi.
Ta’lim-tarbiya faoliyati guruhning kun tartibiga⁶ tayanib, unda kundalik harakatlar, bolalar o‘yinlari, bo‘sh vaqt va pedagog rejalashtirgan ta’lim-tarbiya ishlarining turlari⁷ navbati bilan ko‘rsatiladi.
Ta’lim-tarbiya faoliyati ta’limiy va ijtimoiy ehtiyojlarni (sog‘liq, ovqatlansh va xavfsizlik) qondirish maqsadlarida bolaning yoshga doir va individual rivojlanishiga asoslanadigan o‘quv rejasiga muvofiq olib
⁶“Ilm yo‘li” variativ dasturiga 6-ilova, «Boshlang‘ich ta’limga bolalarning majburiy bir yillik tayyorlash bo‘yicha guruhlardagi namunaviy kun tartibi».
⁷ “Ilmga yo‘li” variativ dasturiga 7-ilova, «Majburiy bir yillik tayyorlash guruhida o‘tkaziladigan mashg‘ulotlarning namunaviy miqdori»
berilgan. Ta’lim-tarbiya faoliyati bolaning kundalik hayotidan va uni o‘rab turgan muhitdan⁸ kelib chiqadigan yaxlit butun mavzularga birlashtiriladi.
Ta’lim-tarbiya faoliyatini rejalashtirish o‘qitish shart-sharoitlariga bog‘liq holda integrasiyalash, turli-tumanlik va moslashuvchanlik asosida amalga oshiriladi, mana shunday qilib pedagog ishlarning rejasini mustaqil ishlab chiqish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Ta’lim-tarbiya faoliyatida rejalashtirishning quyidagi turlari ajratib ko‘rsatiladi:

• 
  yillik mavzuiy rejalashtirish;
  
• 
  haftalik rejalashtirish.
  

Rejalashtirish davomida faoliyatning maqsadlari, mavzusi, mazmuni va turlari keltirib o‘tiladi. Faoliyatni tanlab olishda ta’lim-tarbiya faoliyatining umumiy maqsadlari ham, rivojlanish sohalari bo‘yicha maqsadlar ham, faoliyat mazmuni va turlarining integrasiyalashuvi ham hisobga olinadi.
Rejalashtirish davomida kun tartibini e’tiborga olish zarurdir. Kun tartibi ish sur’atini belgilab beradi va bolaga bir faoliyatdan boshqasiga bir tekisda o‘tishga yordam berishi kerak. Shuni yodda tutish kerakki, o‘yin maktabgacha yoshda bolaning asosiy faoliyat turi bo‘lib hisoblanadi. kun tartibini tuzib chiqishda kunduzgi uyqu (bu hisobga olinmasligi ham mumkin), dam olish vaqti, sayr qilish vaqti hisobga olinadi.